Katutubong wika

Ang katutubong wika (kilala rin bilang inang wika, unang wika, arteryal na wika, o L1) ay ang wika na natutunan ng isang tao mula nang kanyang kapanganakan^[1] o sa loob ng panahong kritikal. Sa ilang bansa, tumutukoy ang terminong katutubong wika o inang wika sa wika ng isang pangkat-etniko kaysa sa aktuwal na unang wika ng isang indibidwal. Karaniwan, upang maituring bilang inang wika ang isang wika, kailangang taglayin ng isang tao ang ganap na katutubong katatasan dito.^[2]

Ang monumento sa inang wika (ana dili) sa Nakhchivan, Aserbayan

Ang unang wika ng isang bata ay bahagi ng kanyang personal, panlipunan at kultural na pagkakilanlan.^[3] Isa pang epekto ng katutubong wika ang pagkakaroon ng pagninilay at pagkatuto ng epektibong mga panlipunang huwaran sa pagkilos at pagsasalita.^{[kailangang linawin][4]} Iminumungkahi ng pananaliksik na bagaman maaaring magkaroon ng kahusayan sa target na wika ang isang di-katutubong nagsasalita matapos ang humigit-kumulang dalawang taon ng paglulubog, maaaring tumagal ng lima hanggang pitong taon bago siya umabot sa parehong antas ng kakayahang gumamit ng wika tulad ng kanyang mga katutubong nagsasalitang kaedad.^[5]

Noong ika-17 ng Nobyembre 1999, itinalaga ng UNESCO ang Pebrero 21 bilang Pandaigdigang Araw ng Inang Wika.

Kahulugan

Kuwalipikado ang isang tao bilang "katutubong nananalita" ng isang wika kung siya ay ipinanganak at lumaki sa kapaligirang nalulubog sa wika, sa loob ng pamilyang ang mga matatanda ay nakaranas din ng kahalintulad na pagkalubog sa wika.^[6] Itinuturing na awtoridad ang mga katutubong nananalita sa kanilang sariling wika dahil sa likas na proseso ng kanilang pagkatuto, kumpara sa pagkatutong naganap lamang sa mas huling yugto ng buhay. Natatamo ito sa pamamagitan ng personal na pakikipag-ugnayan sa wika at sa mga nagsasalita nito. Hindi kinakailangang kabisado ng mga katutubong nananalita ang bawat tuntunin ng balarila ng wika, ngunit nagkakaroon sila ng matibay na "pakiramdam" hinggil sa mga panuntunan batay sa kanilang karanasan sa wika.^[6]