Afganistan Savaşı (2001-2021)
ABD'nin Afganistan'a girmesiyle başlayan süreç / From Wikipedia, the free encyclopedia
Afganistan Savaşı, 2001 Ekim'inin 7. gününde başlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri tarafından 11 Eylül saldırıları gerekçesi ile yapılmıştır. ABD Başkanı George W. Bush'un "terörle mücadele" politikası kapsamında yaptığı bir savaştır. Harekât Usame bin Ladin'in yakalanmasına değin sürecekti. Aynı zamanda Taliban ve diğer Taliban yandaşı güçlerin ortadan kaldırılması ile harekât sona erecekti. Böylelikle Afganistan'da iç güvenlik sağlanmış olacaktı.
Afganistan Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Afganistan Savaşı (1978-2021) ve Terörizmle Savaş | |||||||
Afganistan Savaşı sırasında ABD askerleri | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
İsyancı gruplar: |
Koalisyon:
2001 İşgali:
| ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Muhammed Ömer |
Barack Obama Muhammed Fahim | ||||||
Güçler | |||||||
NATO iddiası: 80.000-100.000 (tahmin) (2010) |
NATO - ISAF: 131.000[1] AUO: +170.500[2] AUP: +135.500[2] Toplam: 437.000 (2011) | ||||||
Kayıplar | |||||||
51.000+ ölü[3] |
Afgan Güvenlik Güçleri: +10.086 ölü[4] Afgan Kuzey İttifakı: 200 ölü[5][6][7] Koalisyon: 2.859 ölü[8] (ABD: 1.835, Birleşik Krallık: 395, Diğer: 591 22.618+ yaralı (Başlıca: ABD 14.793,[9] Birleşik Krallık 5.312,[10] Kanada 1.859+[8][11] Sivil işçi ve özel güvenlik şirketi mensupları: 981 ölü, 12.272 yaralı[12] Toplam ölü: +14.100 | ||||||
Ölen sivil sayısı: 47,245[13] Toplam ölüm: +212,191[14] |
ABD ve Birleşik Krallık önce hava bombardımanı daha sonra da takviye güçlerle beraber Afganistan'a asker indirdi. 2002'de Amerikan ve İngiliz askerleri Kuzey İttifakı ile savaşa katıldı. Daha sonra gerginlikler üzerine NATO güçleri (Koalisyon güçleri) Afganistan'a asker indirdiler. Daha sonra Amerikan hükûmeti kalıcı barışı sağlamak amacı ile bölgede asker bulundurup varlıklarını hissettireceklerini açıkladı.
Başlangıçtaki atak Taliban'ı güçten düşürdü, fakat Taliban kuvvetleri yeniden toparlandılar.[15] Savaşın amacı olan El-Kaide'nin hareketlerini kısıtlamak, tam olarak başarıldı denemez.[16] 2006'dan bu yana artan Taliban kaynaklı isyancı hareketler, gelişen yasa dışı uyuşturucu üretimi ve zayıf yönetimin Kabil'in dışındaki kısıtlı kontrolü dolayısıyla Afganistan'ın istikrarı tehlikede görülmekte idi.[17]
27 Mayıs 2014 tarihinde ABD Başkanı Barack Obama, ABD birliklerinin savaş misyonunun yıl sonuna kadar sona ereceğini duyurdu. Geriye ise ≈ 9,800 kişilik bir grup kalacaktı ve Afgan güçlerini eğitecek, danışmanlık verecek fakat 2015 tarihinden itibaren koalisyon güçleri kara çarpışmalarına katılmayacaktı. Obama ayrıca 2016 yılı sonuna kadar tüm Amerikan birliklerinin ülkeden çekileceğini duyurmuştu ancak ABD başkanlığı değişip yeni başkan Donald Trump olunca bu plan 2019 yılının sonlarına kadar rafa kalktı.[18] ABD ve Taliban 2020'nin Ocak ayında Katar'ın başkenti Doha'da bir araya gelerek Doha Anlaşmasını imzalayarak ABD askerlerinin 1 Mayıs 2021 tarihine kadar ülkeyi terk etmesi üzerine anlaşıldı.[19] Trump, Amerikan askerlerinin Noel'e kadar Afganistan'ı terk edeceğini söyledi ancak bu gerçekleşmedi. ABD'de seçimler yaklaşırken askerlerin ayrılması seçim sonrasına kaldı.[20]
Trump'ın ardından iktidar yine Demokratların eline geçti ve seçim sonrasına kalan Afganistan'dan çekilme politikası Joe Biden'ın başkanlık koltuğuna oturmasıyla birlikte kademeli şekilde başladı ve bu geri çekilme ile Taliban saldırısı başladı. Taliban, beş gün içerisinde 15 Ağustos 2021'de Kabil'e girdi.[21] Ertesi gün Taliban, Afganistan İslam Emirliği'ni ilan etti. Böylece 20 yılın ardından Afganistan'da tekrar Taliban dönemi başlamış oldu.
30 Ağustos'da ABD'nin son askerlerinin de çekilmesiyle ''Amerika'nın en uzun savaşı'' sona erdi.[22][23]