หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถ สุประดิษฐ์

มหาอำมาตย์โท หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถ (15 มกราคม พ.ศ. 2401 — 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2471) เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร ประสูติแต่หม่อมบาง และเป็นพระราชนัดดารุ่นใหญ่ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถ
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ	15 มกราคม พ.ศ. 2401
สิ้นชีพิตักษัย	21 พฤษภาคม พ.ศ. 2471 (70 ปี)
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์ศิริวรรณ สุประดิษฐ์
ราชสกุล	สุประดิษฐ์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิษณุนาถนิภาธร
พระมารดา	หม่อมบาง

หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถ ประสูติเมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2400 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2401) ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้เข้ารับราชการในกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ มียศเป็น "มหาอำมาตย์โท" ทรงเริ่มรับราชการตำแหน่งเสมียนเอกกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ แล้วเป็นนายเวร ต่อมาเป็นผู้ช่วยตรวจบัญชีกลาง เลขานุการเสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ อธิบดีกรมสรรพภาษี อธิบดีกรมเก็บ และตำแหน่งสุดท้ายในราชการคือ ปลัดทูลฉลองกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ในปี พ.ศ. 2460 กราบถวายบังคมออกรับพระราชทานบำนาญ

หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถเป็นคนกลุ่มแรกในสยามที่เลี้ยงกล้วยไม้ ร่วมกับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ และพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช^[1]

หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถได้รับสมบัติจากพระบิดาคือ พระไภษัชยคุรุ เป็นพระพุทธเจ้าที่พบเฉพาะในนิกายมหายาน ซึ่งมีผู้นับถือมากที่สุดในประเทศจีนและทิเบต องค์พระหล่อด้วยสำริด สร้างขึ้นในศิลปะลพบุรี (ศิลปะแบบเขมรในประเทศไทย) เมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 17 – 18 ทำเป็นพระพุทธรูปนาคปรกทรงเครื่อง สวมศิราภรณ์ทรงเทริด ขนาดหน้าตักกว้าง 26 เซนติเมตร สูง 62 เซนติเมตร ต่อมาหม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถทรงขายให้กรมศิลปากร ปัจจุบันเก็บรักษาอยู่ที่ห้องลพบุรี พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนคร

หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถ มีโอรสเพียงคนเดียว คือ หม่อมราชวงศ์ศิริวรรณ สุประดิษฐ์

หม่อมเจ้าปิยะภักดีนาถ ประชวรโรคชรา ถึงชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2471 สิริชันษา 70 ปี พระราชทานเพลิงศพ ณ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร วันที่ 24 พฤษภาคม พ.ศ. 2473^[2][3]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2455 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)^[4]
• พ.ศ. 2451 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)^[5]
• พ.ศ. 2449 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[6]
• พ.ศ. 2447 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 5 (ม.ป.ร.5)^[7]
• พ.ศ. 2425 – เหรียญสตพรรษมาลา (ส.ม.)
• พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
• พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
• พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)