Ed Harris

Edward Allen "Ed" Harris (d. 28 Kasım 1950; Englewood, New Jersey), dört kez Oscar Ödülü adayı ve Altın Küre ödülü sahibi Amerikalı sinema oyuncusu, yazar ve film yönetmeni. Apollo 13 (1995), Truman Show (1998), Pollock (2000) ve Saatler (2002) filmlerindeki performansları ona eleştirmenlerin beğenisini ve Akademi Ödülü adaylıklarını kazandırmıştır.

Ed Harris
Ed Harris, 2017
Doğum	Edward Allen Harris 28 Kasım 1950 (75 yaşında) Englewood, New Jersey, ABD
Meslek	Oyuncu yapımcı yönetmen senarist
Etkin yıllar	1975-günümüz
Evlilik	Amy Madigan (e. 1983)
Çocuk(lar)	1

Biyografi

İlk yıllar ve özel yaşamı

Harris, New Jersey'ye bağlı Tenafly şehrinde doğdu. Annesi Margaret seyahat acenteliği yapmaktaydı. Babası Robert L. Harris ise ABD'nin ünlü şarkıcısı Fred Waring'in korosunda bulundu ve Şikago Sanat Enstitüsünün kitap bölümünde çalıştı.^[1] Kendisinden büyük kardeşi Robert, daha küçük olan kardeşinin adı Spencer'dır. Harris presbiteryan kilisesine bağlı orta bir sınıf ailenin çocuğu idi.^{[2][3] [4]} 1969 yılında Tenafly Lisesini bitirdi. Lisede Amerikan futbolu oynadı ve takım kaptanlığı yaptı.^[5][6] Harris lisede yıldız bir atletti ve bu sayede 1969'da Columbia Üniversitesine devam etti. İki yıl sonra ailesi New Mexico'ya taşındı. Bu arada Harris asıl ilgisinin ve yeteneğinin oyunculukta olduğunu keşfetti ve tiyatrolarda bulunmaya başladı. New Mexico Üniversitesinin drama çalışmaları bölümüne kaydoldu. Yerel tiyatrolarda birçok başarılı rolden sonra Los Angeles, Kaliforniya'ya gitti ve Kaliforniya Sanat Enstitüsünde (California Institute of the Arts) eğitime başladı.

Harris aktris Amy Madigan'la 1983 yılından bu yana evlidir. Çift; Lily adında bir kız çocuğuna sahiptir.

Kariyeri

Harris'in ilk önemli rolü Charles Bronson'ın da rol aldığı Borderline idi. Knightriders filminde motosikletli bir King Arthur benzetmesini oynadı. 1983 yılına gelindiğinde oyuncunun yıldızı parlamıştı. Bu yıl astronot John Glenn rolünü The Right Stuff filminde başarıyla canlandırdı. 12 yıl sonra yine uzay çalışmalarını anlatan Apollo 13 filminde canlandırdığı NASA direktörü Gene Kranz rolüyle En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında Oscar ödülüne aday oldu.

Diğer Oscar adaylıkları 1999, 2001 ve 2003 yıllarında The Truman Show, Pollock ve The Hours filmleri ile oldu. David Cronenberg'in A History of Violence filminde acımasız bir mafya çalışanını, Ben Affleck'in yönettiği, Casey Affleck ve Morgan Freeman'ın da rol aldığı Gone, Baby, Gone filminde bir polis memurunu canlandırdı. 2007 yılında National Treasure: Book of Secrets filminde Mitch Wilkinson rolünde göründü.

Harris ayrıca televizyon için çekilen roman uyarlamaları olan Riders of the Purple Sage (1996) ve Empire Falls yapımlarında (2005) oynadı.

Harris 2000 yılında başrolünde oynadığı ve yönetmenliğini üstlendiği Amerikalı ressam Jackson Pollock'ın yaşamını anlatan Pollock filmiyle En İyi Erkek Oyuncu dalında Oscar adayı oldu. Diğer bir portre rolünü ise 19. yüzyılda Nikaragua Başkanı olan Amerikalı William Walker'ı canlandırdığı Walker filminde oynadı. Oliver Stone'un Nixon filminde Watergate skandalı figürü E. Howard Hunt rolünü ve Copying Beethoven filminde Ludwig van Beethoven rolünü başarıyla canlandırdı.

