Kuzeydoğu İngiltere (İngilizce: North East England), Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesindeki 9 resmi yörel bölge'den biridir. Londra dışında bulunan diğer İngiltere bölgeleri gibi Kuzeydoğu İngiltere'de de seçilmiş bir bölge meclisi ve idaresi bulunmamaktadır.
Kuzeydoğu İngiltere bölgesi Northumberland, Durham, Tyne ve Wear törensel kontluğundan ve (Kuzey Yorkshire kontluğunun parçası olan) Teesside'dan oluşur.
Bölgenin (2001 Nüfus Sayımı'na göre) nüfusu 2.515.442 kişi olup İngiltere'nin 9 bölgesinde 9. sıradadır.
Bu bölgede şerefsel "şehir" statüsü bulanan büyük yerleşkeler Durham, Newcastle upon Tyne ve Sunderland'dir; "şehir" statüsü olmayan büyük kentler ise Darlington, Gateshead, Hartlepool, Middlesbrough, Redcar, South Shields ve Stockton-on-Tees'dir. Bölgede Birleşik Krallık coğrafi şehirleşmiş büyük metropoliten bölgelerden olan "Teesside", "Wearside" ve "Tyneside" bulunur. Bunlardan en büyüğü Newcastle upon Tyne merkezli "Tyneside"dir ve nüfus itibarıyla Birleşik Krallık içinde şehirleşmiş büyük metropoliten bölgeler arasında 6. sıradadır.
Coğrafi konular
Genellikle "Kuzeydoğu İngiltere" bölgesinin kuzeyi ve batısı engebeli ve az nüfuslu olup doğuşu ve güneyinde ise şehirleşmiş ve sulanabilir tarıma elverişli alanlar bulunmaktadır. En önemli tepeler silsilesi "Cheviot Tepeleri" olup bunların yüksek zirvesi olan "Cheviot" 815 metre rakımlıdır.
Kuzeydoğu bölgesinin şehirleşmiş alanları önemli nehirler ağızlarında bulunan ve Sanayi Devrimi'nde çok önemli bölgesel sanayi merkezleri olan "Tyneside", "Wearside" ve "Teesside" metropolleridir. Ama bunların yanında Kuzeydoğu İngiltere kırları ve doğa güzelliklerinin zenginlikleri ile de tanınmaktadır. Bunlar arasında "Northumberland Milli Parkı"; bölgenin Kuzey Denizi sahilleri; bölgedeki kuzey Peninne Dağları; kara içinde kırsal vadiler olan "Teesdale" ve "Weardale" sayılabilir. Bölgenin büyük tarihsel önemi bölgede bulunan kalelerden açıkça görülür. Antik Romalı'lardan kalma Hadrian Duvarı, Durham Kalesi, Northumberland sahillerinde bulunan Alnwick, Bamburgh, Dunstanburgh, Warkworth kaleleri bunlardan en önemlileridir ve bunlardan "Durham Kalesi" ve "Hadrian Duvarı" İngiltere için UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Bölgenin İngiltere'nin Hristiyanlık dinine katkısı da önemlidir. İngiltere'ye Hristiyanlığı getiren İrlandalı keşişlerin yerleştiği Lindesfarne Adası bu bölgededir. Durham Katedrali İngiltere için UNESCO Dünya Mirası listesindedir. Sunderland, Monkwearmouth'da bulunan Aziz Petrus Kilisesi (St. Peter's Church) ve Jarrow'daki Aziz Pavlus Kilisesi (St. Paul's Church) birlikte UNESCO Dünya Mirası listesine alınma namzetleridir.
Yerel idare
Northumberland, Tyne ve Wear, Durham County ve kısmen North Yorkshire törensel kontluktan oluşmaktadır. Günümüzde coğrafyacılar bu bölgede 4 ayrı "alt-bölge" bulunduğunu kabul etmektedirler:
- Durham Kontluğu (Darlington dahil)
- Northumberland
- Tyne ve Wear
- Teesside (1974-1994 döneminde "Clevaland Kontluğu"nun parçaları olan günümüzde North Yorkshire ve Durham Countytörensel kontluğu parçaları)
Kasım 2004'te yeni doğrudan doğruya seçimle kurulması öngörülen bir "Bölgesel Assemble" hakkında halk oyuna başvurulmuştur. Bu İngiltere'nin diğer Londra dışı bölgelerinde de yöresel assembleler kurulmasının halk oyuna sunulması için bir deneme mahiyetinde idi. Halk oylaması Kuzeydoğu İngiltere bölgesinde 696.519 oy (%78) aleyhte ve 197.310 oy (%22) lehte sonuç vermiştir. Bu halk oylamasında yöresel halkın çok büyük çoğunluğunun aleyhte olması nedeni ile hükûmette olan İşçi Partisi bundan sonra doğuya seçilmiş assemblelerle idare edilen bölgeler planlarını rafa kaldırmıştır.
