On İki İmam

On İki İmam, İslam'ın Şia mezheplerinden biri olan İmâmiyye-i İsnâaşeriyye (veya On ikiciler, fıkhî mezhep Caferilik ile tasavvûfî mezhep Alevilik) İsnâaşeriyye itikadındaki imam silsilesine verilen addır. Sünnilik'te de On İki İmam'a saygı gösterilir. Ehl-i Beyt'ten Ali ile başlayan On İki İmam, Muhammed'in torunlarından Hüseyin bin Ali'nin soyundan devam eder.

Muhammed'inkiyle birlikte On İki İmam'ın kaligrafik temsili.

Şiilik, Alevi-Caferi ve Sünnilik arasındaki farklı görüşler

Ana maddeler: İmamet, Câferiyye Şiîliği, Onikicilik, Alevîlik ve Ehl-i Sünnet

İsnâaşeriyye'ye göre İslam'ın meşru halifeliği (velayet gereği) On İki İmam'a aittir. İmamet adı verilen bu husus, Caferilikin temel kaynağını oluşturur. Şia ve Alevi-Caferi Müslümanlar, Sünnilerden farklı bir Mehdî beklemektedirler. Mehdi dışındaki imamı, Sünniler kabul etmez ve batıl addederek şiddetle reddederler. Fakat Sünnilikte, Alevilerin nesebi olan ve Alevilikteki, Caferilikteki On İki İmam yerine, Sünnilerin kendilerine halife seçtikleri Ebû Bekir, Ömer, Osman ve Muâviye'yi kabul ederler. Mehdînin ortaya çıkmasında görüşler farklıdır. Masum (günahsız ve hatasız olmak) sıfatının yalnız peygamberlere has olduğu gibi, On İki İmam'ın herhangi hata veya günah işlemediklerinden dolayı On Dört Masum denir ve kaynak olarak da Kur'an'daki Ahzâb Suresi 33. Ayeti buna dair delil olarak gösterilir.

Muhammed, Ali el-Mûrtezâ ve Fatıma Zehra'nın isimlerini de ihtiva eden bir haliyle On İki İmâm'ın adlarının İslam hat sanatı ile yazılımı.

On İki İmam listesi

On İki İmam, sırasıyla şu şekilde sıralanır:

No	İmam Adı	Künyesi	Nesebi	Lakabı	Yaşadığı tarihler
1	Ali (علي)	Ebu-l Hasan (أبو الحسن)	İbn Ebu Talib (إبن أبي طالب)	Emir-el Mu'minin[1] (أمیر المؤمنین) El-Murtezâ (Beğenilmiş, seçilmiş. Makbûl. Rağbet gören. Beğenilen.) (المرتضى) Birinci Ali[2]	599 – 661
2	Hasan bin Ali (ألحسن)	Ebu Muhammed (أبو محمد)	İbn Ali ibn Ebu Talib (إبن علي إبن أبي طالب)	El-Müctebâ (Seçilmiş. Kıymetli) (ألمجتبی) İkinci Ali[2]	624 – 670[3] 3–50[4]
3	Hüseyin bin Ali (ألحسین)	Ebu ʿAbdillah (أبو عبد الله)	İbn Ali ibn Ebu Talib (إبن علي إبن أبي طالب)	Seyyid eş-Şühedâ (Şehidlerin efendisi) (سید الشھداء) Üçüncü Ali[2]	626 – 680[5] 4–61[6]
4	Ali bin Hüseyin (علي)	Ebu Muhammed (أبو محمد)	İbn el-Hüseyin (إبن الحسین)	Zeyn el-Âbidîn (زین العابدین) [7] (Secde eden; Kulların ziyneti) Dördüncü Ali[2]	658/9[7] – 713[8]
5	Muhammed el-Bakır (محمد)	Ebu Cafer (أبو جعفر)	İbn Ali (إبن علي)	El-Bâkır (ألباقر) [9] (Alîm) Beşinci Ali[2]	676–734[9] 57–114[9]
6	Ca'fer es-Sâdık (جعفر)	Ebu ʿAbdillah (أبو عبد الله)	İbn Muhammed (إبن محمد)	Es-Sâdık (ألصادق) [10] (Dürüst) Altıncı Ali[2]	699–765[10] 83–148[10]
7	Musa el-Kâzım (موسی)	Ebu İbrahim (أبو إبراھیم)	İbn Câfer (إبن جعفر)	El-Kâzım (ألکاظم) [11][12] (Sâkin) Yedinci Ali[2]	745–799[12] 128–183[12]
8	Ali er-Rıza (علي)	Ebu-l Hasan (أبو الحسن)	İbn Musa (إبن موسی)	Er-Rıza (ألرضا) [11][13] (Lâtif) Sekizinci Ali[2]	765–818[13] 148–203[13]
9	Muhammed el-Cevâd (محمد)	Ebu Cafer (أبو جعفر)	İbn Ali (إبن علي)	El-Cevâd (الجواد) Muhammed Takî (التقي) [14] (Cömert) Dokuzuncu Ali[2]	810–835[14] 195–220[14]
10	Ali Naki (علي)	Ebu-l Hasan (أبو الحسن)	İbn Muhammed (إبن محمد)	El-Hâdî (ألھادي), Ali en-Nakî (ألنقي) [15] (Mürşîd, Hâlis) Onuncu Ali[2]	827–868[15] 212–254[15]
11	Hasan el-Askerî (ألحسن)	Ebu Muhammed (أبو محمد)	İbn Ali (إبن علي)	El-Askerî (ألعسکري) [16] (Neferî) On birinci Ali[2]	846–874[16] 232–260[16]
12	Muhammed Mehdi (محمد)	Ebu Kasım (أبو قاسم)	İbnü'l-Hasan (إبن الحسن)	El-Mehdi (ألمھدي) [17] (Delil) On ikinci Ali[2]	868 255

