Fairy-Queen

'Fairy Queen (Türkçeː Periler Kraliçesi) (Purcell dizin numarası Z.629))^[1] İngiliz Barok stilinde müzik bestecisi Henry Purcell tarafından yazarı bilinmeyen, ünlü İngiliz tiyatro eseri yazarı ʽWilliam Shakespeareʼ'in Bir Yaz Gecesi Rüyası (Midsümers Night's Dream)" eserinden uyarlanmış İngilizce liberetto ile hazırlanan 5 perdeden oluşan bir "mask" veya "yarım-opera" janrında bir opera eseridir.

Fairy Queen
Periler Kraliçesi

Müzik	Henry Purcell
Gala	2 Mayıs 1692
İlk gösterim yeri	"Queen's Tiyatrosu", Dorset Garden, Londra
Oyuncular	Sarhoş Şair, bas Birinci Peri, soprano İkinci Peri, soprano Gece, soprano Gizem, soprano Gizlilik, kontrtenor Uyku, bas Corydon, bas Mopsa, soprano/kontrtenor Nimf, soprano Oberon'un hizmetlileri, 1 soprano, 2 kontrtenor Phoebus, tenor İlkbahar, soprano Yaz, kontrenor Sonbahar, tenor Kış, bas Juno, soprano Çinli erkek, kontrtenor Çinli kadın, Dafne, soprano Hymen, bas Koro: Periler ve Hizmetlileri

Eserin prömiyer ilk temsili 2 Mayıs 1692'de Londra'da Dorset Garden mevkiinde bulunan "Queen's Tiyatrosu" 'de "United Company" adını taşıyan bir opera trupu tarafından yapılmıştır. Bu eser besteci Purcell'in nispeten genç yaşta, 35 yaşında, ölümünden 3 yıl önce bestelenmiş ve sahnelenmişti. Purcell 21 Kasım 1695'te öldüğü zaman hazırladığı 860 kadar müziksel eseri arasında bu eserin temsil metni ve partitür notalarının kayıp olduğu anlaşılmış ve bundan sonra 20. yüzyıla kadar bu eser hiç yapımlanmamıştır. 20. yüzyılın başlarında 1901'de bu eserin partitür notaları yeniden bulunmuş ve Purcell'in eserlerini bulmak ve yaymak gayesi ile kurulmuş olan "Purcell Society" tarafından yayımlanmıştır.^[2] Bu eser Barok tipi müziğin 20 yüzyılda popüler olarak müzikseverler tarafından tutulması dolayısıyla bu dönemde önce İngiliz ve Amerikan sonra diğer operaevleri repretuvarılarna girmiştir. Ayrıca bu opera eserinin önemli pasajları ve hatta tümü birkaç kez (değişik medya, örneğin LP, tape, casattte, CD, MP3 vb, ile) ses kayıtlarına ve sonra video kayıtlarına alınmıştır.^[3]

Hazırlanma ve temsiller

Bu eserin prömiyer temsilinin yapıldığı Queen's Tiyatrosu, Dorset Garden, Londra

Roller

Rol	Ses tipi	Prömiyerde roller: 2 Mayıs 1692 (Orkestra şefi:
Sarhoş Şair	bas
Birinci Peri	soprano
İkinci Peri	soprano
Gece	soprano
Gizem	soprano
Gizlilik	kontrtenor
Uyku	bas
Corydon	bas
Mopsa	soprano/kontrtenor
Nimf	soprano
Oberon'un hizmetlileri	1 soprano, 2 kontrtenor
Phoebus	tenor
İlkbahar	soprano
Yaz	kontrenor
Sonbahar	tenor
Kış	bas
Juno	soprano
Çinli erkek	kontrtenor
Çinli kadın, Dafne	soprano
Hymen	bas
Koro: Periler ve Hizmetlileri.[4]

Orkestra

Bu opera eseri için orijinal olarak hazırlanan partitür notaları orkestrada şu çalgıların bulunmasını içermektedirː 2 blokflüt, 2 obua, 2 trompet, timpaniler, yaylı çalgılar ve klavsen.

