Altay (il)

Altay İli (Uygurca: ئالتاي ۋىلايىت Altay Vilayiti, Çince: 阿勒泰地区/阿勒泰地區, Pinyin: Ālètài Dìqū), Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, İli Kazak Özerk İli toprakları içinde bir ildir.

Başlığın diğer anlamları için Altay sayfasına bakınız.

Altay İli ئالتاي ۋىلايىت, 阿勒泰地区/阿勒泰地區
Altay ilinin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki konumu (sarı)
Ülke	Çin
Özerk il	İli Kazak Özerk İli
Yüzölçümü
• Toplam	118.015 km²
Nüfus  (2000)
• Toplam	561.667
Zaman dilimi	+8
• Yaz (YSU)	UTC
Posta kodu	836500[1]
Alan kodu	0906
Resmî site http://www.xjalt.gov.cn/

Burçin İlçesinde konumlanan Kanas Gölü

Konumu

Altay İli, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, (batıdan doğuya doğru) Kazakistan, Rusya ve Moğolistan'la sınırı, onlardan Altay dağ zinciri ayırır, güneybatısında Tarbagatay İli ve güneyinde Sanci Hui Özerk İli ile sınırdır.

İklim

İklim yüksekliğe göre değişken: Yüksek bölgelerde ve alçak bölgelerde çok farklılık vardır. Ortalama yıllık sıcaklık Altay şehri için, en soğuk kış ayı için ortalama -16,1 °C ve en sıcak yaz ayı için ortalama +21,9 °C'dir. En sıcak ay için, yıllık bir 4,3 °C ortalamasıyla (sayılar 1991 yılında toplanan kayıtlardan alınmıştır) ve yıllık yağış orada 184,3 mililitre olur (sayılar 1990 yılında toplanan kayıtlardan alınmıştır).

İdari bölümler

Altay İli'indeki şehir ve beldeler:

• Altay (şehir)- 阿勒泰市 Ālètài Shì ;
• Çinggil İlçesi - 清河县 Qīnghé Xiàn ;
• Jeminay İlçesi - 吉木乃县 Jímùnǎi Xiàn;
• Koktokay İlçesi - 富蕴县 Fùyùn Xiàn ;
• Burçin İlçesi - 布尔津县 Bù'ěrjīn Xiàn ;
• Burultokay İlçesi - 福海县 Fúhǎi Xiàn ;
• Kaba İlçesi - 哈巴河县 Hābāhé Xiàn :

Etnik yapısı

Altay İlinde yaşayan 2000 yılı sayımına göre Uluslar;

Etnik grup	Nüfus	Oran (%)
Kazak	288.612	51,38%
Han	229.894	40,93%
Hui	22.166	3,95%
Uygur	10.068	1,79%
Moğol	5.486	0,98%
Dongxiang	1.724	0,31%
Tatar	1.236	0,22%
diğerleri	2.481	0,44%

1956 yılında Çinli Türk dilbilimcisi Geng Shimin Burçin ve Kaba İlçeleri ilgili bir metin yazar. O zamandan sonra ve 1980'li yılların sonlarında, dilbilimsel kapsamlı alan çalışması bu bölgede uygulanır. Bir alan araştırmacısı olan, Talant Mawkanuli, Larry V. Clark ve György Kara, Bloomington, gözetimi altında bir doctoral sesbilim ve şekilbilim "Jungar Tuva" ismindeki savında, Kanas Gölü etrafında sayıları 2.000'den daha az olan kişiler tarafından Tuvaca konuşulduğunu yazmıştır (1998).

Kazakistan sınırı yakınında kuzey Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, eski Sovyetler birliğinde ve Moğolistan'da Tuvaca veya Tuva Türkçesi konuşanlar bulunur. Kazaklara komşu olan bu dili konuşanların diline Diwa, Soyan, vb. denilir ve kök mončaq diye söylerler, "mavi boncuk" (karşıtı Gök Monjaq) olarak tanımlanır. Onlar Junggar Altay Özerk bölgesinde yaşarlar, etkin olarak Burçin İlçesi'nde Kom (Khom) ve Kanas (Khanas) köylerinde ve Kaba İlçesindeki Aq Khawa 'da, onlar bu bölgeye kendi deyimleriyle dört ken, yani "dört nehir" derler.^[2]

Tarihi

Ekonomi

1959 yılında Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu (XPCC, Çince: basit 新疆生产建设兵团; geleneksel: 新疆生產建設兵團; Pinyin: Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán), denilen onuncu tarımsal bölümü burada kurulmuş ve Beitun'dan yönetilir.