พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ^[2] พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจันทร์ สุขสถิตย์ เป็นอธิบดีกรมราชพัสดุ องคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว​^[3][4] และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว​^[5] และเป็นต้นราชสกุลเกษมศรี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก
อธิบดีกรมราชพัสดุ[1]
ประสูติ	17 สิงหาคม พ.ศ. 2400
สิ้นพระชนม์	3 มกราคม พ.ศ. 2459 (58 ปี)
ภรรยา	ชายา หม่อมเจ้าหญิงประสานศัพท์ เกษมศรี หม่อม 9 ท่าน
พระบุตร	30 องค์
ราชวงศ์	ราชวงศ์จักรี
ราชสกุล	เกษมศรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาจันทร์ ในรัชกาลที่ 4

พระประวัติ

พระรูป ประดิษฐาน ณ มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

ประสูติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค เป็นพระราชโอรสลำดับที่ 30 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่ เจ้าจอมมารดาจันทร์ ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันจันทร์ เดือน 9 แรม 12 ค่ำ ปีมะเส็ง นพศก จ.ศ. 1219 ตรงกับวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2400

ผนวช

เมื่อพระชันษาครบอุปสมบท ทรงผนวชที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ แล้วเสด็จไปจำพรรษา ณ วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร 1 พรรษา ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นทิวากรวงษประวัติ ทรงศักดินา 15000 เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439^[6] และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กำกับกรมช่างมุก 

รับราชการ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติทรงรับราชการด้านใหญ่ เช่น ทำการปฏิสังขรณ์วัดพระศรีรัตนศาสดาราม และทรงรับราชการตำแหน่งอธิบดีกรมราชพัสดุ ในกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ แต่ทรงปฏิบัติได้ไม่นาน เนื่องจากประชวรพระโรคภายในจึงกราบถวายบังคมลาออกจากราชการประจำ คงรับแต่ราชการจรเป็นครั้งคราว ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นองคมนตรี เมื่อพ.ศ. 2430 เป็นกรรมสัมปาทิกหอพระสมุดวชิรญาณ ชุดที่ 3 และได้รับพระราชทานเครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ จุลสุราภรณ์ มงกุฎสยาม และเหรียญรัตนาภรณ์รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2

นอกจากทรงงานประจำและงานจรที่ทรงปฏิบัติแล้ว ยังมีงานอดิเรกที่ทรงรักและทรงอัจฉริยภาพอย่างยิ่ง ได้แก่

• การละคร ทรงถนัดทั้งแบบละครเก่าและละครใหม่ ทรงแสดงละครทั้งละครพูดและละครร้อง เช่น โจร 40 ผัวกลัวเมีย และนิทราชาคริต
• การดนตรี โปรดการเล่นซอสามสายและระนาด  ทรงจัดตั้งวงมโหรีปี่พาทย์ที่มีชื่อเสียงโดดเด่นในสมัยรัชกาลที่ 5
• การเล่นกล้วยไม้ ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันว่า ทรงเป็นคนไทยคนแรกที่รู้จักเลี้ยงกล้วยไม้อย่างประณีต จนในที่สุดก็ทรงเพาะพันธุ์ไม้ขึ้นได้สำเร็จ เช่น แคทลียาชื่อ "ทิวากาเรียนา"

สิ้นพระชนม์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ ประชวรพระโรคบังคนเบาพิการ สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2458 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2459) ณ วังถนนขาวสามเสน สิริพระชันษา 59 ปี พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำสรงพระศพ เจ้าพนักงานเชิญพระศพลงในพระลอง ตั้งบนแว่นฟ้า 2 ชั้น ประกอบพระโกศมณฑป และโปรดให้ข้าราชการไว้ทุกข์ 15 วัน^[7] ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุวัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน พ.ศ. 2459^[2]

