1828 Birleşik Devletler başkanlık seçimi, on birinci dört yılda bir yapılan başkanlık seçimiydi. 31 Ekim Cuma ile 2 Aralık 1828 Salı günleri arasında yapılmıştır. Ulusal Cumhuriyetçi Parti Başkanı John Quincy Adams'ın, Demokrat Parti'den Andrew Jackson ile karşı karşıya gelmesi, 1824 seçimlerden sonra adeta bir rövanş maçı gibiydi. İki partide yeni örgütlenmişti ve adayların itiraz ettiği ilk başkanlık seçimiydi. Jackson'ın Adams karşısındaki zaferi, federal politikada Demokratik egemenliğin başlangıcına işaret ediyordu.
 | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
261 seçici oylu Seçiciler Kurulu Çoğunluk için 131 oy gerekli | |||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Katılım | 57.6%[1]  30.7 | ||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
 Başkanlık seçimleri sonucu haritası. Mavi Jackson ve Calhoun tarafından kazanılan eyaletleri ve açık sarı da Adams ve Rush tarafından kazanılan eyaletleri belirtir. Sayılar seçmenlerin kullandığı oy sayısını ifade eder. | |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||
Adaylıklar
Demokrat Parti Adayları
| 1828 seçimleri için Demokrat Parti kadrosu | |||||||||||||||||||||||||||||
| Andrew Jackson | John C. Calhoun | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başkanlık için | Başkan yardımcılığı için | ||||||||||||||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Eski Senatör (1797-1798 & 1823-1825) |
Amerika Birleşik Devletleri Başkan yardımcısı (1825-1832) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Kampanya | |||||||||||||||||||||||||||||
John Quincy Adams'ın 1825'te göreve başlamasından birkaç ay sonra, Tennessee yasama organı Jackson'ı yeniden başkanlığa aday gösterdi ve böylece üç yıl sonra bu iki çok farklı politikacı arasında yeniden bir rekabet için zemin hazırlanmış oldu. Eski William H. Crawford destekçisi Martin Van Buren de dahil olmak üzere Adams karşıtları, Jackson'ın adaylığını desteklediler. Jackson'ın destekçileri kendilerini Demokratlar olarak adlandırdılar ve onun seçilmesinden kısa bir süre sonra resmen Demokrat Parti adı altında örgütleneceklerdi.[2] Jackson, Adams'a muhalif olanları birleştirme umuduyla, Başkan Yardımcısı John C. Calhoun ile birlikte seçime katılmıştır. Calhoun, Demokrat Parti'ye katılma davetini reddedecek ve bunun yerine seçimden sonra Nullifier Partisi'ni kuracaktı; Nullifierslar önümüzdeki birkaç yıl boyunca büyük ölçüde Demokratlarla aynı çizgide kalacaktı, ancak Jackson'ın ilk döneminde eyalet hakları konusunda anlaşmazlığa düştüler.
Ulusal Cumhuriyetçi Parti Adayları
| 1828 Ulusal Cumhuriyetçi Parti kadrosu | |||||||||||||||||||||||||||||
| John Quincy Adams | Richard Rush | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Başkanlık için | Başkan yardımcılığı için | ||||||||||||||||||||||||||||
 |
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1825-1829) |
ABD Hazine Bakanı (1825-1829) | ||||||||||||||||||||||||||||
| Kampanya | |||||||||||||||||||||||||||||
Başkan Adams ve ABD Dışişleri Bakanı Clay ve Massachusetts Senatörü Daniel Webster dahil müttefikleri Ulusal Cumhuriyetçiler olarak biliniyordu. Ulusal Cumhuriyetçiler, Demokratlardan önemli ölçüde daha az örgütlüydü. Adams, eyalet yasama meclislerinin ve partizan mitinglerinin desteğiyle yeniden aday gösterildi. Demokratlarda olduğu gibi, aday gösterme veya ulusal kongre yapılmadı. Adams, korumacı görüşleri ile tanınan bir Pennsylvanyalı olan Hazine Bakanı Richard Rush ile beraber aday olmayı tercih etti. New England'da kişisel olarak popüler olan Adams, Clay'in Batılı seçmenleri cezbettiği, Rush'ın orta eyaletlerdeki seçmenleri cezbettiği ve Webster'ın Federalist Parti'nin eski üyelerini kazandığı bir koalisyon kurmayı umuyordu.
Sonuçlar
Seçim 31 Ekim'de Ohio ve Pennsylvania'da yapılan seçimlerle başladı ve 13 Kasım'da Kuzey Carolina'daki seçimlerle sona erdi. Seçici Kurul 3 Aralık'ta toplandı.
Adams, babasının 1800 seçimlerinde kazandığı aynı eyaletleri kazandı, ancak Jackson diğer tüm eyaletleri kazandı ve seçimde büyük bir galibiyet elde eldi.
| Başkan adayı | Parti | Ana Eyalet | Kazandığı Oy | Yüzdesel Miktar | Seçim Oyu |
|---|---|---|---|---|---|
| Andrew Jackson | Demokrat Parti | Tennessee | 642,553 | 55.97% | 178 |
| John Quincy Adams | Ulusal Cumhuriyetçiler | Massachusetts | 500,897 | 43.63% | 83 |
| Diğer | 4,568 | 0,40% | — | ||
| Toplam | 1,148,018 | 100% | 261 | ||
| Kazanmak için gerekli | 131 |
| Başkan yardımcısı aday | Ana Eyalet | Seçim oyu |
|---|---|---|
| John Caldwell Calhoun | Güney Karolina | 171 |
| William Smith | Güney Karolina | 7 |
| Richard Rush | Pennsylvania | 83 |
| Diğer | — | — |
| Toplam | 261 | |
| Kazanmak için gerekli | 131 |
Seçim Sonrası
Rachel Jackson (eşi) kampanya boyunca göğüs ağrısı çekiyordu ve evliliğine yönelik kişisel saldırılar yüzünden travma geçirdi. 22 Aralık 1828'de hastalandı ve öldü. Jackson, Adams kampanyasını ve Henry Clay'i eşinin ölümünün sebebi olarak gördü ve onları suçladı.
Andrew Jackson, 4 Mart 1829'da başkan olarak yemin etti. Yemin töreninden sonra beyaz saray'a gelen bir grup mobilyalara ve eşyalara zarar verdi, Jackson arkadan kaçmak zorunda kaldı. Muhafazakarlar ise bu olay karşısında adeta dehşete kapıldı.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
