Caferilik

Câferîlik ya da Câʿferîyye, İslâm dininin Şîa fıkıh mezheplerinden biridir.^[5] İsmini kurucusu olan Ca'fer es-Sâdık'tan (699-765) alır. Başta İran olmak üzere Azerbaycan ve Irak'ta yaygındır. Yer yer Türkiye'nin Kars, Iğdır gibi illerinde ve bazı İslam toplumlarında görülmektedir. İsnâaşeriyye'nin temelini teşkil eden fıkıh ekolüdür. Şiîlerin çoğunluğunun mensup olduğu fıkhî mezheptir. Günümüzde Şiîler başlıca üç ana fırkaya ayrılmışlardır. Bunlar nüfus oranlarına göre sırasıyla İsnâ‘aşer'îyye, İsmâiliyye ve Zeydiyye fırkalarıdır. İran'nda hakim olan İsnâ‘aşer'îyye fırkasının %90'ının takip ettiği resmî fıkhî mezhep Câferîlik'tir. Ayrıca, İsmâ‘ilîğin Müsta'liyye-Tâyyîb’îyye kolu tarafından da fıkhî meselelerde takip edilmekte olan mezheptir.

Caferilik

Caferi mezhebi (turuncu)
Kurucu
Cafer-i Sadık
Önemli nüfusa sahip bölgeler
İran	[1]
Irak	[2]
Azerbaycan	[3]
Türkiye	[4]
Dinler
İslam
Kutsal kitaplar
Kur'an-ı Kerim

İnanç

İmâmet (İsnâ'aşerîyye i'tikadı)'na göre son İsnâ‘aşer’îyye İmâmı olan, çocukken kaybolup bugün gayba halinde bulunan Muhammed Mehdi bir gün Arabistan'da Mascid-al-haram adı verilen meydanda Dünya'ya geri dönecektir.

Câferîlik'teki fıkıh ilkeleri, Kur'an ve sünnetten çıkarılır. Sünnîlik ve Şiîlik arasındaki farklılık, Şiîliğin Muhammed'den sonra ilk yöneticinin hem peygamberin vasiyetiyle, hem de ilâhî seçimle Hazret-i Ali olması gerektiğine inanılmasıdır.

Tarihçe

Câferîlik adını fıkhı iyi bilen altıncı İmam Cafer-i Sadık'ın adından almıştır. Cafer-i Sadık'ın yaşadığı Hicri 2. asırda Câferîlik o imamın takipçilerine verilen bir isim olarak kullanılmıştır.

Kûfe'de Abbâsî Hükümdarı Muhammed bin Mansur Mehdî tarafından yargıçlık görevi verilmiş olan Şerik b. Abdullah, Cafer-i Sadık'ın talebelerinden Muhammed b. Muslim ve Ebu Kureybe'nin "Câferî" suçlamasıyla şahitliklerini reddetmiştir.^[6]

Safevî Hanedanı

16. yüzyılda Safevî Hanedanı'nın İmamiye-i İsnaaşeriye'yi devletin resmî mezhebi olarak seçmesiyle Câferîlik adı kullanılmaya başlanmıştır.

Afşar Hanedanı

Afşar Hanedanı'nı kuran Nâdir Şah, 1736'da Safevî döneminde tavsiye edilen Ebû Bekir, Ömer ve Osman'ın lanetlenmelerini yasaklamış ve bunun karşılığı olarak Osmanlı Devleti'ne bir teklif sunarak Afşar imâmiliğinin Câferîlik olarak adlandırmasını ve diğer dört Sünnî fıkıh mezhebiyle birlikte beşinci bir fıkıh mezhebi olarak kabul edilmesini önermiştir. Bunun dışında Kâbe'de Câferîlik adına beşinci ek bir sütun yapılmasını ve Câferîlerin Mekke ziyaretlerinin serbest bırakılmasını talep etmiştir. Nâdir Şah, İran dışında Irak, Afganistan ve Orta Asya'dan da ulemâyı davet ederek Necef'te toplantı düzenlemiş, Osmanlı Devleti'ne yaptığı teklif burada şiî ûlema tarafından kabul edilmiştir.

Arapça Ali Kaligrafik gösterimi.

Osmanlılar ise bu teklifleri İran'ı Sünnîleştirme çabası olarak değerlendirerek Nâdir Şah'ı övmüş ve 1746'de imzalanan Kerden Antlaşması ile ilk üç halifenin lanetlenmeleri yasaklandıysa da Câferîliğin beşinci bir fıkhî mezhep olarak kabul edilmesi reddedilmiştir. Neticede Câferîlik hiçbir zaman resmî sünnî mezhebi olamamıştır.

Günümüzde Şia'nın yüzde 80'i On İki İmâmcılığın Câferî fıkhını takip etmektedir. Bu büyük tâkipçi kitlesi nedeniyle Şiiliğin İsnaaşeriyye mezhebinin sıklıkla Câferîlik olarak adlandırıldığı da görülmektedir. Daha çok Azerbaycan, İran, Irak ve Bahreyn'de hâkim olan Şiî mezhebidir.

Alevî inancının, İran'daki on iki imamcı Câferîlik inancının Anadolu'daki yorumu olduğu iddia edilir.^[7][8]

Câferî fıkıh ekolünün İsnâ'aşerîyye / On İki İmamcılık mezhebi içerisindeki konumu

{{Sidebar with collapsible lists | name = İsnâaşeriyye | bodystyle = border-spacing:0em ; | pretitle = Makale serilerinden

|title =

Câferî fıkıh ekolleri

• Usûliyye: İmâmiyye Şîası geleneğinde dinî hükümlerin aklî istidlâl yoluyla elde edilebileceğini savunan ekol.
• Ahbâriyye: İmâmiyye Şîası içinde, dinî hükümlerin tek kaynağı olarak sadece kendi imamlarının rivayetlerini esas kabul edenlere verilen ad.
• Şeyhiyye: Ahmed el-Ahsâî'nin (ö. 1241/1826) düşünceleri etrafında teşekkül eden, sonraları Keşfiyye olarak da anılan İmâmî-İsnâaşerî temelli dinî-kelâmî ekol.