คำถามยอดนิยม
ไทมไลน์
แชท
มุมมอง
อาณาจักรพุกาม
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
Remove ads
อาณาจักรพุกาม (พม่า: ပုဂံပြည်, ออกเสียง: [bəɡàɰ̃ kʰɪʔ]) เป็นอาณาจักรพม่าแห่งแรกที่รวมเอาภูมิภาคต่าง ๆ ซึ่งต่อมากลายเป็นพม่าในปัจจุบัน การปกครองของพุกามระยะเวลา 250 ปีเหนือหุบเขาอิระวดีและพื้นที่โดยรอบได้วางรากฐานสำคัญสำหรับการสืบทอดภาษาพม่าและวัฒนธรรม การแพร่กระจายของกลุ่มชาติพันธุ์พม่าในพม่าตอนบนและการเติบโตของศาสนาพุทธนิกายเถรวาทในพม่าและในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แผ่นดินใหญ่[1]
อาณาจักรนี้เติบโตมาจากการตั้งถิ่นฐานเล็ก ๆ ที่พุกามโดยชาวพม่าช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 9 ในอีกสองร้อยปีต่อมาอาณาจักรเล็ก ๆ แห่งนี้ค่อย ๆ เติบโตขึ้นจนดูดกลืนพื้นที่โดยรอบ จนกระทั่งในช่วงปี ค.ศ. 1050 และ ค.ศ. 1060 เมื่อพระเจ้าอโนรธามังช่อทรงก่อตั้งอาณาจักรพุกาม สันนิษฐานว่าเป็นครั้งแรกที่รวมพื้นที่หุบเขาอิรวดีและพื้นที่โดยรอบไว้ภายใต้การปกครองเดียวกัน ในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 12 ผู้สืบทอดของพระเจ้าอโนรธาได้ขยายอิทธิพลไปทางใต้มากขึ้นจรดถึงคาบสมุทรมลายูตอนบน ไปทางตะวันออกอย่างน้อยจรดถึงแม่น้ำสาละวิน ทางเหนือไกลออกไปจรดถึงพรมแดนจีนตอนใต้ในปัจจุบัน และไปทางตะวันตกจรดยะไข่ตอนเหนือและเนินเขาชีน[2][3] ในคริสต์ศตวรรษที่ 12 และ 13 อาณาจักรพุกามซึ่งอยู่ร่วมสมัยกับอาณาจักรพระนครเป็นหนึ่งในสองอาณาจักรหลักของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แผ่นดินใหญ่[4]
ภาษาและวัฒนธรรมพม่าค่อย ๆ เข้ามามีบทบาทในหุบเขาอิรวดีตอนบน ลดความสำคัญของภาษาปยู มอญและบาลีในช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 12 ศาสนาพุทธนิกายเถรวาทเริ่มแพร่หลายไปสู่ระดับหมู่บ้านอย่างช้า ๆ แม้ว่าแนวทางปฏิบัติแบบตันตระ มหายาน พราหมณ์และวิญญาณนิยมจะยังคงฝังรากลึกอยู่ในทุกระดับชั้นทางสังคม ผู้ปกครองของพุกามได้สร้างวัดพุทธมากกว่า 10,000 วัดในเขตโบราณคดีพุกาม ซึ่งปัจจุบันเหลืออยู่มากกว่า 2,000 วัด เศรษฐีบริจาคที่ดินปลอดภาษีให้กับทางศาสนา[5]
อาณาจักรเสื่อมถอยลงในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 13 จากการเติบโตต่อเนื่องของความมั่งคั่งทางศาสนาที่ปลอดภาษีในช่วงปี ค.ศ. 1280 ส่งผลอย่างรุนแรงต่อความสามารถของกษัตริย์ในการรักษาความภักดีของข้าราชบริพารและทหาร สิ่งนี้ทำให้เกิดความไม่สงบภายในและความท้าทายภายนอกจากชาวยะไข่ มอญ มองโกล และไทใหญ่ การรุกรานของมองโกลซ้ำแล้วซ้ำเล่า (ค.ศ. 1277–1301) ทำให้อาณาจักรซึ่งมีอายุสี่ร้อยกว่าปีนี้ล่มสลายลงใน ค.ศ. 1287 การล่มสลายดังกล่าวตามมาด้วยการแตกแยกทางการเมืองเป็นเวลา 250 ปีซึ่งกินระยะเวลานานจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 16[6][7]
อาณาจักรพุกามหลังปี พ.ศ. 1830 ถูกมองโกลยึดครองและแบ่งดินแดนออกเป็น 2 มณฑล[8] คือ
- มณฑลเจิ้งเหมี่ยน (จีน: 征緬; เวด-ไจลส์: Cheng-Mien) โดยรวมรัฐทางเหนือของพม่าเข้าด้วยกันมีตะก้อง เป็นศูนย์กลางภายใต้การปกครองของข้าหลวงจีน มีทหารมองโกลประจำ
