Avusturya Sosyal Demokrat Partisi

Sosyal Demokrat Parti Avusturya (SPÖ), 1 Ocak 1889 yılında Hainfeld'de Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) olarak kurulan bir siyasi partidir.^[4] 1918'den 1934'e kadar Avusturya Alman Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDAP) adı altında faaliyet gösterdi. Austrofaşizm ve Nazi diktatörlüğü döneminde yasaklandı. 1945'ten 1991'e kadar partinin adı Avusturya Sosyalist Partisi olarak anıldı.^[5] SPÖ, Haziran 1945'te Viyana'nın birinci bölgesindeki Löwelstraße 18 numarada yer alan parti merkezine yerleşti, bu nedenle Löwelstraße, SPÖ'ye atıfta bulunurken genellikle federal parti için mecazi anlamda kullanılır.

Avusturya Sosyal Demokrat Partisi Sozialdemokratische Partei Österreichs
Kısaltma	SPÖ
Genel başkan	Andreas Babler
Kurucu	Victor Adler[1]
Kuruluş tarihi	1 Ocak 1889 (136 yıl önce) (1889-01-01)[2]
Merkez	Löwelstraße 18 A-1014 Viyana
Gençlik kolu	Junge Generation
Kadın kolu	SPÖ Frauen
Üyelik (2023)	148.000[3]
İdeoloji	Sosyal demokrasi
Siyasi pozisyon	Merkez sol
Avrupa üyeliği	Avrupa Sosyalistler Partisi
Uluslararası üyelik	Sosyalist Enternasyonal
Resmî renkler	Kırmızı ve beyaz
Avrupa Parlamentosu	Sosyalistler ve Demokratların İlerici İttifakı
Ulusal Konsey	41 / 183
Federal Konsey	18 / 61
Avrupa Parlamentosu	5 / 20
Parti bayrağı
İnternet sitesi
www.spoe.at

SPÖ'nün temsil ettiği pozisyonlar parti programlarında yazılı olarak ifade edilmektedir. Mevcut temel program 2018 yılında kabul edilmiştir.^[6]

SPÖ, 1945'ten bu yana 32 federal hükûmetten 16'sında başbakan çıkardı; İkinci Cumhuriyet'in dokuz cumhurbaşkanından altısı SPÖ üyesiydi veya ilk görev döneminde parti tarafından desteklendi (en son 2004'te Heinz Fischer). Ayrıca, Ağustos 2023 itibarıyla, toplam dokuz eyalet valisinden üçünü (Viyana, Burgenland ve Kärnten) SPÖ sağlamaktadır. 2017 genel seçimlerindeki yenilgiden bu yana SPÖ, federal düzeyde muhalefette bulunmaktadır.

İçeriksel Profil

SPÖ, 1998'deki parti kongresinde kabul edilen temel programında, sosyal demokrasiye ve özgürlük, eşitlik, adalet, dayanışma ve tam istihdam değerlerine bağlılığını ifade eder. Aynı zamanda siyasi liberalleşme, modernizasyon ve değişimin gerekliliği de ele alınmaktadır.

Dış ve Avrupa Politikası

SPÖ, Avrupa'nın birleşmesini, devletler ve etnik gruplar arasındaki çatışmaları çözmek için belirleyici bir barış projesi olarak görmektedir.

Eğitim Politikası

SPÖ'nün programında eğitim, sosyal bir temel hak olarak kabul edilmektedir.^[7] SPÖ, fırsat eşitliği için çaba gösterir ve merkezi taleplerinden biri, 6 ila 14 yaş arasındaki çocuklar için ortak okul modelidir.^[8] Ayrıca, uygun fiyatlı ve ihtiyaçlara yönelik çocuk bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve zorunlu eğitim yaşının 5'e düşürülmesi hedeflenmektedir.^[9] SPÖ, üniversitelere serbest erişim talep eder ve 2008 yılında birkaç yıl önce getirilen öğrenim harçlarının kaldırılmasını sağlamıştır. Parti, Avusturya Öğrenci Birliği'ndeki demokratik katılım haklarının güvence altına alınması için de çaba göstermektedir.^[7]

Toplum Politikası

SPÖ, kadınların eşitliği ve etnik azınlıkların hoşgörüsünü önemli bulmaktadır. Partinin amacı, kültürlerarası diyaloğu teşvik etmek ve göçmenlerin entegrasyonunu sağlamaktır.^[7] SPÖ, 1978'deki parti programına göre, "her türlü özgürlükten mahrumiyete ve ayrımcılığa, idam cezasına, işkenceye ve teröre karşı" mücadele etmektedir.^[10] 2008 seçim programı, eşcinselliği de ele almış ve aynı cinsiyetten çiftlerin toplumsal eşitliğini desteklemiştir.^[11]

