Kasaysayan ng Unyong Sobyetiko

Nagsimula ang kasaysayan ng Unyong Sobyetiko sa mga mithiin ng Rebolusyong Bolshevik ng Russia at nagtapos sa pagkawasak sa gitna ng pagbagsak ng ekonomiya at pagkawatak-watak sa politika. Itinatag noong 1922 kasunod ng Digmaang Sibil ng Russia, ang Unyong Sobyet ay mabilis na naging isang estado ng isang partido sa ilalim ng Partido Komunista. Ang mga unang taon nito sa ilalim ni Lenin ay minarkahan ng pagpapatupad ng mga sosyalistang patakaran at ng New Economic Policy (NEP), na nagpapahintulot sa mga repormang nakatuon sa merkado. Ang pagbangon ni Joseph Stalin noong huling bahagi ng 1920s ay naghatid sa isang panahon ng matinding sentralisasyon at totalitarianismo. Ang pamumuno ni Stalin ay nailalarawan sa pamamagitan ng sapilitang kolektibisasyon ng agrikultura, mabilis na industriyalisasyon, at ang Great Purge, na nag-alis ng mga pinaghihinalaang kaaway ng estado. Ang Unyong Sobyet ay gumanap ng isang mahalagang papel sa tagumpay ng Allied sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ngunit sa napakalaking halaga ng tao, na may milyun-milyong mamamayang Sobyet na nasawi sa labanan.

Ang Unyong Sobyet ay lumitaw bilang isa sa dalawang superpower sa mundo, na pinamunuan ang Eastern Bloc sa pagsalungat sa Western Bloc na pinamumunuan ng Estados Unidos noong Cold War. Sa panahong ito, ang USSR ay nakikibahagi sa isang karera ng armas, ang Space Race, at mga proxy war sa buong mundo. Ang post-Stalin na pamumuno, partikular sa ilalim ni Nikita Khrushchev, ay nagpasimula ng proseso ng de-Stalinization, na humahantong sa isang panahon ng liberalisasyon at relatibong pagiging bukas na kilala bilang Khrushchev Thaw. Gayunpaman, ang kasunod na panahon sa ilalim ni Leonid Brezhnev, na tinukoy bilang Era ng Stagnation, ay minarkahan ng pagbaba ng ekonomiya, katiwalian sa pulitika, at isang mahigpit na gerontocracy. Sa kabila ng mga pagsisikap na mapanatili ang katayuan ng superpower ng Unyong Sobyet, ang ekonomiya ay nahirapan dahil sa sentralisadong kalikasan nito, pagkaatrasado sa teknolohiya, at kawalan ng kahusayan. Ang malawak na paggasta ng militar at mga pasanin sa pagpapanatili ng Eastern Bloc, ay lalong nagpahirap sa ekonomiya ng Sobyet.

Pagkatatag

Noong 28 Disyembre 1922, inaprubahan ng isang kumperensya ng plenipotentiary delegations mula sa Russian SFSR, Transcaucasian SFSR, Ukrainian SSR, at Byelorussian SSR ang Treaty on the Creation of the USSR[33] at ang Declaration of the Creation of the USSR, na bumubuo sa Union of Soviet Socialist Republics. Ang dalawang dokumentong ito ay kinumpirma ng unang Kongreso ng mga Sobyet ng USSR at nilagdaan ng mga pinuno ng mga delegasyon, Mikhail Kalinin, Mikhail Tskhakaya, Mikhail Frunze, Grigory Petrovsky, at Alexander Chervyakov, noong 30 Disyembre 1922. Ang pormal na proklamasyon ay ginawa mula sa entablado ng Teatro Bolshoi ng Moscow.^[1]

Ang isang masinsinang restructuring ng ekonomiya, industriya, at pulitika ng bansa ay nagsimula sa mga unang araw ng kapangyarihan ng Sobyet noong 1917. Ang malaking bahagi nito ay ginawa ayon sa Bolshevik Initial Decrees, mga dokumento ng gobyerno na nilagdaan ni Vladimir Lenin. Isa sa mga pinakakilalang tagumpay ay ang plano ng GOELRO, na nag-isip ng isang malaking restructuring ng ekonomiya ng Sobyet batay sa kabuuang electrification ng Russia. Ang plano ay naging prototype para sa kasunod na Limang Taon na Plano at natupad noong 1931. Pagkatapos ng patakarang pang-ekonomiya ng 'War communism' sa panahon ng Digmaang Sibil ng Russia, bilang panimula sa ganap na pag-unlad ng sosyalismo sa bansa, pinahintulutan ng pamahalaang Sobyet ang ilang pribadong negosyo na mabuhay kasama ng nasyonalisadong industriya noong 1920s, at ang kabuuang pangangailangan ng pagkain sa kanayunan ay pinalitan ng buwis sa pagkain.

Mula sa pagkakalikha nito, ang gobyerno sa Unyong Sobyet ay nakabatay sa iisang partidong pamumuno ng Partido Komunista (Bolsheviks). Ang nakasaad na layunin ay pigilan ang pagbabalik ng kapitalistang pagsasamantala, at ang mga prinsipyo ng demokratikong sentralismo ang magiging pinakamabisang kumakatawan sa kagustuhan ng mamamayan sa praktikal na paraan. Ang debate tungkol sa kinabukasan ng ekonomiya ay nagbigay ng background para sa isang pakikibaka sa kapangyarihan sa mga taon pagkatapos ng kamatayan ni Lenin noong 1924. Sa una, si Lenin ay dapat palitan ng isang 'troika' na binubuo nina Grigory Zinoviev ng Ukrainian SSR, Lev Kamenev, ng Russian SFSR, at Joseph Stalin, ng Transcaucasian SFSR. Noong Pebrero 1924, ang USSR ay kinilala ng United Kingdom. Sa parehong taon, isang Konstitusyon ng Sobyet ang naaprubahan, na naging lehitimo sa unyon noong Disyembre 1922.

Ayon kay Archie Brown ang konstitusyon ay hindi kailanman isang tumpak na gabay sa pampulitikang katotohanan sa USSR. Halimbawa, ang katotohanan na ang Partido ang gumanap sa pangunahing papel sa paggawa at pagpapatupad ng patakaran ay hindi binanggit dito hanggang 1977. Ang USSR ay isang federative entity ng maraming constituent republics, bawat isa ay may sariling pampulitika at administratibong entity. Gayunpaman, ang terminong 'Soviet Russia' - na pormal na naaangkop lamang sa Russian Federative Socialist Republic - ay madalas na inilalapat sa buong bansa ng mga di-Sobyet na manunulat dahil sa dominasyon nito ng Russian SFSR.