On İki İmam ile Sufilik ve Şiilikteki diğer önemli şahsiyet, tarikat ve mezhepler arasında mevcut tarihî yakınlıkların basitleştirilmiş şeması

Ana maddeler: İmamiyye, İsnaaşeriyye, Câferiyye Şiîliği, Alevîlik ve Sufilik

Haşim bin ʿAbd Menâf

Haşimoğulları

ʿAbd el-Muttalib bin Haşim

Amine bint Vehb

ʿAbd Allâh bin ʿAbd el-Muttalib

Ebû Tâlib

Ez-Zûbeyr

Hamza

`Abbâs‘binʿAbd‘el’Muttalib

Hatice bint Hüveylid

Muhammed

ʿAbd Allâh bin `Abbâs

Fatıma

Ali

Havlet bint Câ'fer

`Alî bin ʿAbd Allâh

Selman-ı Farisî

Hasan bin Ali

Hüseyin Seyyid eş-Şühedâ

Muhammed bin Hanefiyye

Abbâsîler

Muhammed "el-İmâm" bin `Alî bin el-`Abbâs

Hasan bin Zeyyîd

Zeyyîd bin Hasan

Hasan el-Mû'tenâ

Zeynelâbidîn

Keysanilik

Bû'Müslim’îyye

Mazdekçilik

Taberistan Alavîleri

Hasan bin Zeyd

ʿAbd Allâh el-Kâmil

Muhammed el-Bakır

Zeyd bin Ali eş-Şehid

Sinbâd

Neo’Mazdekçilik

İbrahim bin ʿAbd Allâh

Muhammed bin ʿAbd Allâh (Muhammed bin Abdullah el-Mehdi)

İdris bin ʿAbd Allâh İdrîsîler (Zeyd’îyye)

İmamet

Zeydilik

El-Mukanna’îyye

Hurremiyye (Babek Hûrremî)

Yahya bin ʿAbd Allâh

Zû'n-Nûn el-Mısrî

Câ’bir bin Hayyân[18]

Câʿfer es-Sadık[19]

Hasan bin Zeyd'ül-Alevi

Kızılbaş

Gnostisizm

Beyazid-i Bestami

ʿAbd`Allâh‘el’Eftâh‘bin’Câʿfer‘i’Sâdık

İsmail bin Ca‘fer es-Sâdık

Musa el-Kâzım

Çepniler

Tahtacılar

Fethîlik (Eftâh’îyye)

Vâfî Ahmed (ʿAbd Allâh bin Muhammed bin İsmâ‘il) el-Vâfî

Muhammed‘bin’İsmâ‘il‘eş’Şâkir (Yediciler)

Ali er-Rızâ

Taberistan Zeydî-Alavîler Emîrliği

Melamilik

Muhammed bin ʿAbd Allâh el-Eftâh

Takî Muhammed (ʿAhmed bin ʿAbd Allâh bin Muhammed) et-Tâkî

İsmaililik (İsmâ‘il’îyye/Yedicilik)

Muhammed el-Cevâd

Tavvûsîlik (Tavvûs’îyye/Altıcılık)

Bâtınîlik (Bâtınî İsmâ‘il’îyye)

