Buhay
ang mga bagay na may kakayahan kumuha ng enerhiya mula sa kapaligiran nito para sa pagpaparami / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang buhay ay katangian at kaurian na nagbubukod sa mga butang na may mga haynaying saayos, tulad ng sihaying pagsasatanda at mga sinariling-pananatiling saayos na, mula sa wala ng mga katangian na ito, at tumutukoy sa kakayahang tumubo, pagtugon sa ganyak, kapbisa, paghalinyó ng kusóg, at pagbalisuplingan. Mayroong maraming anyo ng buhay, tulad ng mga halaman, hayop, buót, protista, archaea, at bacteria. Ang haynayan ay ang agham sa pag-aaral ng buhay.
- Para sa ibang gamit, tingnan ang Buhay (paglilinaw).
| Buhay Temporal na saklaw: Huling panahon ng Hadean - Kasalukuyan | |
|---|---|
 | |
| Buhay sa isang mabatong tuktok | |
| Klasipikasyong pang-agham | |
| (walang ranggo): | Buhay (Biota) |
| Mga dominyo at kaharian | |
| |
Ang kamana ang sahin ng kamanahan, habang ang sihay ang pangkayarian at panungkuling sahin ng buhay. May dalawang uri ng sihay, dipabutod o prokaryotik, at butibutod o eukaryotik, parehong binubuo ng silidkaphay kalakip na napapalibutan ng lamad ng sihay at naglalaman ng mga haymulatil tulad ng protina at buturing asido. Nagbabalisupling at nagpaparami ang sihay sa pamamaraan ng sihaying paghati, kung saan magulang sihay ay hinahati ang sarili sa dalawa o higit pa na supling sihay, at sinasalin ang kamana nito sa bagong salinlahi, na minsan nagbibigay ng kamanang kaaligan.