หมู่บ้าน

หมู่บ้าน (อังกฤษ: village) เป็นนิคมหรือชุมชนมนุษย์ ใหญ่กว่าหมู่บ้านขนาดเล็ก (hamlet) แต่เล็กกว่าเมือง มีประชากรตั้งแต่ไม่กี่ร้อยคนไปถึงหลายพันคน (บางแห่งถึงหมื่นคน)

หมู่บ้าน

หมู่บ้าน

ในอดีต หมู่บ้านเป็นรูปแบบชุมชนปกติสำหรับสังคมที่ใช้เกษตรกรรมเพื่อยังชีพ และยังมีในบางสังคมที่มิใช่สังคมเกษตรบ้าง ในบริเตนใหญ่ หมู่บ้านขนาดเล็กได้รับสิทธิเรียกหมู่บ้านเมื่อสร้างโบสถ์ ในหลายวัฒนธรรม เมืองและนครมีน้อย โดยมีสัดส่วนประชากรอาศัยอยู่น้อย การปฏิวัติอุตสาหกรรมดึงดูดให้คนจำนวนมากทำงานในโรงสีและโรงงาน การกระจุกของคนทำให้หลายหมู่บ้านเติบโตเป็นเมืองและนคร นอกจากนี้ยังทำให้มีความชำนาญพิเศษของแรงงานและช่างฝีมือ และพัฒนาการของการค้าจำนวนมาก แนวโน้มการกลายเป็นเมืองดำเนินต่อ แม้ไม่เชื่อมโยงกับการปรับให้เป็นอุตสาหกรรมเสมอไป หมู่บ้านเสื่อมความสำคัญลงทั้งที่เป็นหน่วยสังคมและนิคมมนุษย์

แม้มีชีวิตหมู่บ้านหลากรูปแบบ แต่หมู่บ้านตรงแบบเล็ก บางทีประกอบด้วย 5 ถึง 30 ครอบครัว บ้านตั้งอยู่ด้วยกันเพื่อการเข้าสังคมและการป้องกัน และดินแดนโดยรอบพื้นที่อยู่อาศัยมีการทำไร่นา หมู่บ้านประมงเดิมยึดการประมงพื้นบ้าน (artisan fishing) และตั้งอยู่ติดพื้นที่จับปลา

ในไทย

โครงสร้างทางสังคมของหมู่บ้านในไทยนั้น มีแหล่งกำเนิดโดยมีพื้นฐานจากความเป็นชาวดิน หากินด้วยวิธีการทำนาหาปลา ตามห้วยหนองคลองบึง แม่นํ้า ทะเล และอาหารจากป่าเขาลำเนาไพร ทั่วทุกหนทุกแห่งทั่วประเทศ สังคมชนบทระยะแรกจะรวมกันเป็นกลุ่มชน ตามสายเลือดคือรวมกลุ่มแบบญาติ พี่น้องในหมู่บ้านจะต้องประกอบด้วยวัดป่าช้าเผาผีมีการรวมกันแบบความรักนับถือโดยครบซึ่งกันและกัน ศัตรูอันยิ่งใหญ่ของชาวบ้านเมื่อ 50 ปีก่อนคือ โรคท้องร่วง อหิวาตกโรค สัตว์ป่าเช่นเสือ วัว ยุงเป็นต้น^[1]