- มณฑลเหมี่ยนชุง (จีน: 緬中; เวด-ไจลส์: Mien-Chung) อยู่ทางภาคกลางของพม่า มีพุกามเป็นศูนย์กลางจนปี พ.ศ. 1832 จึงได้แต่งตั้งพระเจ้าจะซวา เป็นกษัตริย์ปกครองพุกาม ในฐานะประเทศราชของจีน
Remove ads
รายพระนามกษัตริย์
- ราชวงศ์พุกามตอนต้น
- พระเจ้าปยีน-บย่า ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1389–1419
- ตานแนะ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1419–1447
- ซะเลงะคเว่ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1447–1477
- เต้นโค ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1477–1499
- ญองอู้ ซอยะฮ่าน ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1499–1544
- กู้นซอจ้องพยู ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1544-1564
- จีนโซ่ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1564-1581
- โซะกะเต้ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1581-1587
- สมัยจักรวรรดิ
- พระเจ้าอโนรธามังช่อ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1587-1620
- พระเจ้าซอลู ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1620-1627
- พระเจ้าจานซิต้า ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1627-1655/1656
- พระเจ้าอลองสิธู ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1655/1656-1710
- พระเจ้านะระตู ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1710-1714
- พระเจ้านรสิงขะ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1714-1717
- พระเจ้านรปติสี่ตู่ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1717-1754
- พระเจ้าไชยสิงขะ ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1754-1778
- นรสิงหอุซะนา ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1774/1778-1778 (เทียบเท่าผู้ว่าการแทน)
- พระเจ้าจะซวา ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1778-1792
- พระเจ้าอุซะนา ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1792-1799
- พระเจ้านรสีหบดี ครองราชย์ระหว่างปี พ.ศ. 1799-1830
Remove ads
พุกามในปัจจุบัน
ดูบทความหลักที่ พุกาม
ปัจจุบันพุกามเป็นเมืองที่มีชื่อเสียงทางด้านการท่องเที่ยวที่สำคัญแห่งหนึ่งของพม่า พุกามได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งทะเลเจดีย์หรือดินแดนแห่งเจดีย์ เพราะในช่วงรุ่งเรืองสูงสุดของอาณาจักรระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 11 ถึง 13 มีวัด เจดีย์ และอาราม กว่า 10,000 แห่ง ที่ถูกสร้างขึ้นบนที่ราบพุกามเพียงแห่งเดียว[9] ซึ่งยังคงมีวัดและเจดีย์กว่า 2,200 แห่งที่ยังคงอยู่รอดมาจนถึงปัจจุบัน[10] ในปี พ.ศ. 2562 พุกามได้รับการรับรองจากองค์การยูเนสโกให้เป็นแหล่งมรดกโลกแห่งใหม่[11]
Remove ads
หมายเหตุ
- อาณาจักรมองโกลได้เริ่มรุกรานและคุกคามพุกามมาตั้งแต่สมัยพระเจ้านรปติสินธุ หลังจากนั้นกษัตริย์อีก 3-4 พระองค์ถัดมาครองราชย์แต่เพียงสั้น ๆ ไม่ปรากฏผลงานที่โดดเด่น จนในที่สุดอาณาจักรพุกามก็ล่มสลายถึงที่สุดในสมัยพระเจ้านรสีหบดี ก็ตกเป็นประเทศราชของราชวงศ์หยวนของกุบไลข่าน
อ้างอิง
บรรณานุกรม
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads