อำเภอยะหา

ยะหา เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดยะลา อยู่ทางภาคใต้ของประเทศไทย อนึ่งคำว่า "ยะหา" (มลายู: Johar, Juar) เป็นคำในภาษามลายู แปลว่า "ต้นขี้เหล็ก"^[1]

อำเภอยะหา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Yaha
คำขวัญ:  โรงพยาบาลเจ้าฟ้า ศาลาดูจันทร์ นานาพันธุ์ผลไม้ หลากหลายวัฒนธรรม สรรพนามเมืองขี้เหล็ก
แผนที่จังหวัดยะลา เน้นอำเภอยะหา
พิกัด: 6°28′42″N 101°8′6″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ยะลา
พื้นที่
• ทั้งหมด	500.0 ตร.กม. (193.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	64,476 คน
• ความหนาแน่น	128.95 คน/ตร.กม. (334.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	95120
รหัสภูมิศาสตร์	9505
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอยะหา ถนนเสนานุรักษ์ ตำบลยะหา อำเภอยะหา จังหวัดยะลา 95120
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอยะหามีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสะบ้าย้อย (จังหวัดสงขลา) และอำเภอเมืองยะลา
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองยะลาและอำเภอกรงปินัง
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบันนังสตา และรัฐเกอดะฮ์ (ประเทศมาเลเซีย)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอกาบัง

ประวัติ

พื้นที่ของอำเภอยะหาแยกมาจากอำเภอเมืองยะลาในปี พ.ศ. 2481 สมัยหลวงรัชกาลประดิษฐ์ (แปะ) เป็นเจ้าเมืองยะลาและหมื่นเสนานุรักษ์ (ประดิษฐ์ ศุภอักษร)

ปลัดเมืองยะลาในขณะนั้นได้สำรวจพื้นที่และคัดเลือกตำบลยะหาเป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอยะหา เบื้องต้นแบ่งออกเป็น 11 ตำบล ได้แก่ ตำบลยะหา ตำบลตาชี ตำบลบาโงยซิแน ตำบลสะเอะ ตำบลบาโร๊ะ ตำบลปะแต ตำบลซีเยาะ ตำบลบาโงย ตำบลชะเมาะ และตำบลลาบู

พ.ศ. 2443 หลวงภักดีรณฤทธิ์ นายอำเภอยะหาในขณะนั้น ได้ปรับปรุงเขตการปกครองใหม่ โดยยุบบางตำบลรวมกับอีกตำบลเข้าด้วยกัน ยุบตำบลบาโงยรวมกับตำบลบาโร๊ะ ยุบตำบลซีเยาะรวมกับตำบลบาโงยซิแน และยุบตำบลชะเมาะรวมกับตำบลละแอ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

การปกครองของอำเภอยะหามี 7 ตำบล 49 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	ยะหา				(Yaha)				9 หมู่บ้าน
2.	ละแอ				(La-ae)				6 หมู่บ้าน
3.	ปะแต				(Patae)				9 หมู่บ้าน
4.	บาโร๊ะ				(Baro)				8 หมู่บ้าน
5.	ตาชี				(Ta Chi)				5 หมู่บ้าน
6.	บาโงยซิแน				(Ba-ngoi Sinae)				6 หมู่บ้าน
7.	กาตอง				(Ka Tong)				6 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอยะหาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลยะหา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลยะหา
• เทศบาลตำบลปะแต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปะแตทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลยะหา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยะหา (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลยะหา)
• องค์การบริหารส่วนตำบลละแอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลละแอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบาโร๊ะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบาโร๊ะทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลตาชี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาชีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบาโงยซิแน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบาโงยซิแนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกาตอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกาตองทั้งตำบล

ประชากร

บริเวรด้านหน้าที่ว่าการอำเภอยะหา

ส่วนใหญ่ประชากรของอำเภอยะหาส่วนใหญ่เป็นชาวไทยเชื้อสายมลายู นับถือศาสนาอิสลามเป็นจำนวนมากถึงร้อยละ 93 ซึ่งมีความเคร่งครัดต่อศาสนา และนิยมส่งบุตรหลานเรียนหลักธรรมของศาสนา นอกจากนี้ยังมีชาวไทยพุทธ เป็นส่วนน้อยโดยส่วนใหญ่จะอยู่ในเขตสุขาภิบาล และตำบลตาชี รวมกันมีร้อยละ 3 นอกจากนี้ยังมีชาวไทยเชื้อสายจีน และชาวไทยถิ่นอีสานอาศัยอยู่ในเขตสุขาภิบาลด้วย

• ด้านภาษา ส่วนใหญ่ประชาชนนิยมพูดภาษามลายูถิ่น แต่เมื่อชาวไทยมุสลิมต้องการพูดคุยกับชาวไทยพุทธก็จะพูดภาษาไทย หรือภาษาไทยถิ่นใต้ นอกจากนี้ชาวไทยพุทธบางคนก็สามารถใช้ภาษามลายูโต้ตอบได้ แต่ส่วนใหญ่นิยมใช้ภาษาไทยถิ่นใต้
• ด้านอาชีพ ส่วนใหญ่ประชาชนในอำเภอยะหาจะทำเกษตรกรรมเป็นส่วนมาก เช่น ปลูกต้นยางพารา และยังมีอาชีพรับจ้าง เช่น คนสวนกรีดยางและค้าขาย

สถานที่สำคัญ

• วัดยะหาประชาราม
• ศาลาดูดวงจันทร์
• แหล่งท่องเที่ยวเหมืองลาบู