Hüdâvendigâr Vilayeti

Hüdavendigâr Vilâyeti ya da Bursa Vilayeti, 1867 yılında kurulan Osmanlı vilâyeti.

ولایت خداوندگار‎ Vilâyet-i Hüdâvendigâr Osmanlı İmparatorluğu Vilayeti ← 1867–1922 → Hüdavendigâr Vilayeti harita üzerinde Hüdavendigâr Vilayeti (1900) Merkez Bursa[1] Tarih  - Kuruluş 1867  - Kaldırılış 1922 Nüfus  - Müslüman, 1914[2] 474.114   - Rum, 1914[2] 74.927   - Ermeni, 1914[2] 60.119   - Yahudi, 1914[2] -

İlk kurulduğunda; Kütahya, Bursa, Karesi, Karahisar-ı Sâhib, Kocaili sancaklarından oluşmaktaydı.^[3] 1922'de "Hüdavendigâr Vilayeti", Bursa, Çanakkale, Afyon, Kütahya, Balıkesir, Sakarya ve Bilecik olarak 7 şehre ayrılmıştı.

Sancakları

1. Hüdavendigâr Sancağı
2. Ertuğrul Sancağı
3. Kütahya Sancağı
4. Karahisar-i-Sahip Sancağı
5. Karesi Sancağı
6. Sultanönü Sancağı

Nüfus

Osmanlı alfabesiyle yazılmış Hüdâvendigâr Vilayetin 1907 haritası

Nüfus
Hüdavendigâr Vilayeti
Yıl	Nüfus
1893	1.335.884
1894	1,336,884
1895	1,367.012
1896	1,367,012
1897	1,454.294
1906	1,691,277
1914	2,010.452
.[4]

Hüdavendigâr Vilayeti 1914 Nüfusu[5]
Kaza	Müslüman	Rum	Ermeni	Yahudi	Katolik Ermeni	Diğer	Toplam
Bursa	111,301	24,048	6,433				147,777
Gemlik	16,373	8,568	3,348				28,289
Orhangazi	11,884	-	22.726				34,767
Karacabey	25,763	9,921	987				37,294
Mudanya	7,677	17,389	100				25.239
Kirmasti	56,599	1,381	1,016				59.180
Orhaneli	47.140	44	6				47,190
Hüdavendigâr Sancağı	276.737	61.351	34.616				379.736
Bilecik	59,508	9,877	7.774				77,873
Söğüt	55,223	1,982	7,770				65,163
İnegöl	56,238	34	7.101				63.704
Yenişehir	26,408	1,683	1,660				29,751
Ertuğrul Sancağı	197.377	13.576	24.305				236.491
Eskiṣehir Sancağı	140,578	2,613	8.276	728	316	215	152.726
Germiyan/Kütahya Sancağı	303,348	8,755	3,910	-	638	243	316.894
Karahisar-i-Sahip Sancağı	277,659	632	7,437	7	2	83	285,820
Balıkesir	156,092	2.655	2.963				161,744
Edremit	30,846	9,699	41				40,626
Erdek	15,232	31,035	1,094				47,666
Ayvalık	454	31,440	-				31,894
Balya	33,680	3,266	298				40.894
Bandırma	41,146	11,507	4.032				59.425
Burhaniye	20,280	4,514	43				24,851
Sındırgı	27,095	1,130	20				28,247
Gönen	34,979	2,251	53				37,623
Karesi Sancağı	359,804	97,497	8,544	362	109	6.654	472,970
Toplam	1.555.503	184.424	87.088	5.223	2.343	10.056	1.844.637
Not: Sancak nüfusu toplam 1.844.637 eder, fakat sayfa 190 toplam nüfusu açıklamadan 2,010.452 olarak verir.

Kaynakça

1. Google Kitaplar'da First encyclopaedia of Islam: 1913-1936, s. 768, By M. Th Houtsma
2. "1914 Census Statistics" (PDF). Turkish General Staff. ss. 605-606. 7 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2011.
3. ""Uşak Kazası'nda Mekânın Mülkî-İdarî-Askerî-Adlî-Ticarî Organizasyonu ve Mülkî Nahiyelerin Yönetimi (1870-1908)", Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:31, Sayı:2, Sayfa:52, Yıl: Aralık-2014". 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2016.
4. Osmanlı Nüfusu (1830- 1914), Kemal Karpat, sayfa 188-190
5. Karpat, Kemal (1985). Ottoman Population, 1830-1914: Demographic and Social Characteristics. University of Wisconsin Press. ss. 188-190. ISBN 9780299091606. 14 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2013.