Konu özeti [5]

I. Perdeː

Birinci sahne açılışı Titania'nın Oberon'la bir Hint erkek çocuğa kimin sahip olacağı konusunda yaptığı dalaşma sonunda birbirlerinden ayrılmalarından hemen sonraki durumu müziksel olarak ele almaktadır. Titania'nın iki peri hizmetlisi kırsal alanların büyüleyici güzelliğinden bahseden bir şarkıyı söylemeye başlarlar ("Come, come, come, come, let us leave the town (Gel, gel, gel, gel şehri geriye bırakalım.") Kekeleyen Sarhoş Şair sahneye girerek "Fill up the bowl then (O halde kabı ağzına kadar doldur )" içki içme şarkısını söyler. Bu kekeme taklidi yapılmanın bestecinin "Thomas d̊Urfey" i alaya almak için yapıldığı zamanın seyircisi tarafından bilinmekteydi. Fakat aynı zamanda politik güçlü "Elkanah Settle" de kekeme idi ve besteci bu kişiyi alaya almak istemeyeceği sanılmaktaydı. Bunun için kritikler uzun yıllar bu kişiyi alaya almanın, libretto yazarının bu alayı bilmeden düşünmeden yaptığını iddia etmektedirler. Perilerin bilerek alaya aldıkları Sarhoş Şair oradan hemen ayrılmak zorunda kalır.^[5]

II. Perdeː

Bu perdenin başında Periler Kralı Oberon Puck'a Demetrius'un gözlerine sevda-suyu serperek onu büyüleyip kutsanmasını emreder. Titania ve perileri mesut bir şekilde dansa başlarlar "Come all ye songsters of the sky . (Ey göğün şarkıcılarının hepsi, hepiniz gelin.)". Gece "Now the Night (Şimdi gece.)", Gizem "Mystery's song (Gizem'in şarkısı)", Gizlilik "One charming night (Bir büyüleyici gece)" ve Uyku "Hush, no more, be silent all (Artık susun tam olarak sessiz durun.)" onları büyüleyip uyuşturup uykuya gönderecek şarkılar söylerler ve uykuya dalanların uykularında güzel rüyalar görmelerini sağlarlar.^[5]

III. Perdeː

Bottom eşek başı maskesini takmıştır. Büyü altında olan Titania Bottom'a aşık olur. Bu da Oberon'u çok eğlendirir. Bir Nımf aşka düşmenin zevklerini ve azap çektiren yönlerini ele alan bir aşk şarkısı söyler. Titania ve Bottom birlikte birkaç dansa kalkarlar. Sonra yakında saman döven iki köylü Corydon ve Mopsa'nın birbirlerine biraz aptalca biraz güldürücü laf atmalarını dinleyip eğlenirler.^[5]

IV. Perdeː

Titania kendine yapılan büyüden kurtulmaya başlamıştır. Oberon'un doğum gününü kutlamak için kısa bir "divertimento"'ya başlar "Now the Night (Şimdi gece.)" ve "Let the fifes and the clarions (Düdükler ve borular çalınsın. )"ː. Fakat bu perdenin geri kalan zamanında şarkı söyleyenler ölümsüz tanrı Phoebus "When the cruel winter (Ne zaman insafsız kış. )" ve Dört Mevsim (İlkbahar "Thus, the ever grateful spring (Böylece gayet büyük minnetle İlkbahar.)"; Yaz "Here's the Summer (Burada yaz.)"; Sonbahar "See my many coloured fields (Renkli tarlalarımın çoğunu gör. )"; ve Kış "Now Winter comes slowly (Şimdi yavaşça kış geliyor.)" olup bunlar kendi şarkılarını söylerler.

