Klâsik Kuiper Kuşağı cismi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Klâsik Kuiper Kuşağı cismi (aynı zamada kubvano (İng. İngilizce: cubewano (İngilizce telaffuz: [ˌkjuːbiːˈwʌnoʊ] "QB1-o") da denir),[1] düşük dış merkezlikli Kuiper Kuşağı cisimlerinden (KKC; İng. İngilizce: Kuiper belt object) olup yörüngesi Neptün'ün dışında ve onunla yörüngesel rezonans hâlinde olmayan gök cisimlerine verilen addır. Kubvano yörüngelerinin ana eksenleri 40–50 AB civarında oyup Plüton'nun hilafına Neptün’ün yörüngesini geçmezler. Başka bir ifadeyle düşük dış merkezlikleri ve bazen klâsik gezegenler gibi düşük eğimli yörüngeleri vardır.
"Kubvano" adı, Plüton ve Charon'dan sonra keşfedilen ilk Neptün ötesi cisim (İng. İngilizce: trans-Neptunian object, TNO) olan (15760) 1992 QB1'dan gelmektedir.[2] Daha sonra bulunan benzer cisimler, İngilizcede sık sık bu ilk cisimden hareketle "QB1-o's" veya "cubewanos" diye adlandırıldı. Buna rağmen bu tür gök cisimleri için "klâsik" kavramı bilimsel literatürde çok daha fazla kullanılmaktadır.
Kubvano olarak tarif edilen cisimler arasında şunlar bulunmaktadır:
- (15760) 1992 QB1[3]
- Makemake: bilinen en büyük kubvano ve bir cüce gezegen[3]
- (50000) Quaoar ve (20000) Varuna: keşfedildiklerinde zamanın en büyük NÖC'ü olarak kabul edildiler[3]
- 19521 Chaos, 58534 Logos, 53311 Deucalion, 66652 Borasisi, 88611 Teharonhiawako
- (33001) 1997 CU29, (55636) 2002 TX300, (55565) 2002 AW197, (55637) 2002 UX25
Haumea, geçici olarak Minor Planet Center tarafından 2006'da bir kubvano olarak sıralanmasına rağmen[4] sonradan rezonans hâlinde olduğu anlaşıldı.[3]