อำเภอบางบ่อ

"บางบ่อ" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ บางบ่อ (แก้ความกำกวม)

บางบ่อ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดสมุทรปราการ

อำเภอบางบ่อ
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Bang Bo
ถนนภายในเขตเทศบาลตำบลบางบ่อ
คำขวัญ:  ถิ่นประมงเลื่องลือ ขึ้นชื่อปลาสลิด ศักดิ์สิทธิ์หลวงปู่ปาน สนุกสนานผะหมี ประเพณีแข่งเรือพาย หลากหลายอุตสาหกรรม ผู้นำการเกษตร
แผนที่จังหวัดสมุทรปราการ เน้นอำเภอบางบ่อ
พิกัด: 13°34′27″N 100°50′10″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	สมุทรปราการ
พื้นที่
• ทั้งหมด	245.007 ตร.กม. (94.598 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	118,914 คน
• ความหนาแน่น	485.35 คน/ตร.กม. (1,257.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10560, 10550 (เฉพาะตำบลคลองด่าน)
รหัสภูมิศาสตร์	1102
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบางบ่อ หมู่ที่ 1 ถนนรัตนราช ตำบลบางบ่อ อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ 10560
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำภอบางบ่อตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตลาดกระบัง (กรุงเทพมหานคร) อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา และอำเภอบ้านโพธิ์ (จังหวัดฉะเชิงเทรา) มีคลองกาหลง คลองประเวศบุรีรมย์ และคลองหนึ่งเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางปะกง (จังหวัดฉะเชิงเทรา) มีคลองพระยาสมุทร คลองฉะบัง คลองบางพลีน้อย คลองหอมศีล คลองสำโรง คลองปีกกา คลองก้นบึ้ง คลองสีล้งเก่า และคลองสีล้งใหม่เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ จรดอ่าวไทยตอนใน (น่านน้ำเขตจังหวัดสมุทรสงคราม จังหวัดสมุทรสาคร กรุงเทพมหานคร จังหวัดสมุทรปราการ จังหวัดฉะเชิงเทรา และจังหวัดชลบุรี)^[1]
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองสมุทรปราการ อำเภอบางพลี และอำเภอบางเสาธง มีคลองลึก คลองด่านน้อย คลองชลประทาน คลองหัวเกลือ คลองสาม คลองร้อย คลองหัวเกลือ คลองกะลาวน คลองสำโรง คลองสนามพลี คลองสนามพลีเก่า คลองบางเซา คลองชวดใหญ่ คลองท่าข้าม และคลองกาหลงเป็นเส้นแบ่งเขต

ถนนเทพรัตนและทางพิเศษบูรพาวิถีในเขตอำเภอบางบ่อ

ที่มาของชื่ออำเภอ

คำว่า บาง (น.) หมายถึง ทางน้ำเล็ก ๆ ที่ไหลขึ้นลงตามระดับน้ำในแม่น้ำลำคลองหรือทะเล หรือตำบลบ้านที่อยู่หรือเคยอยู่ริมบางหรือในบริเวณที่เคยเป็นบางมาก่อน ส่วนคำว่า บ่อ (น.) หมายถึง ช่องลึกลงไปในดินหรือในหินใช้เป็นที่ขังน้ำขังปลาเป็นต้น (พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542)

เมื่อรวมกันแล้วคำว่า บางบ่อ น่าจะหมายถึง ท้องที่ที่มีทางน้ำเล็ก ๆ อยู่ใกล้ทะเล มีการกักเก็บน้ำไว้ใช้ หรือขุดบ่อล่อปลาให้เข้าไปอยู่เวลาน้ำขึ้น และเปิดน้ำออกเพื่อจับปลาเวลาน้ำลง

ไปรษณีย์บางบ่อ

ที่ทำการไปรษณีย์บางบ่อ

ประวัติ

หมู่บ้านบางบ่อได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อ พ.ศ. 2439^[2] ในครั้งแรกตั้งที่ว่าการอำเภออยู่ที่บ้านคอลาด (ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านทางตอนเหนือของตำบลบางบ่อ) จึงได้ชื่อว่า อำเภอคอลาด^[2] แต่เนื่องจากที่ตั้งนี้อยู่ห่างไกลจากตำบลอื่นมาก ประชาชนมาติดต่อราชการไม่สะดวก ใน พ.ศ. 2443 ทางการจึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งอยู่บริเวณปากคลองบางพลี ซึ่งเป็นบริเวณที่มีลำคลองจาก 3 ทางไหลมาบรรจบกัน และเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น อำเภอบางเหี้ย^[3] ตามลำคลองสำคัญสายหนึ่งของท้องถิ่นซึ่งมีชื่อเรียกอีกชื่อว่า "คลองด่าน"