Harris, tiyatro kariyerini de bırakmayarak birçok tiyatro yapımında yönetmenlik ve oyunculuk yaptı. Neil LaBute'nin tek kişilik oyunu Wrecks ile New York Halk Tiyatrosu'nda sahne aldı. Wrecks'in ilk gösterimi İrlanda'da bulunan Cork Everyman Tiyatrosu'nda yapılmıştı.

Ödülleri ve Ödül Adaylıkları

Oscar Ödülü

• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, Apollo 13 (1995)
• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, The Truman Show (1998)
• Adaylık: En İyi Erkek Oyuncu, Pollock (2000)
• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, The Hours (2002)

BAFTA Ödülü

• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, The Truman Show (1999)
• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu, The Hours (2003)

Emmy ödülü

• Adaylık: En İyi Erkek Oyuncu, Mini dizi/TV filmi Empire Falls (2005)

Altın Küre ödülü

• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Sinema filmi, Jacknife (1990)
• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Sinema filmi, Apollo 13 (1996)
• Kazandı: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Sinema filmi, The Truman Show (1999)
• Adaylık: En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - Sinema filmi, The Hours (2003)
• Adaylık: En İyi Erkek Oyuncu, Mini dizi/TV filmi Empire Falls (2006)

Filmografi

Yıl	İsim	Rol	Notlar
1978	The Rockford Files	Memur Rudy Kempner
	Coma	Patoloji doktoru
1979	Lou Grant	Warren/Tamirci
1980	Borderline	Hotchkiss
	The Aliens Are Coming	Chuck Polcheck
1981	Knightriders	Billy
	Dream On!
1982	Creepshow	Hank Blaine
1983	Boşluktaki Kahramanlar	John Glenn
	Under Fire	Oates
1984	Swing Shift	Jack Walsh
	Places in the Heart	Wayne Lomax
	A Flash of Green	Jimmy Wing
1985	Code Name: Emerald	Gus Lang
	Alamo Bay	Shang
	Tatlı Düşler	Charlie Dick
1987	Walker	William Walker
	The Last Innocent Man	Harry Nash
1988	To Kill a Priest	Stefan
1989	Jacknife	David "High School" Flannigan	Aday gösterildi – Golden Globe Award for Best Supporting Actor – Motion Picture
	Abyss	Virgil "Bud" Brigman	Aday gösterildi – Saturn Award for Best Actor
1990	Gangsterlerin Arasında	Frankie Flannery
1991	Paris Trout	Harry Seagraves
1992	Amerikalılar	Dave Moss	Valladolid International Film Festival Award for Best Actor[7]
	Running Mates	Hugh Hathaway
1993	The Firm	Wayne Tarrance
	Needful Things	Şerif Alan Pangborn
1994	Milk Money	Tom Wheeler
	Çin Mehtabı	Kyle Bodine
	The Stand	General Starkey
1995	Nixon	E. Howard Hunt
	Apollo 13	Gene Kranz	En İyi Oyuncu Kadrosu SAG Ödülü listesi (sinema) Screen Actors Guild Award for Outstanding Performance by a Male Actor in a Supporting Role Southeastern Film Critics Association Award for Best Supporting Actor Aday gösterildi – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Aday gösterildi – Chicago Film Critics Association Award for Best Supporting Actor Aday gösterildi – Golden Globe Award for Best Supporting Actor – Motion Picture
	Just Cause	Blair Sullivan
1996	The Rock	General Francis X. Hummel
	Eye for an Eye	Mack McCann
	Riders of the Purple Sage	Jim Lassiter
1997	Mutlak Güç	Seth Frank
1998	Physical Graffiti
	Stepmom	Luke Harrison
	Truman Show	Christof	Blockbuster Entertainment Award for Favorite Supporting Actor — Drama En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Altın Küre Ödülü - Sinema National Board of Review Award for Best Supporting Actor Southeastern Film Critics Association Award for Best Supporting Actor Aday gösterildi – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Aday gösterildi – BAFTA Award for Best Actor in a Supporting Role Aday gösterildi – Online Film Critics Society Award for Best Supporting Actor Aday gösterildi – Saturn Award for Best Supporting Actor
