Basileopator

Basileopatōr (Yunanca: βασιλεοπάτωρ, kelime anlamıyla "basileus [imparator] babası"), Bizans İmparatorluğu'nun en yüksek sivil ünvanlarından biridir. Bu istisnai bir makamdı (899 Filotheos'un Klētorologion'u "özel mevkiler", axiai eidikai başlığı altında listeler),^[1] İmparatorluk tarihinde sadece iki kere verilmiştir.

Bizans tarihindeki iki basileopatores'dan Romanos Lekapenos'a ait Bronz follis

Ünvanı taşıyan biyolojik babası değildir ve görevle ilgili kesin işlevler belirsiz kaldığı halde, genel olarak genç bir imparator üzerinde bir vasi ve öğretmen görevi gören bir naibi ifade ettiği varsayılmaktadır.^[2][3] Bununla birlikte, hem dönemin mühürlerinde hem de Theofano'nun Hayatı hagiografisinde alternatif basileiopatōr yazılımı nedeniyle A. Schmink'in farklı bir yorum önermiştir. Ünvan, "sarayın babası" anlamı olarak yorumlanabilir; bu, ünvanı taşıyanın imparator üzerinde herhangi bir tür vesayet altına girmeden onun baş yardımcılığı konumunu teyit eder.^[4]

Ünvan, Ağustos 891 ile Mayıs 893 arası bir zaman,^[5] imparator VI. Leon (h. 886-912) tarafından Leon'un uzun zamandır metresi ve sonra karısı olan Zoi Zaucena'nın babası Stilianos Zaucis için oluşturulmuştur.^[6] Önceki magistros ünvanı ile Logothetis tu dromu makamına ek olarak gelirken, bu hareketiyle Leon, geleneksel yorumlara göre, Zaucis'in öldüğü 899 yılına kadar Bizans İmparatorluğu'nun işlerinin onun eline resmi olarak bıraktı.^[7][8] Daha yakın Bilim insanları, diğer taraftan, "mutlak güce sahip basileopatōr" görüntüsü için şüphelerini belirtir (Shaun Tougher) ve Leon'un hükûmetin etkili bir şekilde kontrolü üzerine deliller sunar. Her halükarda Stilianos Zaucis, bu ünvan ile imparatorun hemen altında, sivil bürokrasinin zirvesine yerleşmiştir.^[9]

Ünvan 919 yılında yeniden kızı Helena Lekapene imparator VII. Konstantinos (h. 913-959) ile evlendikten sonra Romanos Lekapenos için kullanılmıştır,^[7] fakat birkaç ay sonra sezar daha ileri ünvanını almış, ortak imparator olarak taç giymiştir.^[10] Ünvan bundan sonra edebi metinler hariç kullanılmamıştır; Simeon Metafrastis örneğin anakronik olarak Büyük Arsenius'u I. Theodosius'un (h. 379-395) oğulları Honorius ve Arcadius'un hocası olduğu için basileopatōr olarak isimlendirmiştir. Ayrıca Mihail Paleologos (h. 1259-1282), çocuk İznik İmparatoru IV. İoannis'e (h. 1258-1261) naip atandığında, destekçileri tarafından ünvanı canlandırma teşebbüsü olmuşsa da sonuca ulaşılmamıştır.^[11]