พระนิพนธ์

1. โคลงภาพเรื่องรามเกียรติ์ที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ได้แก่ ห้องที่ 40 – 41 รวมโคลง 56 บท เนื้อความตั้งแต่ทศกัณฐ์ฝันร้ายจนถึงพิเภกทูลเรื่องทัพยักษ์ในเมืองลงกา
2. โคลงภาพพระราชพงศาวดาร ได้แก่ โคลงประกอบรูปที่ 60 แผ่นดินพระเจ้าเอกทัศ ภาพพระยาไทรถวายช้างเล็บครบ และโคลงประกอบรูปที่ 82 แผ่นดินพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ภาพไฟไหม้อินทราภิเศกมหาปราสาท
3. วชิรญาณสภาษิต จำนวน 2 บท
4. โคลงสุภาษิตใหม่ หรือ โคลงสุภาษิตเจ้านาย จำนวน 16 บท ได้แก่ โคลงความรัก โคลงความเกลียดชัง โคลงความเบื่อหน่าย โคลงความเย่อหยิ่ง โคลงความอาลัย โคลงความริษยา โคลงความพยาบาท โคลงความอาย โคลงความกลัวขลาด โคลงความกล้าหาญ โคลงความเกียจคร้าน โคลงความเพียร โคลงความโทมนัส โคลงความโกง โคลงความสัตย์ซื่อ และโคลงความโกรธ
5. โคลงความเท็จ ว่าด้วยของสิ่งเดียวจำนวน 7 บท ต่อมารวมพิมพ์ในชื่อ "โคลงพิพิธพากย์"  
6. ยันตรสาตร ในโคลงยอพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาบำราบปรปักษ์
7. อธิบายด้วยเครื่องหอม 7 ประการ
8. Court ข่าวราชการ 6 ฉบับคือ
   1. วันจันทร์ เดือน 9 ขึ้น 3 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238 (พ.ศ. 2419)  
   2. วันพุธ เดือน 9 แรม 4 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
   3. วันศุกร์ เดือน 10 ขึ้น 6 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
   4. วันเสาร์ เดือน 10 ขึ้น 14 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
   5. วันอาทิตย์ เดือน 10 แรม 7 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238
   6. วันจันทร์ เดือน 10 แรม 15 ค่ำ ปีชวดอัฐศก จุลศักราช 1238

พระโอรสและพระธิดา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงศ์ประวัติ มีชายา 1 องค์ และหม่อม 9 คน รวม 10 องค์/คน ได้แก่

1. หม่อมเจ้าประสานศัพท์ (ราชสกุลเดิม สิงหรา)
2. หม่อมเพิ่ม (สกุลเดิม สโรบล)
3. หม่อมพลัด
4. หม่อมละม้าย (สกุลเดิม ปาณิกบุตร; หม่อมเอกรับตราจุลจอมเกล้า)
5. หม่อมเป้า
6. หม่อมสอน (สกุลเดิม พวงนาค)
7. หม่อมแช่ม
8. หม่อมเชย
9. หม่อมเชื้อ
10. หม่อมแหวน (สกุลเดิม ปาณิกบุตร)

