Interlingua

Ang Interlingua^[1] ay isang wikang guni-guni sa Oksidenteng dinebelop ng International Auxiliary Language Association o IALA mula noong 1937 hanggang 1951. Ang intensiyon ay gamitin ngayon itong wika para sa internasyonal na komunikasyon. Ang inspirasyon ay mga wikang Latino. Ang Interlingua ay isang wikang artipisyal na naturalistiko. Ang mga primaryong wikang pangkontrol sa bokabularyo ay Ingles, Pranses, Italyano, Kastila, at Portuges, at ang mga sekundaryo ay Aleman at Ruso. May mga salita ring galing sa labas ng mga itong wika bilang geisha ng Hapon, sauna ng Pinlandes, at min- (tao) ng Tsino. Ang Interlingua ay artipisyal na wikang a posteriori kung tawagin dahil hinango ang gramatika at bokabularyo galing sa ilang umiiral na lengguwahe.

• 
  Bandera ng Interlingua
• 
  Diksiyonaryo
• 
  Mga wikang pangkontrol

Ang pangalang Interlingua ay galing sa Lating inter—gitna—at lingua—dila o wika.

Ayon sa mga literatura ng Interlingua, ang Interlingua, lalo na sa sulat, ay maiintindihan ng ilang daang milyong tagasalita ng mga wikang Romanse. "Klasiko" ang ispeling sa Interlingua, kaya ang ispeling ng Pilipinas sa Interlingua ay Philippinas na sa Kastila ay Filipinas nga. May maraming kahinlog na mga salitang internasyonal na siyentipiko bilang cycloide, cyanometro, at maraming-maraming iba pa.

Alpabeto at Ponolohiya

Alpabeto ng Interlingua

Numero	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26
Letra (malaki)	A	B	C	D	E	F	G	H	I	J	K	L	M	N	O	P	Q	R	S	T	U	V	W	X	Y	Z
Letra (maliit)	a	b	c	d	e	f	g	h	i	j	k	l	m	n	o	p	q	r	s	t	u	v	w	x	y	z
IPA	[a]	[b]	[k], [t͡s] ~ [s]	[d]	[e]	[f]	[ɡ]	[h] ~ [∅]	[i]	[ʒ]	[k]	[l]	[m]	[n]	[o]	[p]	[k]	[r]	[s] ~ [z]	[t]	[u]	[v]	[w] ~ [v]	[ks]	[i] ~ [j]	[z]
Ngalan	a	be	ce	de	e	ef	ge	ha ~ hacha	i	jota	ka	el	em	en	o	pe	qu ~ cu ~ ku	er	es	te	u	ve	duple ve	ix	ypsilon ~ i grec	zeta

Ang c ay binibigkas na /t͡s/ (o kaya /s/) bago ng e, i, y. Ang ch ay binibigkas na /ʃ/ sa mga salitang galing sa Pranses bilang chef = /ʃef/ na ang ibig sabihin ay hepe or chef, ay /k/ sa mga salitang galing sa Griyego o Italyano bilang choro = /ˈko.ro/ na ang ibig sabihin ay chorus, at kung minsan ay /t͡ʃ/ sa mga salitang galing sa Ingles o Kastila bilang Chile /ˈt͡ʃi.le/ (ang bansang Chile). Ang ti bilang sa emotion ay puwedeng bigkasing /tsj/ o /sj/ (tsy o sy). Ang gi bilang sa avantagiose ay binibigkas nang /ʒ/. Ang hulaping -age bilang sa avantage ay binibigkas nang /aʒe/. Bukod nitong mga paggamit ng g, ang g ay binibigkas nang /g/, ngunit malabo ang paano bigkasin bago ng e, i, y, kung baga /g/ o /ʒ/, bilang sa gemino o angelic. Sa gitna ng mga patinig, ang s ay puwedeng bigkasing /s/ o /z/, ngunit ang ss (dobleng s) ay parating binibigkas nang /s/. Ang qu ay puwedeng /kw/ o /k/. Ang mga dobleng letra ay binibigkas na mag-isa lamang bilang belle /ˈbe.le/ at urbetto /ur.ˈbe.to/. Ang h nang sarili sa salita ay puwedeng may tunog o silente, pero sa rh at th (/r/ at /t/), silente ang h. Ang ph ay /f/.^[2]

