Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Doğu Türkistan Halkın Devrimci Partisi (Uygurca: Shärqiy Turkistan Khälq Inqilawi Partiyisi; Çince: 东突厥斯坦人民革命党), Doğu Türkistan'da faaliyet göstermiş sosyalist bir parti ve silahlı örgüttü. Örgüt, 1969 yılında Kültür Devrimi sırasında kurulmuş olup[2] 1989'da feshedilmeden önce Sincan çatışmasındaki en büyük silahlı ayrılıkçı gruptu.[3][4]
Doğu Türkistan Halkın Devrimci Partisi | |
---|---|
Shärqiy Turkistan Khälq Inqilawi Partiyisi | |
Kuruluş | 1969-1989 |
Etkin bölgeler | Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Çin |
İdeoloji | Uygur milliyetçiliği Marksizm-Leninizm |
Büyüklük | 60.000[1] |
Müttefikler | Sovyetler Birliği Moğolistan |
Rakip(ler) | Çin |
Örgütün amacı, Sincan bölgesinde bağımsız bir Marksist-Leninist Doğu Türkistan devleti kurmak için ikinci bir Üç İl Devrimi'ni başlatmaktı. Örgüt, özellikle Sovyetler Birliği ve Moğolistan Halk Cumhuriyeti tarafından destek görmüş olup bu destek, Çin-Sovyet ayrılığı ve ardından gelen sınır çatışmaları sırasında arttı.[5]
Doğu Türkistan Halkın Devrimci Partisi'nin 1969'da veya öncesinde kurulduğu düşünülmektedir. Örgüt, çoğunlukla Uygurlardan oluşuyordu, ancak az sayıda Kazak savaşçısı da bulunmaktaydı.[1] Çinli tarihçi Zhang Yuxi'ye göre, örgütün 1963'te gizlice kurulduğu iddia edilmektedir.[2] Örgütün eski üyeleri, 1969'da partinin yaklaşık 60.000 üyesi ve 178 yeraltı şubesi olduğunu iddia etti, ancak bu iddialar bir üçüncü tarafça doğrulanmamıştı.[1]
Örgüt, 1969'daki başarısız bir ayaklanmanın ardından, silahlı militanlarının çoğunun tutuklanması ve birçok üyesinin sürgüne gitmesi nedeniyle kademeli olarak zayıfladı. Örgüt, Sovyetler Birliği'ni davalarına yeterince destek vermemekle suçladı.[2] Örgüt, 1989'da dağıldı.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.