Meclis-i Umûmî
Osmanlı İmparatorluğu'nun yasama organı / From Wikipedia, the free encyclopedia
Meclis-i Umûmî (Osmanlıca: مجلس عمومی; Genel Parlamento), Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli Anayasa'ya (Kanuni Esasi) göre kurulmuş genel yasama organıdır.[1][2] I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmıştır. Meclis-i Umumî, seçilmiş parlamenterlerden oluşan Meclis-i Mebûsan ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinden oluşan Meclis-i Âyan (İleri Gelenler) adında iki alt meclis içermekteydi.[3][4] Meclis-i Umûmî'nin iki heyeti, her yıl Kasım ayının başında toplanır ve padişahın buyruğuyla açılır. Mart ayı başında da yine padişahın buyruğu ile kapanır. Heyetlerden biri, diğeri toplanmadığı zaman toplantı yapamaz. Ancak Pâdişâh isterse Meclis-i Umûmî'yi olağan vaktinden önce ya da sonra toplayabilir veya toplantı süresi dönemini kısaltıp uzatabilir.[5]
Meclis-i Umûmî | |
---|---|
Tarih | |
Kuruluş | 23 Aralık 1876 23 Temmuz 1908 |
Dağılış | 14 Şubat 1878 11 Nisan 1920 |
Önceki | Dîvân-ı Hümâyun |
Sonraki | Büyük Millet Meclisi |
Toplantı yeri | |
Dolmabahçe Sarayı (1876-1878) Eski Darülfünun binası (1876-1878, 1908) Çırağan Sarayı (1909) Cemile Sultan Sarayı (1910-1920) | |
Meclis-i Umûmî, feshedildiği 1878 yılından tam 30 yıl sonra yeniden meşrutiyetin ilan edilmesiyle tekrar kurulmuş oldu. 1908 seçimlerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti meclisteki çoğunluğu elde etti ve bu seçimin ardından yapılan merasim töreninde Eski Darülfünun binasının kapasitesi yetersiz geldiği için meclisi Çırağan Sarayı'na taşıma kararı alındı. Çırağan Sarayı'nda çıkan yangından sonra meclis Cemile Sultan Sarayı'na taşındı[3][4]
1908 yılında ilan edilen ikinci meşrutiyette meclisin yetkileri genişletildi ve tahta çıkan padişahın Meclis-i Umûmî’de şeriata ve anayasa hükümlerine uyacağına, vatana ve millete sadık kalacağına dair yemin etmesi esası getirildi.[3]
31 Mart Vakası'nın yaşanması ve hareket ordusunun İstanbul'a yola çıkması sebebiyle Meclis-i Mebûsan ve Meclis-i Âyan üyelerinin bir kısmı Yeşilköy’de Meclis-i Umûmî-i Millî adıyla toplandı. 27 Nisan 1909’da Meclis-i Âyan reisi Said Paşa'nın başkanlığında 240 mebus ve otuz yedi Meclis-i Âyan üyesinin katılımıyla toplanan Meclis-i Umûmî-i Millî, II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesine karar verdi.[4]