Ang normal na aksento ay sa patinig na bago ng huling katinig. Iniindika sa diksiyonaryo kung minsan ang aksento ng salita kung iba. Hindi eksaherado ang importansiya ng aksento sa Interlingua. Ang salitang katulad ng kilometro ay puwedeng iaksento sa ikalawa o ikatlong silaba. May toleransiya sa iba-ibang aksento ng mga tagasalita. Alam na may impluwensiya ang katutubong wika ng mga tagasalita. Sa mga salitang walang katinig o mga salitang walang patinig bago ng huling katinig, ang aksento ay sa pauna: io, via, crea, at iba pa. Sa mga pandiwang hinaharap na panahunan, ang aksento ay sa huling silaba: creara, videra, audira, at iba pa.

Halimbawa

Interlingua	Tagalog
Multe cocineros utilisa le blau ollas ab le grande insula.	Ginagamit ng maraming tagaluto ang mga asul na kaldero galing sa malaking isla.
Le cocinero cocinara le blau flores con le carne in le olla.	Lulutuin ng tagaluto ang mga asul na bulaklak nang kasama ang karne sa kaldero.
Le cocinero mitteva le blau pisces in le patella durante le festa.	Nilagay ng tagaluto ang mga asul na isda sa kawali noong pista.

Ama Namin

Interlingua	Esperanto	Kastila	Tagalog
Patre nostre, qui es in le celos, que tu nomine sia sanctificate; que tu regno veni; que tu voluntate sia facite como in le celo, etiam super le terra.	Patro nia, Kiu estas en la ĉielo, sanktigata estu Via nomo. Venu Via regno, fariĝu Via volo, kiel en la ĉielo tiel ankaŭ sur la tero.	Padre nuestro, que estás en los cielos, santificado sea tu Nombre; venga a nosotros tu Reino; hágase tu Voluntad así en la tierra como en el cielo.	Ama namin, sumasalangit Ka. Sambahin ang ngalan Mo. Mapasaamin ang kaharian Mo. Sundin ang loob Mo dito sa lupa, para nang sa langit.
Da nos hodie nostre pan quotidian, e pardona a nos nostre debitas como etiam nos los pardona a nostre debitores. E non induce nos in tentation, sed libera nos del mal. Amen.	Nian panon ĉiutagan donu al ni hodiaŭ kaj pardonu al ni niajn ŝuldojn, kiel ankaŭ ni pardonas al niaj ŝuldantoj. Kaj ne konduku nin en tenton, sed liberigu nin de la malbono. Amen.	Danos hoy nuestro pan de cada día; perdona nuestras ofensas, así como nosotros perdonamos a quienes nos ofenden; y no nos dejes caer en la tentación, mas líbranos del mal. Amen.	Bigyan Mo kami ngayon ng aming kakanin sa araw-araw. At patawarin Mo ang aming mga sala, para ng pagpapatawad namin sa mga nagkakasala sa amin. At huwag Mo kaming ipahintulot sa tukso, at iadya Mo kami sa lahat ng masama. Amen.

Tagalog	Ang lahat ng tao'y isinilang na malaya at pantay-pantay sa karangalan at mga karapatan. Sila'y pinagkalooban ng katwiran at budhi at dapat magpalagayan ang isa't isa sa diwa ng pagkakapatiran. (Artikulo 1 ng Pandaigdig na Pahayag ng mga Karapatan ng Tao)
Interlingua	Tote le esseres human nasce libere e equal in dignitate e in derectos. Illes es dotate de ration e de conscientia e debe ager le unes verso le alteres in un spirito de fraternitate. (Articulo 1 del Declaration Universal del Derectos Human)

Wikipedia

Edisyon ng Wikipedia sa Interlingua

ISO 639-1	ia
ISO 639-2	ina
ISO 639-3	ina