En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Özgür yazılım hareketi
bilgisayar yazılımının politik ve sosyal hareketi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Özgür yazılım hareketi, yazılım kullanıcıları için yazılımı çalıştırma, inceleme, değiştirme ve yazılımın kopyalarını paylaşma özgürlükleri gibi belirli özgürlükleri elde etme ve garanti altına alma amacını güden toplumsal bir harekettir.[1][2] Bu şartları, yani Özgür Yazılımın Dört Temel Özgürlüğünü karşılayan yazılıma özgür yazılım denir.
1970'lerin hacker kültürü ve akademisinin üyeleri arasındaki geleneklerden ve felsefelerden yararlanmasına rağmen Richard Stallman, 1983'te GNU Projesi'ni[3] başlatarak hareketi resmen kurdu.[4] Stallman daha sonra hareketi desteklemek için 1985'te Özgür Yazılım Vakfı'nı kurdu.
Remove ads
Felsefe
Özetle
Bakış açısı
Özgür Yazılım Hareketi'nin felsefesi, programcılar ve bilgisayar kullanıcıları arasındaki işbirliğini teşvik etmeye dayanır. Bu süreç, özel yazılım'ın reddedilmesini ve özgür yazılım'ın teşvik edilmesini gerektirir.[5] Stallman, bu eylemin teknolojinin ilerlemesini engellemeyeceğini, "Sistem programlama çabasının israfçı bir şekilde tekrarlanması önlenecektir. Bu çaba, bunun yerine son teknolojiyi ilerletmeye harcanabilir."[6]
Özgür Yazılım Hareketi üyeleri, tüm yazılım kullanıcılarının Özgür Yazılım Tanımı'nda listelenen özgürlüklere sahip olması gerektiğine inanır. Üyeler, insanların bu özgürlükleri kullanmasını yasaklamanın veya engellemenin ahlaksız olduğuna ve yazılım kullanıcılarının birbirlerine yardım edebilecekleri ve teknolojileri üzerinde kontrol sahibi olabilecekleri bir topluluk yaratmaları gerektiğine inanırlar.[7]
Tescilli yazılımlar söz konusu olduğunda, bazıları tescilli yazılımlar için mevcut iş modellerinde artan karlılık, teknik özellikler ve kolaylık gibi nedenlerle bunun kesinlikle ahlaksız olmadığına inanır.[8]
Özgür Yazılım Vakfı, tüm yazılımların özgür belgelere ihtiyaç duyduğu ilkesini benimser, çünkü programcılar yazılımda yapılan değişiklikleri yansıtacak şekilde kılavuzları güncelleme olanağına sahip olmalıdır.[9] Hareket içinde, FLOSS Kılavuzları vakfı bu tür belgeler sağlama konusunda uzmanlaşmıştır.
Remove ads
Eylemler
Özgür yazılım yazmak ve yaymak
Özgür yazılım hareketinin temel işi yazılım geliştirmeye odaklanmıştır. Özgür yazılım hareketi ayrıca, kendilerine özgür yazılımın özgürlüklerini vermeyen yazılımları yüklemeyi reddederek, özel mülkiyetli yazılımları da reddeder. Stallman'a göre, "Yazılım alanında, özel mülkiyetli bir programın yetkisiz bir kopyasından daha kötü olan tek şey, özel mülkiyetli bir programın yetkili bir kopyasıdır çünkü bu, tüm kullanıcı topluluğuna aynı zararı verir ve ayrıca, genellikle bu kötülüğün faili olan geliştirici bundan kâr sağlar."[10]
Farkındalık oluşturma
Özgür yazılım hareketinin bazı destekçileri, yazılım özgürlüğü konusunda farkındalık yaratmak için kamuya açık konuşmalar yapar veya yazılımla ilgili konferanslarda stant açar. Bu önemli olarak görülür çünkü özgür yazılım alan ancak bunun özgür yazılım olduğunun farkında olmayan kişiler daha sonra özgür olmayan ikameyi kabul edecek veya özgür yazılım olmayan yazılım ekleyecektir.[11]
Remove ads
Kuruluşlar
Asya
- Hindistan Özgür Yazılım Hareketi
- Uluslararası Özgür ve Açık Kaynaklı Yazılım Merkezi (ICFOSS)
Afrika
- Afrika Özgür Yazılım ve Açık Kaynak Vakfı 27 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kuzey Amerika
- Özgür Yazılım Vakfı
- Yazılım Özgürlüğü Hukuku Merkezi
Güney Amerika
- Özgür Yazılım Vakfı Latin Amerika
- Software Livre Brasil 2 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Avrupa
- Avrupa Özgür Yazılım Vakfı
- Framasoft
- İrlanda Özgür Yazılım Örgütü
Avustralya
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads