2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlangıcından bu yana, Rus yetkililer ve silahlı kuvvetler, sivil hedeflere yönelik kasıtlı saldırılar,[1][2][3] sivilleri katletme, kadınlara ve çocuklara işkence ve tecavüz[4][5] ve yoğun nüfuslu bölgelerde ayrım gözetmeyen saldırılar şeklinde çok sayıda savaş suçu işledi.[6][7][8]
Rus ordusu misket bombaları kullanarak[9][10][11][12] ve bombalar, füzeler, ağır top mermileri ve çoklu fırlatma roketleri gibi geniş alana etkili diğer patlayıcı silahları ateşleyerek sivil nüfusu gereksiz ve orantısız zarara maruz bıraktı.[11] Rus kuvvetlerinin saldırıları sonucunda evler, hastaneler, okullar, kreşler,[11] nükleer santraller,[13] tarihî binalar ve kiliseler[14] dahil olmak üzere sivil binalarda hasar ve yıkım olmuştur.[15] Çatışmanın bir yılını doldurduğu Şubat 2023'e kadar, saldırılar 8.000'den fazla sivilin belgelenmiş ölümüyle sonuçlandı, ancak gerçek ölü sayısının daha yüksek olduğu varsayılırken, Ukrayna'ya yönelik yaklaşık 5.000 füze saldırısı, 3.500 hava saldırısı ve 1.000 insansız hava saldırısının düzenlendiği kaydedildi.[16]
Rusya'nın Kiev'in kuzeyindeki bölgelerden çekilmesinin ardından, Rus kuvvetlerinin işlediği savaş suçlarına dair çok güçlü kanıtlar keşfedildi.[17] Özellikle Buça kasabasında, Rus birlikleri tarafından işlenen işkence, sakatlama, tecavüz, yağma ve sivilleri kasten öldürme dahil olmak üzere bir dizi savaş suçlarına dair kanıtlar ortaya çıktı.[18][19][20] Ukrayna'daki BM İnsan Hakları İzleme Misyonu (OHCHR), Buça'da çoğu erkek olmak üzere en az 73 sivilin öldürüldüğünü belgeledi.[21] Rus kuvvetleri geri çekildikten sonra Kiev bölgesinde 1.200'den fazla sivil cesedi bulundu, bunların bir kısmı hemen infaz edilmişti.[22] Başta Rus işgali altındaki Mariupol olmak üzere[23][24] çocuklar da dahil olmak üzere binlerce sivilin Rusya'ya zorla sınır dışı edildiğine ve ayrıca tecavüz, cinsel şiddet ve toplu tecavüz vakaları dahil olmak üzere cinsel istismar[22][25][26] ve Rus güçleri tarafından Ukraynalı sivillerin kasıtlı olarak öldürüldüğüne dair raporlar vardı.[27]
İşgalin ilk ayında, İzleme Misyonu ayrıca Rus işgali altındaki topraklarda gazetecilerin, aktivistlerin, kamu görevlilerinin ve memurların kaçırılma, işkence ve zorla kaybetme dahil olmak üzere olası rehin alma[11] ve keyfi gözaltı vakalarını belgeledi.[11][28][29] Heyet ayrıca, hem Ukrayna hem de Rus ayrılıkçı güçler tarafından tutulan savaş esirlerinin defalarca tacize uğraması,[30] halkın merakına maruz kalması[31] ve bazı durumlarda işkence görmesi[32][33] ve/veya öldürülmesi nedeniyle[34][35] çatışmada savaş esirlerine kötü muamele yapılması konusundaki endişelerini dile getirdi.[11] OHCHR ayrıca canlı kalkanların,[36] zorla askere alınan askerlerin[37] ve gözaltı kamplarının[22] kullanımına ilişkin endişelerini de dile getirdi.
2 Mart'ta Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı, Ukrayna'da 21 Kasım 2013 tarihinden itibaren herhangi bir kişi tarafından işlenen geçmiş ve şimdiki savaş suçları, insanlığa karşı suçlar veya soykırım iddialarına yönelik kapsamlı bir soruşturma başlattı. Kanıtı olan kişilerin müfettişlerle temas kurması için ve delil toplamaya başlaması için müfettişler, avukatlar ve diğer profesyonellerden oluşan bir ekibi Ukrayna'ya gönderdi.[38][39][40] Diğer iki bağımsız uluslararası kuruluş da bölgedeki insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini araştırıyor: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından 4 Mart 2022'de kurulan Bağımsız Uluslararası Ukrayna Araştırma Komisyonu ve Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi tarafından görevlendirildi. Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu 2014 yılında tüm taraflarca gerçekleştirilen insan hakları ihlallerini izlemeye başladı ve yaklaşık 60 BM insan hakları gözlemcisi istihdam ediyor. 7 Nisan 2022'de Birleşmiş Milletler, Rusya'yı BM İnsan Hakları Konseyi'nden çıkardı.[41][42] Ekim ayının sonlarına doğru, Ukrayna Savcılığı 39.347 iddia edilen Rus savaş suçunu belgeledi, 600'den fazla şüpheliyi teşhis etti ve bunlardan yaklaşık 80'i hakkında işlem başlattı.[43]
17 Mart 2023'te Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ukrayna'nın işgali sırasında çocuk kaçırma savaş suçuna karıştıkları iddiasıyla Vladimir Putin ve Mariya Alekseyevna Lvova-Belova hakkında tutuklama emri çıkardı.[44][45][46]
Kaynakça
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
