Timog Aprika

Ang Timog Aprika,^[8] opisyal na Republika ng Timog Aprika, ay isang bansa na matatagpuan sa katimugang dulo ng kontinente ng Aprika. Matatagpuan sa hilaga ang mga bansang Namibia, Botswana at Zimbabwe; sa silangan ay Mozambique at Eswatini; at sa loob nito matatagpuan ang Lesotho.^[9]

Republika ng South Africa 11 opisyal na pangalan:[1] Republic of South Africa (Ingles) Republiek van Suid-Afrika (Afrikaans) iRiphabliki yeSewula Afrika (Southern Ndebele) iRiphabliki yomZantsi Afrika (Xhosa) iRiphabhuliki yaseNingizimu Afrika (Zulu) iRiphabhulikhi yeNingizimu Afrika (Swazi) Repabliki ya Afrika-Borwa (Northern Sotho) Rephaboliki ya Afrika Borwa (Sotho) Rephaboliki ya Aforika Borwa (Tswana) Riphabliki ra Afrika Dzonga (Tsonga) Riphabuḽiki ya Afurika Tshipembe (Venda)
Watawat Eskudo
Salawikain: "!ke e: ǀxarra ǁke" (ǀXam) "Unity in Diversity"
Awiting Pambansa: Pambansang awit ng Timog Aprika
Kinaroroonan ng  Timog Aprika  (dark blue) – sa Africa  (light blue & dark grey) – sa the African Union  (light blue)
Kabisera	Pretoria (executive) Bloemfontein (judicial) Cape Town (legislative)
Pinakamalaking lungsod	Johannesburg (2006)[2]
Wikang opisyal	[Note 1] 11 wika Afrikaans Northern Sotho English Southern Ndebele Southern Sotho Swazi Tsonga Tswana Venda Xhosa Zulu
Pangkat-etniko ([3] [Note 2])	79.2% Itim na Aprikano 8.9% Maykulay 8.9% Puti 2.5% Indyano o Asyano 0.5% iba pa
Katawagan	Timog Aprikano
Pamahalaan	Constitutional parliamentary republic
• Pangulo	Cyril Ramaphosa
Lehislatura	Parlamento
• Mataas na Kapulungan	National Council of Provinces
• Mababang Kapulungan	National Assembly
Kalayaan  mula sa United Kingdom
• Unyon	31 Mayo 1910
• Statute of Westminster	11 Disyembre 1931
• Republika	31 Mayo 1961
Lawak
• Kabuuan	1,221,037 km2 (471,445 mi kuw) (ika-25)
• Katubigan (%)	negligible
Populasyon
• Pagtataya sa 2014	54,002,000[4] (ika-25)
• Senso ng 2011	51,770,560[3]:18
• Densidad	42.4/km2 (109.8/mi kuw) (ika-169)
KDP (PLP)	Pagtataya sa 2014
• Kabuuan	$623.201 billion[5] (ika-25)
• Bawat kapita	$11,914[5] (ika-82)
KDP (nominal)	Pagtataya sa 2014
• Kabuuan	$371.211 billion[5] (ika-33)
• Bawat kapita	$7,096[5] (ika-83)
Gini (2009)	63.1[6] napakataas
TKP (2013)	0.658[7] katamtaman · 118th
Salapi	Rand ng Timog Aprika (ZAR)
Sona ng oras	UTC+2 (SAST)
Gilid ng pagmamaneho	kaliwa
Kodigong pantelepono	+27
Kodigo sa ISO 3166	ZA
Internet TLD	.za

Tungkol sa bansang Timog Aprika ang artikulong ito. Para sa rehiyon, tingnan ang Katimugang Aprika.

Isa sa may pinakamaraming pangkat etniko sa kontinente ng Aprika ang Timog Aprika. Dito ang pinakamaraming Europeo na nasa Aprika, pinakamaraming populasyon na Indiano, gayon din ang pinakamalaking kumunidad ng halong etnisidad (ng pinaghalong Europeo at Aprikano). Naging malaking bahagi ng kasaysayan at politika ng bansang ito ang pakikipaglaban sa lahi at etnisidad sa pagitan ng mga nakakaraming itim at iilang puti. Nagsimulang ipakilala ng National Party ang patakaran ng apartheid matapos nitong manalo noong eleksiyon ng 1948; bagaman, ang partidong din na iyon sa ilalim ng pamumuno ni F.W. de Klerk ang nagsimulang pira-pirasuhin ito noong 1990 pagkatapos ng mahabang pakikipaglaban ng mga nakararaming itim, gayon din ng maraming puti, halong etnisidad at mga Timog Aprikanong Indiyano.

Ang bansang ito ang isa sa mga bansa sa Aprika na hindi nagkaroon ng kudeta, at regular na malaya at walang kinikilingang halalan na ginaganap noong pang 1994. Dahil dito ang bansang ito ang makapangyarihan sa rehiyon at isa sa pinakamatatag at pinaka-liberal na demokrasya sa Aprika. Ang ekonomiya ng Timog Aprika ang pinakamalaki at masulong sa buong kontinente ng Africa, kasama ang makabagong imprastraktura na karaniwan sa buong bansa.

Heograpiya

Larawan ng Timog Aprika na kuha mula sa satellite

Matatagpuan ang Timog Aprika sa pinakatimog na bahagi ng Aprika, na may mahabang baybay-dagat na may habang higit sa 2,500 km (1,553 mi). Sa sukat na 1,219,912 km² (471,011 mi kuw),^[10], Ang Timog Aprika ang naging ika-25 pinakamalaking bansa sa daigdig at mahihahambing sa laki ng bansang Colombia.

Mga sanggunian

1. "The Constitution". Constitutional Court of South Africa. Nakuha noong 3 Setyembre 2009.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. "Principal Agglomerations of the World". Citypopulation.de. Nakuha noong 30 Oktubre 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
4. "Mid-year population estimates 2014" (PDF). Statistics South Africa. Nakuha noong 5 Agosto 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. "South Africa". International Monetary Fund. Nakuha noong 2013-10-27.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
6. "Gini Index". World Bank. Nakuha noong 2 Marso 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
7. "2014 Human Development Report Summary" (PDF). United Nations Development Programme. 2014. pp. 21–25. Nakuha noong 27 Hulyo 2014.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
8. "Timog Aprika". jw.org.
9. Guy Arnold. "Lesotho: Year In Review 1996 – Britannica Online Encyclopedia". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 30 Oktubre 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
10. "Country Comparison". World Factbook. CIA. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2011-05-01. Nakuha noong 2013-12-06.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga panlabas na link

• Gabay panlakbay sa Timog Aprika mula sa Wikivoyage (sa Ingles)
• Mga midyang may kaugynayan sa South Africa sa Wikimedia Commons
• Midyang kaugnay ng South Africa sa Wikimedia Commons
• Mayroong datos pang-heograpiya ang OpenStreetMap tungkol sa Timog Aprika
• Wikimedia Atlas ng South Africa (sa Ingles)
• Opisyal na website (sa Ingles)

30°S 25°E

1. The Khoi, Nama and San languages languages, South African Sign Language, German, Greek, Gujarati, Hindi, Portuguese, Tamil, Telegu, Urdu, Arabic, Hebrew, Sanskrit and "other languages used for religious purposes in South Africa" have a special status (Chapter 1, Article 6 of the South African Constitution).
2. The Census 2011 household questionnaire^{[patay na link]} describes the groups shown here as population groups, asking in respect of each household member "How would (name) describe him/herself in terms of population group?".