Bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bulaşıcı hastalıkların yok edilmesi (eradikasyon), bir bulaşıcı hastalığın küresel konak popülasyondaki prevalansının sıfıra indirilmesidir.[1]
Şimdiye kadar iki bulaşıcı hastalık başarıyla ortadan kaldırılmıştır: insanlarda çiçek hastalığı ve geviş getiren hayvanlarda sığır vebası. İnsan hastalıkları olan çocuk felci, frambezi, drakunkuliyaz (Gine solucanı) ve sıtmayı hedef alan devam eden dört eradikasyon programı da vardır. (2008 (2008-April) itibarıyla) Carter Center Uluslararası Hastalıkların Ortadan Kaldırılması Görev Gücü tarafından mevcut teknoloji ile potansiyel olarak ortadan kaldırılabilir beş bulaşıcı hastalık daha tespit edilmiştir. Bu hastalıklar kızamık, kabakulak, kızamıkçık, lenfatik filaryaz (fil hastalığı) ve sistiserkoz'dur (domuz tenyası).[2]
Hastalık eradikasyonu kavramı bazen bölgesel bir popülasyonda bulaşıcı bir hastalığın prevalansının sıfıra indirilmesi veya küresel prevalansın ihmal edilebilir bir miktara indirilmesi anlamına gelen hastalık eliminasyon ile karıştırılmaktadır. Bu durum "eradikasyon" teriminin, özellikle HIV ve bu tür tedavilerin arandığı bazı diğer virüsler bağlamında belirli bir patojenin bir kişiden tamamen yok edilmesi (bir enfeksiyonun temizlenmesi olarak da bilinir) atıfta bulunmak için kullanılmasından kaynaklanır.
Patojenik bir organizmanın (en azından potansiyel olarak) yok edilebilir olup olmadığını hem biyolojik hem de teknik özellikler belirlediğinden bulaşıcı hastalıkların eradikasyon amacıyla hedeflenmesi dar kriterlere dayanmaktadır. Hedeflenen patojen önemli bir insan dışı (veya insana bağımlı olmayan) rezervuara sahip olmamalıdır (veya hayvan hastalıkları söz konusu olduğunda, enfeksiyon rezervuarı, sığır vebasında olduğu gibi kolayca tanımlanabilir bir tür olmalıdır). Bu durum yaşam döngüsünün ve patojenin bulaşmasının yeterince anlaşılmasını gerektirir. Bulaşmayı durdurmak için etkili ve pratik bir müdahale (aşı veya antibiyotik gibi) mevcut olmalıdır. Aşılama öncesi dönemde kızamık üzerine yapılan çalışmalar, kritik topluluk büyüklüğü kavramına (altında bir patojenin dolaşımının durduğu minimum nüfus boyutu) yol açtı.[3] Bir eradikasyon kampanyası başlatılmadan önce aşılama programlarının kullanılması duyarlı nüfusu azaltabilir. Eradike edilecek hastalık açıkça tanımlanabilir olmalı ve doğru bir teşhis aracı bulunmalıdır. Toplumsal ve siyasi destek ve bağlılığın yanı sıra ekonomik kaygılar da eradikasyon başarısını belirleyen diğer önemli faktörlerdir.[4][5]