สารวัตรทหาร (อังกฤษ : Military police: MP ) เป็นหน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย ที่เกี่ยวข้องกับ หรือบางส่วนของทางทหาร ของรัฐ
สารวัตรทหารชาวสโลวัก
สารวัตรทหารชาวอินโดนีเซีย ในชุดเครื่องแบบเต็มยศ
ในประเทศต่าง ๆ สารวัตรทหารนั้นอาจจะหมายถึง
รับผิดชอบในการควบคุมดูแลพื้นที่ในความรับผิดชอบของกองทัพ (ที่เรียกว่า Provosts) ในบางประเทศ สารวัตรทหารเรือจะถูกเรียกว่า "masters-at-arms" และกองลาดตระเวนชายฝั่ง สารวัตรทหารกองทัพอากาศ ซึ่งบางครั้งจะเรียกว่า ตำรวจอากาศ หรือกองกำลังความมั่นคง มีหน้าที่ต่อต้านการก่ออาชญากรรมทั้งหมดโดยบุคลากรทางทหารหรือพลเรือน
รับผิดชอบในการควบคุมดูแลทั้งในกองทัพและในพลเรือน กล่าวคือ เป็นลักษณะเหล่าทัพสารวัตรทหาร มีหน้าที่ต่อต้านการก่ออาชญากรรมทั้งหมด โดยบุคลากรทางทหารหรือพลเรือน (ส่วนใหญ่เป็น ฌ็องดาร์เมอรี (Gendarmerie) เช่น France Gendarmerie, Italy Carabinieri, Royal Marechaussee, Moldova Trupele de Carabinieri, Royal Moroccan Gendarmerie เป็นต้น)
รับผิดชอบการปกป้องพลเรือนเพียงอย่างเดียว อาจเป็นกำลังสำรอง สำหรับสนับสนุนในยามสงคราม (ส่วนใหญ่เป็น Gendarmerie เช่น องครักษ์สาธารณรัฐแห่งชาติโปรตุเกส, หน่วยพิทักษ์พลเรือนสเปน, Romania Gendarmerie, Chinese People's Armed Police Force, Carabineros De Chile, Algeria Gendarmerie Nationale เป็นต้น)
กองกำลังตำรวจป้องกันรัฐของบราซิล (Polícia Militar) รับผิดชอบในการปกป้องประชากรพลเรือน ซึ่งเป็นกำลังสำรองของกองทัพบราซิลในสภาพวะสงคราม
สถานะของสารวัตรทหารมักจะปรากฏในรูปแบบที่โดดเด่นจากหมวกนิรภัย หรือปลอกแขน หรือตราอาร์ม หรือบั้งติดไหล่ (shoulder Band , shoulder flash) ในสงครามโลกครั้งที่สอง สารวัตรทหารของกองทัพนาซีเยอรมัน (Feldgendarmerie) มักจะใช้ป้ายห้อยคอเหล็กมาเป็นสัญลักษณ์
อำนาจหน้าที่หลัก ๆ ของสารวัตรทหาร ประกอบไปด้วย[1]
ป้องกันการเกิดอาชญากรรมในกองทัพ
สืบสวนสอบสวนคดีอาญาที่อยู่ในเขตอำนาจของศาลทหาร
สอดส่องตรวจตราให้บุคลากรในสังกัดกระทรวงกลาโหมอยู่ในระเบียบวินัย ว่ากล่าวตักเตือนเมื่อพบการกระทำผิด
ควบคุมจัดระเบียบการจราจรที่อยู่ในกิจการของทหาร เช่น การเคลื่อนกำลังพล การส่งกำลังบำรุง
รักษาความปลอดภัยวัตถุตามที่ได้รับมอบหมาย และอารักขาบุคคลสำคัญ
ปฏิบัติการเกี่ยวกับการจัดการเชลยศึก เรือนจำทหาร ทหารพลัดหลงจากหน่วย หรือพลเรือนที่ถูกกักกันในยามสงคราม ตามที่กฎหมายกำหนดให้เป็นอำนาจของฝ่ายทหาร
สารวัตรทหารชาวนิวซีแลนด์ จาก
กองทัพบกนิวซีแลนด์
สารวัตรทหารชาวไทย จาก
กองทัพเรือ
สารวัตรทหารชาวอเมริกา จาก
เหล่านาวิกโยธินสหรัฐ
สารวัตรทหารชาวอังกฤษจาก
กองทัพอากาศสหราชอาณาจักร
สารวัตรทหารชาวฝรั่งเศส จากกองทัพสารวัตรทหารแห่งชาติฝรั่งเศส (Gendarmerie Nationale)
สารวัตรทหารชาวอิตาลี จากกองทัพสารวัตรทหารอิตาลี (Carabinieri)
สารวัตรทหารเนเธอร์แลนด์จาก Royal Marechaussee
สารวัตรทหารชาวโปรตุเกส จากองครักษ์สาธารณรัฐแห่งชาติโปรตุเกส (Portugal National Republican Guard)
สารวัตรทหารชาวสเปน จากหน่วยพิทักษ์พลเรือนสเปน (Guardia Civil)
สารวัตรทหารชาวชิลี จากกองตำรวจทหารชิลี (Carabinieros De Chile)
สารวัตรทหารชาวจีน จากกองตำรวจติดอาวุธประชาชนจีน (People's Armed Police)
สารวัตรทหารบราซิล (Polícia Militar)
หมวกเหล็กสารวัตรทหารอิสราเอล
บั้งติดไหล่ สารวัตรทหารเกาหลีใต้
ป้ายห้อยคอเหล็ก เป็นส่วนหนึ่งของเครื่องแบบสารวัตรทหารนาซีเยอรมนีตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2