1999	The Third Miracle	Frank Shore
2000	Pollock	Jackson Pollock	Director Toronto Film Critics Association Award for Best Actor Aday gösterildi – En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Aday gösterildi – Satellite Award for Best Actor – Motion Picture Drama
	The Prime Gig	Kelly Grant
	Waking the Dead	Jerry Charmichael
2001	Akıl Oyunları	Parcher	Aday gösterildi – Satellite Award for Best Supporting Actor – Motion Picture Aday gösterildi – En İyi Oyuncu Kadrosu SAG Ödülü listesi (sinema)
	Buffalo Soldiers	Colonel Berman
	Kapıdaki Düşman	Binbaşı König
2002	Saatler	Richard Brown	Aday gösterildi – En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü Aday gösterildi – BAFTA Award for Best Actor in a Supporting Role Aday gösterildi – Broadcast Film Critics Association Award for Best Acting Ensemble Nominared – Dallas-Fort Worth Film Critics Association Award for Best Supporting Actor Aday gösterildi – Golden Globe Award for Best Supporting Actor – Motion Picture Aday gösterildi – London Film Critics Circle Award for Actor of the Year Aday gösterildi – Phoenix Film Critics Society Award for Best Cast Aday gösterildi – En İyi Oyuncu Kadrosu SAG Ödülü listesi (sinema) Aday gösterildi – Screen Actors Guild Award for Outstanding Performance by a Male Actor in a Supporting Role
2003	Radio	Koç Jones
	The Human Stain	Lester Farley
	Masked and Anonymous	Oscar Vogel
2005	Empire Falls	Miles Roby	Aday gösterildi – Golden Globe Award for Best Actor – Miniseries or Television Film Aday gösterildi – Primetime Emmy Award for Outstanding Lead Actor in a Miniseries or a Movie Aday gösterildi – Satellite Award for Best Actor – Miniseries or Television Film Aday gösterildi – Screen Actors Guild Award for Outstanding Performance by a Male Actor in a Miniseries or Television Movie
	Winter Passing	Don Holden
	A History of Violence	Carl Fogarty	National Society of Film Critics Award for Best Supporting Actor
2006	Two Tickets to Paradise	Melville
	Beethoven'ı Anlamak	Ludwig van Beethoven
	The Armenian Genocide	US Consul Leslie Davis	Belgesel
2007	Kızımı Kurtarın	Remy Bressant
	Cleaner	Eddie Lorenzo
	Büyük Hazine: Sırlar Kitabı	Mitch Wilkinson
2008	Touching Home	Charlie Winston
	Appaloosa	Virgil Cole	Writer, director Boston Film Festival Prize for Best Screenplay Adaptation (with Robert Knott)
2009	Once Fallen	Liam
2010	Özgürlük Yolu	Bay Smith
	Virginia	Şerif Tipton
2011	That's What I Am	Bay Simon
	Salvation Boulevard	Dr. Paul Blaylock
2012	Gerçeğin Peşinde	David Englander
	Game Change	John McCain	Golden Globe Award for Best Supporting Actor – Series, Miniseries or Television Film Aday gösterildi – Primetime Emmy Award for Outstanding Supporting Actor in a Miniseries or a Movie Aday gösterildi – Screen Actors Guild Award for Outstanding Performance by a Male Actor in a Miniseries or Television Movie
2013	Phantom	Demi
	Zor Kazanç	Ed Du Bois
	Kar Küreyici	Wilford
	Sweet Vengeance	Şerif Jackson
	Yerçekimi	Houston'daki kontrol merkezindeki görevli
2014	Frontera
2015	Cymbeline	Kral Cymbeline
	Run All Night	Shawn Maguire
	The Adderall Diaries	Neil Elliott
2016	In Dubious Battle	Joy
	Rules Don't Apply	Bay Bransford
2017	A Crooked Somebody	Sam Vaughn
	Anne!	Adam
	Kodachrome	Ben
	Uzaydan Gelen Fırtına	Leonard Dekkom
2019	The Last Full Measure	Ray Mott
2020	Resistance	George S. Patton
2021	Top Gun: Maverick	Amiral