İç ve Güvenlik Politikası

SPÖ, profesyonel ordu kurulmasını desteklemekte ve 2013'teki zorunlu askerlik referandumunda bu yönde kampanya yürütmüştür. Parti, bir askeri ittifaka veya ortak bir Avrupa ordusuna katılmayı reddetmektedir.^[12]

Sosyal ve Ekonomi Politikası

Sosyal demokrasinin ilkelerine uygun olarak, SPÖ'nün hedefi, tüm sınıf karşıtlıklarının aşıldığı bir toplumdur. SPÖ'ye göre, her türlü işin erkekler ve kadınlar arasında adil bir şekilde dağıtılması gerekmektedir. SPÖ, tam istihdamı hedeflemekte ve herkese sosyal statüsüne bakılmaksızın kamu hizmetlerine erişim sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, adil bir iş ilişkisi ve işletmelerde çalışanların katılım hakkının, sosyal ve ekonomik gelişimin temeli olarak görülmesini talep etmektedir.^[7] Parti, adil bir gelir- ve servet vergi sistemini savunmaktadır.^[7] Devleti, aktif bir ekonomi politikasının taşıyıcısı olarak görmektedir.^[13] SPÖ, 1990'ların başında SPÖ liderliğindeki hükûmetler tarafından uygulanan özelleştirme politikasını reddetmektedir. 2008 Ulusal Meclis seçim kampanyasında, ekonomi ve sosyal politika alanındaki merkezi talepler, ihtiyaç odaklı asgari güvence ve sermaye kazançları vergisinin getirilmesi olmuştur.^[14]

Seçim sonuçları

Ulusal Konsey

Seçim	Oy	%	Sandalye	Hükûmet
1945	1.434.898 (2.)	%44,6	76 / 165	ÖVP-SPÖ-KPÖ Çoğunluk
1949	1.623.524 (2.)	%38,7	76 / 165	ÖVP-SPÖ Çoğunluk
1953	1.818.517 (1.)	%42,1	73 / 165	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
1956	1.873.295 (2.)	%43	74 / 165	ÖVP-SPÖ Çoğunluk
1959	1.953.935 (1.)	%44,8	78 / 165	ÖVP-SPÖ Çoğunluk
1962	1.960.685 (2.)	%44	76 / 165	ÖVP-SPÖ Çoğunluk
1966	1.928.985 (2.)	%42,6	74 / 165	Muhalefet
1970	2,221,981 (1.)	%48,4	81 / 165	SPÖ Azınlık
1971	2.280.168 (1.)	%50	93 / 183	SPÖ Çoğunluk
1975	2,326,201 (1.)	%50,1	93 / 183	SPÖ Çoğunluk
1979	2.413.226 (1.)	%51	95 / 183	SPÖ Çoğunluk
1983	2.312,529 (1.)	%47,6	90 / 183	SPÖ-FPÖ Çoğunluk
1986	2.092.024 (1.)	%43,1	80 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
1990	2.012.787 (1.)	%42,8	80 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
1994	1.617.804 (1.)	%34,9	55 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
1995	1.843,474 (1.)	%38,1	71 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
1999	1.532.448 (1.)	%33,2	65 / 183	Muhalefet
2002	1.792.499 (2.)	%36,5	69 / 183	Muhalefet
2006	1.663.986 (1.)	%35,3	68 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
2008	1.430.206 (1.)	%29,3	57 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
2013	1.258.605 (1.)	%26,8	52 / 183	SPÖ-ÖVP Çoğunluk
2017	1.351.918 (2.)	%26,9	52 / 183	Muhalefet
2019	1.011.868 (2.)	%21,2	40 / 183	Muhalefet
2024	1,032,234 (3.)	%21,1	41 / 183	ÖVP-SPÖ-NEOS Çoğunluk

Avrupa Parlamentosu

Seçim	Oy	%	Sandalye
1996	1.105.910 (2.)	%29,2	6 / 21
1999	888.338 (1.)	%31,7	7 / 21
2004	833.517 (1.)	%33,3	7 / 21
2009	680.041 (2.)	%23,7	4 / 18
2014	680.180 (2.)	%24,1	5 / 18
2019	903.151 (2.)	%23,9	5 / 18
2024	818,287 (3.)	%23,2	5 / 20

Parti liderleri

• Adolf Schärf (1945-1957)
• Bruno Pittermann (1957-1967)
• Bruno Kreisky (1967-1983)
• Fred Sinowatz (1983-1988)
• Franz Vranitzky (1988-1997)
• Viktor Klima (1997-2000)
• Alfred Gusenbauer (2008-2008)
• Werner Faymann (2008-2016)
• Christian Kern (2016-2018)
• Pamela Rendi-Wagner (2018-2023)
• Andreas Babler (2023-günümüz)