Resmi yerel bölge olan Kuzeydoğu İngiltere'de şu yerel idare birimleri bulunmaktadır:
| Harita | törensel kontuluk | Tek seviyeli yerel idare | Metropoliten yerel idare borough/bölgeleri |
|---|---|---|---|
 | 1. Northumberland | ||
| Tyne ve Wear * | 2. Newcastle upon Tyne, 3. Gateshead, 4. North Tyneside, 5. South Tyneside, 6. Sunderland | ||
| Durham | 7. Durham | ||
| 8. Darlington | |||
| 9. Hartlepool | |||
| 10. Stockton-on-Tees (Tees Nehri kuzeyi) | |||
| North Yorkshire (part only) | 10. Stockton-on-Tees (Tees Nehri Güneyi) | ||
| 11. Redcar ve Cleveland | |||
| 12. Middlesbrough | |||
Not: * = "metropoliten kontluk"
Ekonomi
Kuzeydoğu İngiltere bölgesinin cari fiyatlarla gayrisafi toplam katma değer ve önemli sektörlerin gayrisafi katma değerlerinin gelişmesi şu tabloda gösterilir:[1]
Ulaşım
Ulaşım stratejisi ve politikası
Bir milli Birleşik Krallık ulaşım sistemi planlamasına katkı yapmak üzere Bölgesel Asemble'ler bölgede uzun dönemli ulaşım hakkında bir Bölgesel Ulaşım Stratejisi dokümanı hazırlamak için görevlendirilmişlerdir. Bu bölgesel planlar ülkenin tümü için "Highways Agency (Karayolları Kurumu" ve "Network Rail (Demiryolları Ağı)" tarafından hazırlanmış stratejik planların bölgesel kısımlarıyla koordineli olması gerekmektedir [6]
Bölge içinde ise stratejik planlama ile görevli yerel bölge idareleri kendi stratejilerini, politikalarını ve uygulama planlarını açıklayan yerel planlar hazırlamaları ve bu planların bölge planı ile koordineli olmasını sağlamaları için görevlendirilmişlerdir.
Demiryolu ulaşımı
![[icon]](#/media/Dosya:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small} | Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Karayolu ulaşımı
| Bu alt başlığın genişletilmesi gerekiyor. Sayfayı düzenleyerek yardımcı olabilirsiniz. |
Hava ulaşımı
Kuzeydoğu'da ana hava meydanı Newcastle upon Tyne'in kuzeyinde bulunan "Newcastle Havameydanı"dır. Diğer bir sivil havameydanı da Darlington'un doğusunda bulunan "Durham Tees Valley Havaalanı"dır.
Üniversiteler
[[Dosya:Queen's Campus Stockton - geograph.org.uk - 10982.jpg|küçükresim|sol|upright=0.55|Durham Universitesi'nin Stockton-on-Tees kentindeki Queen's Kampusu]
Kuzeydogu İngiltere'de bulunan 12 üniversite ve bu üniversitelerde kayıtlı diploma öğrenci sayıları şunlardır:[7]
- Durham Universitesi: Ingiltere'de ucuncu eski universite. Toplam kayitli ogrenci 15.529 (Bunlardan 4.521'i linans ustu egitim)
- Newcastle Universitesi: Toplam kayitli ogrenci 19.700. (Bunlardan 5.640'i linans ustu egitim)
- Northumbria Universitesi; Eski Newcastle Politeknik. Toplam kayitli ogrenci 29.850. (Bunlardan 6.805'i linans ustu egitim)
- Sunderland Universitesi: Eski Sunderlanda Politeknik. Toplam kayitli ogrenci 20.325. (Bunlardan 3.195'i linans ustu egitim)
- Teesside Universitesi: Eski Teesside Politeknik. Toplam kayitli ogrenci 29,285. (Bunlardan 3.642'i linans ustu egitim)
Yerel medya
Üniversiteler
Kuzeydoğu İngiltere'de bulunan 5 üniversite hakkında bazı bilgiler şöyle özetlenebilir:
| İsim | Kurulma tarihi | Coğrafi konumu | Kayıtlı toplam öğrenci | Rektör (Vice Chancellor) | Ağ sayfası |
|---|---|---|---|---|---|
| Durham Üniversitesi | 1832 | Durham | 15,529[8] | Prof. Chris Higgins | www.dur.ac.uk22 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Newcastle Üniversitesi | 1834 - Tip ve Cerahi Okulu 1963 - Durham Universitesi'nde ayrılıp bağımsız üniversite olması |
Newcastle upon Tyne | 19.700[8] | Prof. Chris Brink | www.ncl.ac.uk 10 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Northumbria Üniversitesi | 1894 - Rutherford College of Technology 1969 - Newcastle Politeknik 1992 - "Northumbria Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü |
Newcastle upon Tyne | 29.850[8] | Prof. Andrew Wathey | www.northumbria.ac.uk24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Sunderland Üniversitesi | 1901 - Sunderland Technical College 1969 - Sunderland Politeknik 1992 - "Sunderland Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü |
Sunderland | 20.325[8] | Prof. Peter Fidler | www.sunderland.ac.uk2 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Teeside Üniversitesi | 1929 - Constantine Technical College 1969 - Teeside Politeknik 1992 - "Teeside Universitesi" adıyla kralice beratıyla üniversite statüsü |
Middlesborough | 29.285[8] | Prof. Graham Henderson | www.dur.ac.uk 11 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
Kaynakça
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
