Krtzanisi Muharebesi
From Wikipedia, the free encyclopedia
Krtzanisi Muharebesi (Gürcüce: კრწანისის ბრძოლა, k'rts'anisis brdzola) Kartli-Kaheti ve İran orduları arasında 1795 yılında Tiflis yakınlarında Krtzanisi[8] bozkırında gerçekleşen savaşdır. Ağa Muhammed Han İran'da kendi hükûmetini güçlendirdikten sonra kral II. Erekle'nin Rusya ile birliği bozmasını ve İran'a bağlanmasını istiyordu.[9] Georgiyevsk Antlaşması'na bağlı kalan II. Erekle Rusya'dan yardım gelmesini bekliyordu. Eylül ayının başında Ağa Muhammed Han 35 bin kişilik bir orduyla Gürcistan'a doğru harekete geçti ve 8 Eylül'de Kura Nehri kıyısında kamp kurdu. Gürcistan Ağa Muhammed Han'ın bu saldırısını bekliyordu ancak II. Erekle Rusya'dan gelecek yardıma güvendiği için zamanında gerekli önlemlerin alınması başarılamadı ve hazırlıksız bir şekilde düşmanla karşılaştı. Gürcü komutanları araziyi kullanmaya ve düşmanı, fazla kuvvetleri konuşlandıramayacağı ve savaşa giremeyeceği koşullarda savaşmaya zorlamaya karar verdi.
Krtzanisi Muharebesi | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Krtzanisi Muharebesi, Valerian Sidamon Eristavi | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Kartli-Kaheti Krallığı İmereti Krallığı | |||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
II. Erekle II. Solomon | Ağa Muhammed Han | ||||||||
Güçler | |||||||||
5.000 | 35.000[5][6] ya da 40.000[7] | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
4.000 ölü bilinmeyen sayıda kayıp veya esir, 15.000 sivil İran'a sürgün edildi | 13.000 ölü bilinmeyen sayıda kayıp veya esir[5] |
Gürcüler savaşın ilk iki günü sayıca kalabalık İran ordularını püskürterek zafer kazanmayı başardı. Ancak hainler tarafından salınan bir İran casusunun Gürcülerin daha fazla direniş gücü kalmadığını haber vermesi ile İran şahı geri dönmekten vazgeçti ve sonunda Kaçarlar zafer kazanmış oldu. Savaş sırasında kral II. Erekle binlerce İran askeri tarafından kuşatıldı ancak Üç Yüz Aragvilinin ünlü direnişi ile kral esir düşmekten kurtuldu. Savaş Tiflis ve doğu Gürcistan'a büyük zarar verdi ve başkent büyük ölçüde tahrip oldu.[10]
Rusya'nın imzaladığı Georgiyevsk Antlaşması'na rağmen savaşa müdahil olmaması emperyalist hedeflerinden kaynaklanıyordu. Rusya muharebe sonrası Gürcistan'ı suçladı ve prestijini koruma bahanesiyle İran'a savaş ilan etti ancak Çariçe II. Katerina'nın ölmesinden kısa bir süre sonra sefer yarıda bırakıldı. Gürcistan'ın İran tarafından işgali Ağa Muhammed Han'ın ikinci bir saldırı için hazırlanırken 1797'de Şuşa'da suikast sonucu öldürülmesi ile uzun sürmedi. Bir sonraki yıl kral II. Erekle öldü. Gürcistan'da ve İran'daki karışıklıklar Kartli-Kaheti Krallığı'nın Çar I. Pavel yönetimindeki Rusya tarafından ilhak edilmesinin (1801) yolunu açtı. Rusya takip eden yıllarda Güney Kafkasya ve Dağıstan'da hak iddia etmeye devam eden İran üzerine Gülistan (1813) ve Türkmençay (1828) antlaşmaları ile sonuçlanacak bir dizi cezalandırıcı sefer düzenlendi.