V. Perdeː

Theseus sevgililerin koruda olan maceralarını dinledikten sonra Juno bir düğün kasidesi söylemeye başlar "Thrice happy lovers (Üç katlı mesut aşıklaɾ)". Bunu, bir kadın çok iyi bilinen kederli şarkı olan "O let me weep (Oh. Beni ağlamaya bırak.)" şarkısı ile takip eder. Bir Çinli kadın ve bir Çinli erkek sahneye girerler. Birbirlerinin arkalarından dünyalarının güzelliklerini öven şarkılar söylemeye başlarlarː"Thus, the gloomy world (Böylece, kasvetli dünya.)", "Thus happy and free (Böylece mesut ve hür.)" ve "Yes, Xansi. (Evet Xansi.)". Sahneye gelen diğer iki Çinli kadın Hymen'i çağırırlar. Hymen evliliğin eksizsiz mutluluğu hakkında bir şarkı söyler. Böylece bu opera eserinin teması ile Bir Yaz Gecesi Rüyası eserinin teması birbirine bağlanır ve aynı zamanda bu şekilde Kral William ve Kraliçe Mary'nin evlenme yıldönümü kutlanır.^[5]

Seçilmiş müziksel parçalar

• "Fill up the bowl then (O halde kabı ağzına kadar doldur )"
• "See even night (Geceyi bile gör)"
• "I am come to lock all fast (Gayet sıkı kilitlemeye geldim.)"
• "One charming night (Bir büyüleyici gece. )"
• "Hush, no more, be silent all (Artık susun tam olarak sessiz durun.)"
• "If love's a sweet passion (Eğer aşk bir tatlı tutku ise.)"
• "Now the Night (Şimdi gece.)"
• "Let the fifes and the clarions (Düdükler ve borular çalsın. )"
• "When the cruel winter (Ne zaman insafsiz Kış. )"
• "Thus, the ever grateful spring (Boylece gayet buyuk minnetle İlkbahar.)"
• "Here's the Summer (Burada yaz.)"
• "See my many coloured fields (Renkli tarlalarımın çoğunu gör. )"
• "Now Winter comes slowly (Şimdi yavaşca Kış geliyor. )"
• "Thrice happy lovers (Üç katlı mesut aşıklaɾ)"
• "O let me weep (Oh. Beni ağlamaya bırak.)"
• "Thus, the gloomy world (Böylece, kasvetli dünya.)"
• "Thus happy and free" Böylece mesut ve hür.)"
• "Yes, Xansi. (Evet Xansi.)"

Seçilmiş ses ve video kayıtları

Ses kayıtları

Yıl	Orkestra şefi	Opera evi, Orkestra, Operaevi	Marka
1957	Benjamin Britten	English Chamber Orchestra, Ambrosian Opera Korosu,	2 CD - Decca 4685612.
1972	Alfred Deller	The Deller Consort, Stour Music Korosu	2 CD - Harmonia Mundi.
1982	John Eliot Gardiner	The English Baroque Soloists The Monteverdi Korosu,	2 CD - Archiv Produktion 419 221–2.
1989	William Christie	Les Arts Florissants	2 CD - Harmonia Mundi HMC 90 1308/0.
1992	David van Asch	The Scholars Baroque Ensemble	2 CD - Naxos 8.550660-1.
1994	Roger Norrington	The London Classical Players, Londra Schütz Korosu	2 CD - EMI Classics 7243 5 55234 2 6.
1993	Harry Christophers	The Sixteen	2 CD - Coro COR16005.
1994	Ton Koopman	Amsterdam Baroque Orchestra ve Korosu	2 CD - Erato 98507.
1995	Nikolaus Harnoncourt	Concentus Musicus Wien, Arnold Schoenberg Korosu	2 CD - Teldec Classics 4509-97684-2.
2005	Antony Walker	Cantillation, Orchestra of the Antipodes	2 CD - ABC Classics ABC4762879
2006	Christopher Monks	Armonico Consort	1 CD - Deux-Elles DXL1120.
2012	Ottavio Dantone	Accademia Bizantina & New English Voices	1 CD - Brilliant Classics 94221

Video Kayıtları

Yıl	Orkestra şefi	Sahne Direktörü	Opera evi, Orkestra, Operaevi	Marka
1995	Nicholas Kok	David Pountney	English National Opera,	1 DVD- Arthaus Musik 100200
2010	William Christie	Jonathan Kent	The Glyndebourne Chorus & Orchestra of the Age of Enlightenment	2 DVD- Opus Arte OA1031D

Ayrıca bakınız

• Opera
• Henry Purcell
• Bir Yaz Gecesi Rüyası