อำเภอภูพาน

ภูพาน เป็นอำเภอในจังหวัดสกลนคร เดิมเป็นพื้นที่ของอำเภอกุดบาก และอำเภอเมืองสกลนคร มีชื่ออำเภอตามทิวเขาภูพานซึ่งครอบคลุมพื้นที่ส่วนใหญ่

อำเภอภูพาน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Phu Phan
อุทยานแห่งชาติภูพาน
คำขวัญ:  ธรรมชาติหลากหลาย มากมายไม้ผล ภูผายลภาพเขียนสีประวัติศาสตร์ สวยสะอาดเขื่อนน้ำพุง
แผนที่จังหวัดสกลนคร เน้นอำเภอภูพาน
พิกัด: 17°0′0″N 103°57′56″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	สกลนคร
พื้นที่
• ทั้งหมด	559.0 ตร.กม. (215.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2567)
• ทั้งหมด	35,719 คน
• ความหนาแน่น	63.89 คน/ตร.กม. (165.5 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	47310
รหัสภูมิศาสตร์	4718
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอภูพาน เลขที่ 216 หมู่ที่ 15 ถนนสกลนคร - กาฬสินธุ์ ตำบลโคกภู อำเภอภูพาน จังหวัดสกลนคร 47310
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอภูพาน มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอกุดบากและอำเภอเมืองสกลนคร
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองสกลนครและอำเภอเต่างอย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอนาคู อำเภอห้วยผึ้ง และอำเภอสมเด็จ (จังหวัดกาฬสินธุ์)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสมเด็จ อำเภอคำม่วง (จังหวัดกาฬสินธุ์) และอำเภอกุดบาก

ประวัติ

พื้นที่เดิมอยู่ในเขตอำเภอเมืองสกลนคร ปี พ.ศ. 2506 พื้นที่ได้ย้ายขึ้นการปกครองกับทางอำเภอกุดบาก^[1][2] ต่อมานายอำนวย ยอดเพชร ผู้ว่าราชการจังหวัดสกลนคร ได้พิจารณาพื้นที่ตำบลโคกภู ตำบลสร้างค้อ ตำบลหลุบเลา มีพื้นที่รวม 439.5 ตารางกิโลเมตร 35 หมู่บ้าน ประชากร 30,602 คน 7,368 ครัวเรือน^[3] พื้นที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติถึง 3 แห่ง คือ อุทยานแห่งชาติภูผาเหล็ก อุทยานแห่งชาติภูผายล อุทยานแห่งชาติภูพาน^[4][5] ซึ่งมีการคมนาคมยากลำบาก เกิดอุปสรรคในการปกครอง การพัฒนา การป้องกันรักษาความสงบ จึงเสนอตั้งกิ่งอำเภอขึ้น โดยวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2537 จะรวม 3 ตำบลเป็น กิ่งอำเภอภูพาน^[6] เริ่มเปิดใช้ที่ว่าการวันที่ 30 เมษายน

ขณะจัดตั้งกิ่งอำเภอได้ 2 ปี ตำบลกกปลาซิว อำเภอเมืองสกลนคร แจ้งว่าประชาชนติดต่อราชการกับกิ่งอำเภอภูพานที่มีระยะทางเพียง 10 กิโลเมตร สะดวกกว่าติดต่อกับอำเภอต้นสังกัดที่ต้องเดินทางถึง 43 กิโลเมตร จึงโอนพื้นที่ ตำบลกกปลาซิวเข้ามาเป็นตำบลลำดับที่ 4^[7] ต่อมามีพระราชกฤษฎีกายกฐานะขึ้นเป็น อำเภอภูพาน^[8] ในวันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2540 โดยมีระยะเวลาการเป็นกิ่งอำเภอ 3 ปี 168 วัน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอภูพาน แบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 66 หมู่บ้าน

1.		สร้างค้อ		(Sang Kho)		23 หมู่บ้าน[9]
2.		หลุบเลา		(Lup Lao)		15 หมู่บ้าน[10]
3.		โคกภู		(Khok Phu)		18 หมู่บ้าน[11]
4.		กกปลาซิว		(Kok Pla Sio)		10 หมู่บ้าน[12]

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอภูพานประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลโคกภู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกภูทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสร้างค้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสร้างค้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหลุบเลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหลุบเลาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกกปลาซิว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกกปลาซิวทั้งตำบล