หม่อมเจ้าพระศีลวราลังการ (เนตร)

หม่อมเจ้าพระศีลวราลังการ มีพระนามเดิมว่าหม่อมเจ้าเนตร ประสูติปี พ.ศ. 2377 ในสมัยรัชกาลที่ 3 เป็นพระโอรสในพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบัว ต้นราชสกุลปัทมสิงห์ (พระราชโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาศรี) กับหม่อมชะมด ธิดาเจ้าพระยามหาโยธา (ทอเรียะ คชเสนี) มีพระโสทรานุชาคือหม่อมเจ้าหนูโต ปัทมสิงห์^[1]

หม่อมเจ้า พระศีลวราลังการ (เนตร )
หม่อมเจ้าพระศีลวราลังการ (เนตร) ทรงฉายพระรูปร่วมกับพระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร ที่พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เมื่อ พ.ศ. 2408 (ภาพถ่ายโดย จอห์น ทอมสัน)
ส่วนบุคคล
ประสูติ	หม่อมเจ้าเนตร พ.ศ. 2377
สิ้นชีพิตักษัย	19 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 (80 ปี)
ศาสนา	พุทธ
บุพการี	พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบัว (บิดา) หม่อมชะมด ปัทมสิงห์ ณ อยุธยา (มารดา)
ราชวงศ์	ปัทมสิงห์ (ราชวงศ์จักรี)
นิกาย	เถรวาท
สำนัก	มหานิกาย
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดชนะสงครามราชวรมหาวิหาร จังหวัดพระนคร

เมื่อทรงพระเยาว์ หม่อมเจ้าเนตรมักเที่ยวเตร่ ไม่เข้ารับราชการ ต่อมาทรงหนีไปผนวชที่เมืองมอญ เมื่อเสด็จกลับเมืองไทยทรงไปประทับที่วัดบวรนิเวศวิหาร และย้ายมาประทับที่วัดชนะสงครามราชวรมหาวิหารได้หลายพรรษา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเห็นว่ามีศรัทธาจริงจึงได้พระราชทานนิตยภัตไตรปีตามอย่างหม่อมเจ้าพระ^[2]

เมื่อไฟไหม้พระปรางค์ภายในวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในคืนวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2446 หม่อมเจ้าพระเนตรทรงเป็นคนแรกที่เข้าไปทอดพระเนตรพระพุทธมหามณีรัตนปฏิมากรด้วยทรงเป็นห่วง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงยกย่องว่ามีเป็นผู้ความกตัญญู ถึงในวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2446 จึงทรงตั้งเป็นหม่อมเจ้าพระศีลวราลังการ ที่พระราชาคณะ มีนิตยภัตราคาเดือนละ 4 ตำลึง^[3]

หม่อมเจ้าพระศีลวราลังการประชวรโรคชรา สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ชันษา 81 ปี^[4][5] นับเป็นเจ้านายพระชันษายืนพระองค์หนึ่งในราชวงศ์จักรี