หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร

พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร (22 พฤษภาคม พ.ศ. 2450 – 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509)^[1] เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ประสูติแต่หม่อมช้อย อาภากร ณ อยุธยา (สกุลเดิม วิจิตรานุช) และเป็นผู้บัญชาการทหารเรือ เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2507^[2] สืบต่อจากพลเรือเอก สวัสดิ์ ภูติอนันต์ นอกจากนั้นหม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร ยังดำรงตำแหน่งผู้ช่วยทูตทหารเรือ ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2486-พ.ศ. 2490 อีกด้วย

หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร
หม่อมเจ้า ชั้น 5
ประสูติ	22 พฤษภาคม พ.ศ. 2450
สิ้นชีพิตักษัย	20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 (58 ปี)
พระราชทานเพลิง	14 เมษายน พ.ศ. 2509 เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส
ชายา	หม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า รพีพัฒน์
บุตร	หม่อมราชวงศ์ชาย หม่อมราชวงศ์ทิพภากร วรวรรณ หม่อมราชวงศ์ชาย หม่อมราชวงศ์ชาย หม่อมราชวงศ์พรระพี อาภากร
ราชสกุล	อาภากร
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์
พระมารดา	หม่อมช้อย อาภากร ณ อยุธยา
ศาสนา	พุทธ
ผู้บัญชาการทหารเรือ
ดำรงตำแหน่ง 1 ตุลาคม พ.ศ. 2507 – 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509
ก่อนหน้า	พลเรือเอก สวัสดิ์ ภูติอนันต์
ถัดไป	พลเรือเอก จรูญ เฉลิมเตียรณ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
แผนก/สังกัด	กองทัพเรือไทย
ชั้นยศ	พลเรือเอก

หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร เสกสมรสกับหม่อมเจ้าดวงทิพโชติแจ้งหล้า รพีพัฒน์ พระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ มีโอรสธิดา ดังนี้^[3]

• หม่อมราชวงศ์ชาย ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก
• หม่อมราชวงศ์ทิพภากร วรวรรณ สมรสกับหม่อมราชวงศ์วิบูลย์เกียรติ วรวรรณ (พระโอรสในพระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์) มีบุตรธิดา คือ
  • หม่อมหลวงเกียรติกร วรวรรณ
  • หม่อมหลวงสุทธิ์ธรทิพย์ วรวรรณ
• หม่อมราชวงศ์ชาย ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก
• หม่อมราชวงศ์ชาย ถึงแก่กรรมตั้งแต่เด็ก
• หม่อมราชวงศ์พรระพี อาภากร สมรสกับอุมาภร อาภากร ณ อยุธยา (สกุลเดิม ศุภสมุทร) มีบุตรคือ
  • หม่อมหลวงพงศ์ระพีพร อาภากร

พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2509 ขณะเป็นผู้บัญชาการทหารเรือ สิริชันษา 58 ปี ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินไปในการพระราชทานเพลิงศพ พลเรือเอก หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อตอนเย็นของวันพฤหัสบดีที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2509^[4]

พระเกียรติยศ

ธรรมเนียมพระยศของ
การทูล	ฝ่าพระบาท
การแทนตน	กระหม่อม/หม่อมฉัน
การขานรับ	กระหม่อม/เพคะ

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2505 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[5]
• พ.ศ. 2502 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[6]
• พ.ศ. 2504 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[7]
• พ.ศ. 2484 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามอินโดจีน (ช.ส.)^[8]
• พ.ศ. 2505 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2486 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)^[9]
• พ.ศ. 2485 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[10]
• พ.ศ. 2489 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 3 (อ.ป.ร.3)^[11]
• พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)^[12]
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2475 – เหรียญเฉลิมพระนคร 150 ปี (ร.ฉ.พ.)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  ไต้หวัน :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เครื่องอิสริยาภรณ์เมฆและธวัช ชั้นที่ 2
•  เกาหลีใต้ :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ - เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณด้านการบริการ ชั้นที่ 1
•  สวีเดน :
  • พ.ศ. ไม่ปรากฏ -  เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาบ ไม่ปรากฏชั้น

พระยศ

พระยศทางทหาร

• 1 เมษายน พ.ศ. 2474: นายเรือเอก^[13]
• 1 เมษายน พ.ศ. 2481: นายนาวาตรี^[14]
• 19 มิถุนายน พ.ศ. 2484: นายนาวาโท^[15]
• 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2485: นายนาวาเอก^[16]
• 1 มกราคม พ.ศ. 2491: พลเรือตรี^[17]
• 1 มกราคม พ.ศ. 2497: พลเรือโท^[18]
• 1 มกราคม พ.ศ. 2502: พลเรือเอก^[19]

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์                                   20. สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)               10. เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)                       21. กลิ่น บุนนาค               5. เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5                             11. อิ่ม บุนนาค                       1. หม่อมเจ้าครรชิตพล อาภากร                                         3. หม่อมช้อย อาภากร ณ อยุธยา