Bikalutamid

Bikalutamid, öncelikle prostat kanserini tedavi etmek için kullanılan bir antiandrojen ilaçtır.^[1] Metastatik prostat kanserini (mPC) tedavi etmek için tipik olarak bir gonadotropin salgılayan hormon (GnRH) analoğu veya testislerin cerrahi olarak çıkarılmasıyla birlikte kullanılır.^[1][2][3] Daha az bir ölçüde, lokal ileri prostat kanseri (LAPC) için kastrasyon olmaksızın monoterapi olarak yüksek dozlarda kullanılır.^[4] Bikalutamid daha önce lokalize prostat kanserini (LPC) tedavi etmek için monoterapi olarak da kullanılmıştı, ancak bu kullanıma yönelik izin, olumsuz deneme bulgularının ardından geri çekildi.^[4][5][6][7] Prostat kanserinin yanı sıra bikalutamid, kadınlarda hirsutizm ve saç dökülmesinin tedavisinde^[8][9] ergenlik engelleyici olarak ve transseksüel kızlar ve kadınlar için dişileştirici hormon tedavisinin bir bileşeni olarak,^[10] erkek çocuklarda erken ergenlik,^[11] ve erkeklerde aşırı uzun süreli ereksiyonların önlenmesi için kullanılır.^[12] Ağız yoluyla alınır.^[1]

Bikalutamidin atomik görünüşü

Bikalutamidin erkeklerde sık görülen yan etkileri arasında meme büyümesi, memelerde hassasiyet ve sıcak basması yer alır.^[1] Erkeklerdeki diğer yan etkiler arasında feminizasyon ve cinsel işlev bozukluğu yer alır.^[13][14] Kastrasyonla birleştirildiğinde meme değişiklikleri ve feminizasyon gibi bazı yan etkiler minimum düzeydedir.^[15] İlaç kadınlarda çok az yan etki yaratıyor gibi görünse de, kadınlarda kullanımı şu anda Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından açıkça onaylanmamıştır.^[1][16] Hamilelik sırasında kullanılması bebeğe zarar verebilir.^[1] Erken prostat kanseri olan erkeklerde bikalutamid monoterapisinin prostat kanseri dışındaki nedenlerden ölüm olasılığını arttırdığı bulunmuştur.^[17][4] Bikalutamid, insanların yaklaşık %1'inde ilacın kesilmesini gerektiren anormal karaciğer değişiklikleri üretir.^[4][18] Nadiren ciddi karaciğer hasarı,^[1] ciddi akciğer toksisitesi,^[19] ve ışığa duyarlılık vakalarıyla ilişkilendirilmiştir.^[20][21] Olumsuz karaciğer değişiklikleri riski küçük olmasına rağmen, tedavi sırasında karaciğer fonksiyonunun izlenmesi önerilir.^[1]

Bicalutamide, nonsteroidal antiandrojen (NSAA) ilaç grubunun bir üyesidir.^[19] Androjen seks hormonları testosteron ve dihidrotestosteronun (DHT) biyolojik hedefi olan androjen reseptörünü (AR) seçici olarak bloke ederek çalışır.^[22] Androjen seviyelerini düşürmez.^[19] İlaç, artan estradiol seviyeleri nedeniyle monoterapi olarak kullanıldığında erkeklerde bazı östrojen benzeri etkilere sahip olabilir.^[23][24][25] Bikalutamid iyi emilir ve emilimi yiyeceklerden etkilenmez. İlacın eliminasyon yarı ömrü yaklaşık bir haftadır.^[1] Hayvanlarda periferik seçicilik gösterir, ancak kan-beyin bariyerini geçerek insanlarda hem vücudu hem de beyni etkiler.^[26]

Bikalutamidin patenti 1982 yılında alınmış ve 1995 yılında tıbbi kullanım için onaylanmıştır.^[27] Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.^[28] Bikalutamid jenerik ilaç olarak mevcuttur.^[29] Bir zamanlar prostat kanseri tedavisinde en yaygın kullanılan antiandrojendi ve bu hastalığa sahip milyonlarca erkeğe reçete ediliyordu.^{[14][30][31][32][33]} Bikalutamid prostat kanserinin yanı sıra başka endikasyonlar için de kullanılsa da reçetelerin büyük çoğunluğunun prostat kanseri tedavisine yönelik olduğu görülmektedir.^[33]