มีพระโอรส 1 พระองค์ กับ 17 องค์ และพระธิดา 12 องค์ รวม 30 พระองค์/องค์ ได้แก่

ลำดับ	พระรูปและพระนาม	เพศ	พระมารดา	ประสูติ	สิ้นพระชนม์	คู่สมรส
1	หม่อมเจ้าปฏิพัทธเกษมศรี เกษมศรี	ช.	หม่อมเพิ่ม	มีนาคม พ.ศ. 2416	27 พฤศจิกายน พ.ศ. 2467	หม่อมชื่น หม่อมรอด หม่อมเนื่อง (ปันยารชุน)
2	หม่อมเจ้าเม้า	ญ.	หม่อมเพิ่ม	ก่อน 13 เมษายน พ.ศ. 2417	27 ธันวาคม พ.ศ. 2418	มิได้สมรส
3	หม่อมเจ้าสมบัติบูรณ์	ช.	หม่อมพลัด	พฤษภาคม พ.ศ. 2417	3 พฤษภาคม พ.ศ. 2466	หม่อมนาย หม่อมเจริญ (ปาณิกบุตร) หม่อมบู่
4	พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม (เดิม หม่อมเจ้าขุนเณร)	ช.	หม่อมเพิ่ม	29 สิงหาคม พ.ศ. 2419[8]	6 มกราคม พ.ศ. 2476	หม่อมขาว (สุรนันทน์) หม่อมนวม (เสขรฤทธิ์) หม่อมพิง (สุรนันทน์)
5	หม่อมเจ้าผกามาลย์ เกษมศรี	ญ.	หม่อมละม้าย	1 มิถุนายน พ.ศ. 2424[8]	27 มีนาคม พ.ศ. 2469	มิได้สมรส
6	หม่อมเจ้ารำไพเยาวยุภา ศุขสวัสดิ์	ญ.	หม่อมเป้า	เมษายน พ.ศ. 2426	พ.ศ. 2454	หม่อมเจ้าอนุชาติศุขสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
7	หม่อมเจ้า	ช.	ไม่มีข้อมูล	พ.ศ. 2428	26 พฤษภาคม พ.ศ. 2434	มิได้สมรส
8	หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม เกษมศรี	ช.	หม่อมเจ้าประสานศัพท์	14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2429[8]	25 กันยายน พ.ศ. 2506	หม่อมน้อม หม่อมสอาด หม่อมเจ้าศุขศรีสมร เกษมศรี
9	หม่อมเจ้านิลประภัศร เกษมศรี	ช.	หม่อมสอน	29 ตุลาคม พ.ศ. 2433[8]	15 ตุลาคม พ.ศ. 2476	หม่อมประภัศร์ (หงสกุล)
10	หม่อมเจ้าตระการโชค เกษมศรี	ช.	หม่อมละม้าย	12 เมษายน พ.ศ. 2424[8]	29 ธันวาคม พ.ศ. 2484	มิได้สมรส
11	หม่อมเจ้าสมภพ (เดิม หม่อมเจ้าสำเภา) เกษมศรี	ช.	หม่อมแช่ม	7 สิงหาคม พ.ศ. 2434[8]	24 กันยายน พ.ศ. 2506	หม่อมเยื้อน (ลักษณะประนัย)
12	หม่อมเจ้าเผือก	ช.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล (พระราชทานเพลิงศพ 12 พฤษภาคม พ.ศ. 2435)	มิได้สมรส
13	หม่อมเจ้าจิตรโภคทวี เกษมศรี	ช.	หม่อมละม้าย	10 ตุลาคม พ.ศ. 2436[8]	16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2489	หม่อมพร (เลาหเศรษฐี)
14	หม่อมเจ้าเล็ก	ช.	หม่อมสอน	1 มกราคม พ.ศ. 2437	6 พฤษภาคม พ.ศ. 2437	มิได้สมรส
15	หม่อมเจ้า	ญ.	ไม่มีข้อมูล	7 กันยายน พ.ศ. 2437	2 กรกฎาคม พ.ศ. 2438	มิได้สมรส
16	หม่อมเจ้าวัฒยากร เกษมศรี	ช.	หม่อมสอน	28 สิงหาคม พ.ศ. 2438[8]	14 เมษายน พ.ศ. 2517	หม่อมละออง (สุขสถิตย์) หม่อมสายหยุด (ตะเวทีกุล)
17	หม่อมเจ้าอรรคพันธ์ เกษมศรี	ช.	หม่อมเชย	มิถุนายน พ.ศ. 2438	ตุลาคม พ.ศ. 2461	มิได้สมรส
18	หม่อมเจ้าศุขศรีสมร เกษมศรี	ญ.	หม่อมละม้าย	11 ตุลาคม พ.ศ. 2438[8]	16 ธันวาคม พ.ศ. 2487	หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม เกษมศรี
19	หม่อมเจ้าอุทัยพงศ์ ศุขสวัสดิ์	ญ.	หม่อมเชื้อ	10 สิงหาคม พ.ศ. 2439[8]	12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2500	หม่อมเจ้าสืบสุขสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
20	หม่อมเจ้า	ช.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	พ.ศ. 2439	มิได้สมรส
21	หม่อมเจ้าสมทรง เทวกุล	ญ.	หม่อมสอน	17 กันยายน พ.ศ. 2441[8]	22 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2485	หม่อมเจ้านิกรเทวัญ เทวกุล
22	หม่อมเจ้าอธิพรพงศ์ เกษมศรี	ช.	หม่อมแหวน	15 มกราคม พ.ศ. 2442[8]	8 ธันวาคม พ.ศ. 2507	หม่อมเกษรบุปผา (อาคมานนท์)
23	หม่อมเจ้าวิไลวรรณ ศุขสวัสดิ์	ญ.	หม่อมเชื้อ	4 กรกฎาคม พ.ศ. 2442[8]	20 มกราคม พ.ศ. 2489	หม่อมเจ้าสืบสุขสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
24	หม่อมเจ้าตุ๊	ญ.	ไม่มีข้อมูล	ไม่มีข้อมูล	2 ตุลาคม พ.ศ. 2451	มิได้สมรส
25	หม่อมเจ้าสโมสรเกษม เกษมศรี	ช.	หม่อมละม้าย	16 เมษายน พ.ศ. 2445[8]	23 เมษายน พ.ศ. 2532	หม่อมเจ้าแขไขจรัสศรี (เทวกุล)
26	หม่อมเจ้ามัณฑนา เกษมศรี	ญ.	หม่อมเชย	20 เมษายน พ.ศ. 2445[8]	23 กรกฎาคม พ.ศ. 2488	มิได้สมรส
27	หม่อมเจ้าวงศ์แข เกษมสันต์	ญ.	หม่อมสอน	1 พฤษภาคม พ.ศ. 2445[8]	18 กันยายน พ.ศ. 2539	หม่อมเจ้านิวัทธวงศ์ เกษมสันต์
28	หม่อมเจ้าพระมงคลโยค เกษมศรี	ช.	หม่อมแหวน	29 มิถุนายน พ.ศ. 2453[8]	12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2473	มิได้สมรส
29	เกษมเสาวภา เกษมศรี	ญ.	หม่อมแหวน	8 มิถุนายน พ.ศ. 2457[8]	29 มกราคม พ.ศ. 2545	เพียร์ ชัคกาเรีย (ปราโมทย์ ศิขรินทร์) สุวัฒย์ ปราบณรงค์
30	หม่อมเจ้าบุญโศลกเกษม เกษมศรี	ช.	หม่อมแหวน	12 มกราคม พ.ศ. 2459[8]	26 ธันวาคม พ.ศ. 2540	หม่อมศรีสมบัติ (อาคมานนท์)

