Hava trafik kontrol

Hava trafik kontrol hizmeti (ATC), hava araçlarının manevra sahasında, apronda^[1] veya uçuşun herhangi bir safhasında birbirleriyle ve manialarla çarpışmalarını önlemek; emniyetli, verimli ve düzenli hava trafik akışını sağlamak amacıyla verilen hava trafik hizmeti (ATS) türü. ATC kısaltması İngilizce Air Traffic Control kavramının akronimidir. ATC hizmeti veren görevlilere hava trafik kontrolörü (ATCO) denir.

İstanbul Havalimanı'nın "Lalekule" adlı hava trafik kontrol kulesi

İstanbul Atatürk Hava Limanı Hava Trafik Kontrol Kulesi

Münih Franz Josef Strauss Havalimanı Hava Trafik Kontrol Kulesi

ATC hizmetleri uluslararası şekilde İngilizce olarak yerine getirilir. ATC birimleri fonksiyonlarına göre şu çağrı adlarından birini alırlar:^[2]

• tower (kule)
• approach (yaklaşma),
• radar
• ground (yer)
• delivery (müsaade dağıtım)

Herhangi bir hava trafik hizmet biriminin görevini belirtmeyen (yanıltıcı) bir çağrı adı kullanması suç teşkil eder.^[3]

Görevler

ATC birimleri şu hizmetleri sağlarlar:^[2]

• Kontrol hizmeti (meydanlarda ve kontrollü hava sahalarında)
• FIS (uçuş bilgi hizmeti)
• ALRS (ikaz hizmeti)

Hava trafik kontrolörleri

ATC'ler Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık genel Müdürlüğü tarafından yapılan lisans sınavı sonucunda lisanslandırılmış lisanslı kişilerdir. Türkiye'deki ilgili kurum Ulaştırma Bakanlığı Devlet Hava Meydanları İşletmesi'dir.

Sınav ve derecelendirmeler

Hava trafik kontrolörleri lisanslarına ek olarak aşağıdaki alanlarda derece sınavlarına girerler ve bu sınavlarda başarılı oldukları takdirde dereceleriyle ilgili hava trafik hizmeti görevini yerine getirirler.İlgili dereceler şunlardır:

• Görerek meydan kontrol derecesi
• Aletli meydan kontrol derecesi
• Radarsız yaklaşma kontrol derecesi
• Radarlı yaklaşma kontrol derecesi
• Radarsız saha kontrol derecesi
• Radarlı saha kontrol derecesi

Koşullar

Hava trafik kontrolörleri, iyi derece İngilizce bilmek ve her sene, çalıştıkları bölgeyle ilgili derece yenileme sınavlarına girmek zorundadırlar. Bu sınavlara girebilmek için her sene SHGM tarafından yetkilendirmiş havacılık tıp merkezlerinden ICAO Ek-1 Sınıf 3'e uygun heyet raporu almak zorunlulukları vardır. Kontrolörler Türkçe ve İngilizce dillerinde, yanlış anlamalara ve aksamalara yol açabilecek belirgin bir aksan veya lehçe, dilde pelteklik, gizli kekemelik ve aşırı heyecan sahibi olmamalıdır. Hava trafik kontrolörlerinin alkol ve psikoaktif madde kullanımları denetlenir ve gerekirse görevden uzaklaştırılır.^{[kaynak belirtilmeli]}