Ezoterizm

Tasavvuf

Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed bin ʿAbd Allâh) ez-Zeki

Kufeli Hamdân Kârmat (Karmatîyye/Yediciler)

Ali el-Hâdî

Vâkıfîlik (Vâkıf’îyye)

Mitraizm

Sâbiîlik

Mehdi (Fatımi)

Ebû-Saʿid Hasan bin Behrâm Cennâbî (Bahreyn)

Hasan el-Askerî

Muhammed‘bin’Ali‘en’Nakî

Muhammedîlik (Muhammed’îyye)

Muhammed ed-Derezî

Fâtımî Devleti

Karmatîlik (Yediciler/elʿBakl’îyye)

Muhammed el-Mehdi

FazlʿAllâh Esterâbâdî (Hurûfilik)

Muhammad bin Nusayr

Dürzîlik

Mustalilik

Nizarîlik

On İki İmam

Hurûfilik

Nusayrilik

Mecîd’îyye/Hâfız’îyye

Tâyyîb’îyye

Türkistan Aleviliği

Kabbalah

Sünnî Buhra

DavudîʿBuhra’1094

Alamut Kalesi (Sabbahiyye)

Muhammed Kebir Arizî

Mahmud Pâsikhânî

Câʿferî Buhra (1426)

Patanî Buhra (1538)

SüleymanîʿBuhra’1591

Alavî Buhra (1625)

Tâcü’l-Ârifîn Ebu’l Vefâ Vefâîlik (Vefâ’îyye)

Nûktâvîlik (Hurûfilik)

Hebtiahs Buhra (1754)

Etbeî’MelekʿBuhra’1840

İleri Davudî Buhra (1977)

Tac’ed-Dîn Geylânî Halvet’îyye/Zahid’îyye

Ebu’l Bekâ Baba İlyas Bâbâîlik (Bâbâ’îyye)

Seyyid Nesîmî (Hurûf’îyye)

Yusuf Hemedanî Melâmet’îyye/Kalender’îyye

Ûveys bin Âmir-î Karenî (Üveys’îyye)

İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi)

Safî’ûd-Dîn İshak Safev’îyye

Baba İshak İshak’îyye

Dedebabalık (Bektaş’îyye)

Ahmed Yesevî Yesevilik / Melâmet’îyye

Hallâc-ı Mansûr (En-el Hak)

Cûneyd El-Bağdâdî

Sadr’ed-Dîn Mûsa / Hoca Âlâ’ed-Dîn Âli

Hâmid’ûd-Dîn-i Veli / Hacı Bayram-ı Veli

Ahmed er-Rifâi

Kutb’ûd-Dîn Haydar Kalenderilik / Yesevilik

Muhy’ûd-Dîn-i Ârabî (Sufi metafiziği)

Abdülkâdir Geylânî (Kadir’îyye)

Şeyh İbrahim Cûneyd / Haydar

Bayram’îyye/Celvet’îyye Azîz Mahmûd Hüdâyî

Rıfâ’îyye

Hacı Bektaş-ı Veli Haydarîlik / Ekberîlik

Sadr’ed-Dîn Konevî (Ekber’îyye)

Yefâ’î / Şah Ni'metullah-i Veli

Sultân Ali Mirza Safevî Devleti / I. İsmail

Sarı Saltık Dede (Saltuk’îyye)

Galip Hasan Kuşçuoğlu

Ahî Evran / Ahilik

Kızılbaş

Ni‘metullâh’îyye

İsnâ‘aşer’îyye

Barak’îyyûn

Galibi Tarikatı

Taptuk Emre

Abdal Mûsa

Burhan’ed-Dîn Hâlil’ûllâh

Alevilik

Kürt Alevîliği

Yunus Emre

Balım Sultan

Nadir Şah

Sultan Sahak

Adiyy bin Müsafir

Kaygusuz Abdal

Bektaşilik

Nûrbakş’îyye

Câʿfer’îyye

Yâresânîler

Êzidîler

Âli’îyye

Harabât’îyye

Usûlî

Ahbârî

Pir Sultan Abdal

Celâl’îyye

Afşarlar

Luviler

Kabalizm

Kul Himmet

Kaçar Hanedanı

Işık Alevîliği

Şeyhilik

Babilik

Velâyet-i Fakih yâ Hükûmet-i İslamî

Ezelî Bâbîler

Bahâîlik

İran

Ayrıca bakınız

• İsnâaşeriyye
• Havâri
• On Dört Masum
• Çârdeh Ma'sûm-i Pâk
• İmam
• İmâmiyye