เดรัจฉาน

ในศาสนาพุทธ เดรัจฉาน (บาลี: तिरच्छान, ติรจฺฉาน; สันสกฤต: तिरश्चीन, ติรศฺจีน; ทิเบต: དུད་འགྲོ་, ไวลี: dud 'gro; จีน/ญี่ปุ่น: 畜生 chikushō; พม่า: တိရစ္ဆာန်ဘုံ) หมายถึง สัตว์ที่ไม่ใช่มนุษย์ จัดเป็นหนึ่งในอบายภูมิ 4

ศัพทมูล

เดรัจฉาน มาจากภาษาบาลี ติรจฺฉาน แปลว่า ผู้ไปโดยส่วนขวาง (มีร่างกายขนานไปกับพื้นโลก)^[1]

ประเภท

ติรัจฉานมี 4 จำพวก^[1] ได้แก่

• อปทติรัจฉาน สัตว์ที่ไม่มีขาและไม่มีเท้า เช่น งู ปลา ไส้เดือน
• ทวิปทติรัจฉาน สัตว์ที่มี 2 ขา เช่น ไก่ เป็ด แร้ง กา
• จตุปทติรัจฉาน สัตว์ที่มี 4 ขา เช่น สุนัข แมว ช้าง ม้า วัว ควาย
• พหุปทติรัจฉาน สัตว์ที่มีมากกว่า 4 ขา เช่น มด ปลวก ตะขาบ เป็นต้น

สัญญา 4

เดรัจฉานทั้งหมด มีสัญญา 3 อย่าง^[1] ได้แก่

1. กามสัญญา รู้จักเสพกาม
2. โคจรสัญญา รู้จักกินและนอน
3. มรณสัญญา รู้จักกลัวตาย

หากเป็นเดรัจฉานชั้นสูง เช่น เดรัจฉานที่เป็นพระโพธิสัตว์ จะมี ธัมมสัญญา คือความรู้จักผิดชอบชั่วดี จึงรู้จักการทำความดี และบำเพ็ญสั่งสมบารมีได้