พระนัดดา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ มีพระนัดดารวม 95 คน ดังนี้

• หม่อมเจ้าปฏิพัทธ์เกษมศรี เกษมศรี มีโอรสธิดา 8 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงชั้น เกษมศรี (นามเดิม: หม่อมราชวงศ์หญิงชั้นสี่)
  • หม่อมราชวงศ์หญิงทรงสอางค์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงสดศรี สุทัศน์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงชูศรี เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ระพีพันธุ์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงส่องศรี เทพหัสดิน
  • หม่อมราชวงศ์หญิงส่งศรี เกตุสิงห์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเสริมศรี เกษมศรี

• หม่อมเจ้าสมบัติบูรณ์ เกษมศรี มีโอรสธิดา 6 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงสมศรี สโรบล
  • หม่อมราชวงศ์หญิงบูรณศรี เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงสิริผล เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์สมปอง เกษมศรี (นามเดิม: หม่อมราชวงศ์สมเพส)
  • หม่อมราชวงศ์หญิงพงศ์ศรี พตด้วง
  • หม่อมราชวงศ์สมจิต เกษมศรี

• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม มีโอรสธิดา 8 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์ประพฤทธิ์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงประภาศิริ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงศศิโฉม เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์จิตติน เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงแสงโสม เกษมศรี
  • หม่อมเกษมศรีศุภวงศ์ (หม่อมราชวงศ์ขจิต เกษมศรี)
  • หม่อมราชวงศ์ (ชาย)
  • หม่อมราชวงศ์ (ชาย)

• หม่อมเจ้าหญิงรำไพเยาวยุุภา ศุขสวัสดิ์ มีธิดา 1 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงวาสรำไพ ศุขสวัสดิ์

• หม่อมเจ้าพูนศรีเกษม เกษมศรี มีโอรสธิดา 7 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์พงศ์พูนเกษม เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเปรมปรีดิ์มาน เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงศรีสอาด เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงทมยันตี จักษุรักษ์
  • หม่อมราชวงศ์พระอุภัยเกษม เกษมศรี อุภยกฺเขโม (บวชเป็นพระภิกษุ จำพรรษาที่วัดราชผาติการามจนถึงแก่มรณภาพเมื่อ พ.ศ. 2514)
  • หม่อมราชวงศ์พูนสุข เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงทอร์ศรี คงจำเนียร

• หม่อมเจ้านิลประภัศร เกษมศรี มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงศรีสุภา เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงนิลสุดา โตกะหุต
  • หม่อมราชวงศ์ชัชวลิน เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงนิลประภา อิศรางกูร

• หม่อมเจ้าสมภพ เกษมศรี มีโอรสธิดา 14 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์สมพงศ์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์จิราทิตย์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์มิตรารุณ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ (ชาย)
  • หม่อมราชวงศ์ชุณหวงศ์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงทำเนา จักรพันธุ์
  • ท่านผู้หญิงวรรณพิมล สรเทศน์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเดือนเยี่ยม สินทวี
  • หม่อมราชวงศ์พงศ์เกษม เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงลำเภาพรรณ นุตเวช
  • หม่อมราชวงศ์อัครพงศ์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงสิริลักษณา บุรณินทุ
  • หม่อมราชวงศ์เกษมศิริพันธุ์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงแน่งน้อย ศักดิ์ศรี

• หม่อมเจ้าจิตรโภคทวี เกษมศรี มีโอรสธิดา 10 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจิตรเกษม อินทรครรชิต
  • หม่อมราชวงศ์หญิงอุรุจิตรา โชติกเสถียร
  • หม่อมราชวงศ์อาจิตร เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ทวีโภค เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงศมจิตรา เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์อุดมโภค เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์เกษมโภค เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์บูรณโภค เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเขมจิตรา เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ศุภโภค เกษมศรี