ใน พ.ศ. 2472 ได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 1 ตำบลบางบ่อ แต่ก็ยังใช้ชื่ออำเภอตามเดิม^[3] จนกระทั่งในปลายปีถัดมา (พ.ศ. 2473) กระทรวงมหาดไทยจึงเปลี่ยนชื่ออำเภอบางเหี้ยเป็น อำเภอบางบ่อ ตามชื่อตำบลที่ตั้งอำเภอและตามชื่อที่ประชาชนนิยมเรียก^[4] และใช้ชื่อนี้ตั้งแต่นั้นมา ส่วนตำบลบางเหี้ยที่ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของอำเภอนั้นถูกเปลี่ยนชื่อเป็น "ตำบลคลองด่าน" ในภายหลังเมื่อ พ.ศ. 2483^[5] เนื่องจากทางการ (สมัยจอมพล แปลก พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี) เห็นว่าไม่สุภาพและไม่เป็นมงคล^[3]

ครั้นใน พ.ศ. 2486 จังหวัดสมุทรปราการถูกยุบลงเนื่องจากขณะนั้นเกิดปัญหาสภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ อำเภอบางบ่อถูกโอนไปขึ้นกับจังหวัดพระนคร^[6] จนกระทั่งใน พ.ศ. 2489 ได้มีการจัดตั้งจังหวัดสมุทรปราการขึ้นมาอีกครั้ง^[7] อำเภอบางบ่อจึงกลับมาอยู่ในการปกครองของทางจังหวัดจนถึงปัจจุบัน

• วันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2490 ตั้งตำบลเปร็ง แยกออกจากตำบลคลองสวน ตั้งตำบลคลองนิยมยาตรา แยกออกจากตำบลบางพลีน้อย^[8]
• วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2494 โอนพื้นที่หมู่ 14, 19 (ในขณะนั้น) ของตำบลบางเสาธง อำเภอบางพลี มาขึ้นกับตำบลเปร็ง อำเภอบางบ่อ โดยตั้งเป็นหมู่ที่ 8 และ 9 ของตำบลเปร็งตามลำดับ^[9]
• วันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลบางบ่อในท้องที่บางส่วนของตำบลบางบ่อ^[10]
• วันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลคลองด่านในท้องที่บางส่วนของตำบลคลองด่าน^[11]
• วันที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลคลองสวนในท้องที่บางส่วนของตำบลคลองสวน^[12]
• วันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลบางบ่อ สุขาภิบาลคลองด่าน และสุขาภิบาลคลองสวน เป็นเทศบาลตำบลบางบ่อ เทศบาลตำบลคลองด่าน และเทศบาลตำบลคลองสวนตามลำดับ^[13]
• วันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2554 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลบางพลีน้อยเป็นเทศบาลตำบลบางพลีน้อย^[14]

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบางบ่อแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 8 ตำบล แต่ละตำบลแบ่งออกเป็นหมู่บ้าน รวม 74 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[15]
1.	บางบ่อ	Bang Bo	11	35,458
2.	บ้านระกาศ	Ban Rakat	10	7,002
3.	บางพลีน้อย	Bang Phli Noi	11	9,064
4.	บางเพรียง	Bang Phriang	6	26,862
5.	คลองด่าน	Khlong Dan	14	28,029
6.	คลองสวน	Khlong Suan	7	2,888
7.	เปร็ง	Preng	9	4,227
8.	คลองนิยมยาตรา	Khlong Niyom Yattra	6	3,362

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบางบ่อประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลบางบ่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางบ่อ เฉพาะบางส่วนของหมู่ที่ 1–3
• เทศบาลตำบลคลองด่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองด่าน เฉพาะหมู่ที่ 6 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 7–11, 13–14
• เทศบาลตำบลคลองสวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองสวนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบางพลีน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพลีน้อยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางบ่อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางบ่อ เฉพาะหมู่ที่ 4–11 และบางส่วนของหมู่ที่ 1–3
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านระกาศ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านระกาศทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางเพรียง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเพรียงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองด่าน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองด่าน เฉพาะหมู่ที่ 1–4, 12 และบางส่วนของหมู่ที่ 5, 7–11, 13–14
• องค์การบริหารส่วนตำบลเปร็ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเปร็งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองนิยมยาตรา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองนิยมยาตราทั้งตำบล