Ezra

Ezra (/ˈɛzrə/; İbranice: עֶזְרָא‎, romanize: ˈEzrā, lit. "O'nun yardımları";^[1] y. MÖ 480 – 440), Ezra Kitabı'nın yazıcısı olan Yahudi rahipti. Greko-Latincede Ezra'ya Esdras (Grekçe:  Ἔσδρας) denir.

Tevrat'la ilgili bir tarafta, Tanrı bütün harf ve kelimeleriyle Musa'ya yazdırdığını söyleyen Ortodoks Yahudilik anlayışı, diğer tarafta Babil esareti dönüşü Ezra tarafından yeniden oluşturulan ve üzerinde bir takım düzeltmeler yapıldığını kabul eden rabbanî görüş yer almaktadır.^[2]

Kur'anda Kendisinden Üzeyr diye bahsedilen Ezra'nın Büyük Kiros'un desteğini alarak Babil dönüşü 2. tapınağı inşa ettirdiği ve Yahudiliğin yeniden yapılandırdığı kabul ediliyor. Ancak bu desteğin boyutları ve Ezra'nın Yahudiliğe kattıkları tam olarak bilinmiyor. Katkının boyutları konusunda farklı Yahudi mezhepleri farklı görüşler barındırıyor. Buna göre Ezra Kendisine kadar yaklaşık 1000 yıl boyunca sözel olarak aktarılan Tevrat'ı yazıya geçiriyor, yeniden ve farklı alfabe veya dil kullanarak yazıyor, ilaveler yapıyor veya değiştiriyor.^[2]

Ezra Kitabı ve Tarihsellik / Fars belgeleri ile karşılaştırma

Ezra kitabında, krallardan yetkililere veya yetkililerden krallara yazılmış olarak gösterilen yedi adet mektup ve fetvadan alıntılar yapılır. Kimi uzmanlar bu belgelerin hepsinin doğru olduğunu, kimisi bunların hiçbirisinin otantik olmadığını ve bazıları da bu belgelerin sadece bir kısmının doğru olduğunu savunur. L.L. Grabbe'e göre, belgeler altı adet teste tabi tutularak bu sorunun cevabı alınabilir: Farsça materyallerle kıyaslama, dilsel detaylar, içerik, Yahudi teolojisinin varlığı, yerel dinlere Perslerin tutumu ve Farsça yazı formülleri. Testler sonucunda belgelerin Pers sonrası döneme ait olduğu ve muhtemelen taklit oldukları sonucuna varmıştır; fakat bazı belgelerde ki özellikler hakiki belgeleri andırmaktadır.^[3]