• หม่อมเจ้าวัฒยากร เกษมศรี มีโอรสธิดา 9 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงถนอมศรี เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์ทวีวัฒยา เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์วิวัฒย์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์นิติวัฒย์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเขมวัน แจ๊คสัน
  • หม่อมราชวงศ์วรวัฒย์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ปริวัฒย์ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเขมศรี เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ศุภวัฒย์ เกษมศรี

• หม่อมเจ้าหญิงศุขศรีสมร เกษมศรี มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงทมยันตี จักษุรักษ์
  • หม่อมราชวงศ์อุภัยเกษม เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์พูนสุข เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงทอร์ศรี คงจำเนียร

• หม่อมเจ้าหญิงอุทัยพงศ์ ศุขสวัสดิ์ มีโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์สรวมสุข ศุขสวัสดิ์
  • หม่อมราชวงศ์เสริมสุข ศุขสวัสดิ์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงยุพดี ศุขสวัสดิ์
  • หม่อมราชวงศ์ประสานสวัสดิ์ ศุขสวัสดิ์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงกฤษณา ศุขสวัสดิ์

• หม่อมเจ้าหญิงสมทรง เทวกุล มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงอนงคเทวัญ สุริยสัตย์
  • หม่อมราชวงศ์อุทัยเทวัญ เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์ทรงเทวัญ เทวกุล
  • หม่อมราชวงศ์อติเทวัญ เทวกุล

• หม่อมเจ้าอธิพรพงศ์ เกษมศรี มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจิราธร อินทรปาลิต
  • หม่อมราชวงศ์พรพงศ์เกษม เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์เขมัสสิริ เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงธีรตาร์ เกษมศรี

• หม่อมเจ้าหญิงวิไลวรรณ ศุขสวัสดิ์ มีธิดา 2 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเฉลิมสุข บุญไทย
  • หม่อมราชวงศ์หญิงขวัญเกษม สุรคุปต์

• หม่อมเจ้าสโมสรเกษม เกษมศรี มีโอรส 1 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์เกษมสโมสร เกษมศรี

• หม่อมเจ้าหญิงวงศ์แข เกษมสันต์ มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงพันธุ์นิวัทธ์ เกษมสันต์
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจันทรนิวัทธ์ เกษมสันต์
  • หม่อมราชวงศ์วงศ์นิวัทธ์ เกษมสันต์
  • หม่อมราชวงศ์ศุภนิวัทธ์ เกษมสันต์

• เกษมเสาวภา เกษมศรี มีโอรสธิดา 3 คน ได้แก่
  • ปิยะ ศิขรินทร์
  • ขนิษฐา วณิชชานนท์
  • พงศ์ภากร ปราบณรงค์

• หม่อมเจ้าบุญโศลกเกษม เกษมศรี มีโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
  • หม่อมราชวงศ์หญิงจิราวดี จุฑาสมิต
  • หม่อมราชวงศ์วีระเดช เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์หญิงนพเกตมณี เต็งนิยม
  • หม่อมราชวงศ์ระวีวัฒนา เกษมศรี
  • หม่อมราชวงศ์ทิวาพันธุ์ เกษมศรี

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค (17 สิงหาคม พ.ศ. 2400 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าเกษมศรีศุภโยค (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 – 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 – ปัจจุบัน)

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ
ธงประจำพระอิสริยยศ
ตราประจำพระองค์
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

ตราประจำพระองค์ก่อนทรงกรม

พระยศ

• 13 กรกฎาคม 2455 – นายหมู่โท^[9]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2439 – เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)^[10]
• พ.ศ. 2416 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2433 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)^[11]
• พ.ศ. 2447 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2 (ม.ป.ร.2)^[12]
• พ.ศ. 2425 – เหรียญสตพรรษมาลา (ส.ม.)
• พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
• พ.ศ. 2440 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
• พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
• พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
• พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ

16. (=22.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                       17. (=23.) พระอัครชายา (หยก)               4. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                             18. ทอง ณ บางช้าง               9. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี               2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                                   20. เศรษฐีจีนฮกเกี้ยนแซ่ตัน               10. เงิน แซ่ตัน                       21. น้องสาวของท่านผู้หญิงชำนาญบริรักษ์ (น้อย)               5. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                             22. (=16.) สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก               11. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์                       23. (=17.) พระอัครชายา (หยก)               1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นทิวากรวงษ์ประวัติ                                         6. พระยาพิพิธสุนทรการ (ทองสุก สุขสถิตย์)                             3. เจ้าจอมมารดาจันทร์ สุขสถิตย์ ในรัชกาลที่ 4                                   14. หยง                       7. ชาวเมืองตราด                             15. อิ่ม