En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Heraklides Pontikus
Yunan filozof ve astronom (y. MÖ 390-310) Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Heraklides Pontikus (Grekçe: Ἡρακλείδης ὁ Ποντικός Herakleides; y. MÖ. 390 – y. MÖ. 310),[1] Heraclea Pontica, şimdiki Karadeniz Ereğli, Türkiye'de doğmuş ve Atina'ya göç etmiş Yunan filozof ve astronomdur. En çok Dünya'nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru her 24 saatte bir döndüğünü öne sürmesiyle hatırlanır.[2] Aynı zamanda güneş merkezli teorinin yaratıcısı olarak da kabul edilir; ancak bu tartışmalıdır.[3][4]
Remove ads
Yaşamı
Özetle
Bakış açısı
Heraklides'in babası Euthyphron,[5] oğlunu Atina'daki Platon Akademisi'nin kurucusu Platon ve halefi Speusippos'un yanında eğitim görmesi için gönderen zengin bir soyluydu. Suda'ya göre Platon, MÖ. 361/360'ta Sicilya'ya giderken Akademi'yi Heraklides'in sorumluluğuna bırakmıştır. Heraklides, MÖ 339/338'de akademi başkanı olarak neredeyse Speusippos'un halefi seçiliyordu, ancak Ksenokrates'e karşı kıl payı kaybetti.[6]
Heraklides'in tüm yazıları kaybolmuştur; geriye sadece birkaç fragman kalmıştır. Pisagorcular Hicetas ve Ecphantus gibi Heraklides de yıldızların görünürdeki günlük hareketinin Dünya'nın günde bir kez kendi ekseni etrafında dönmesiyle oluştuğunu öne sürmüştür. Bu görüş, Dünya'nın sabit olduğunu ve kendi kürelerindeki yıldız ve gezegenlerin de sabit olabileceğini söyleyen kabul görmüş Aristotelesçi evren modeliyle çelişiyordu. Simplikios, Heraklides'in gezegenlerin düzensiz hareketlerinin, Güneş hareketsiz kalırken Dünya'nın hareket etmesiyle açıklanabileceğini öne sürdüğünü söyler.[7]
Her ne kadar bazı tarihçiler[8] Heraklides'in Venüs ve Merkür'ün Güneş etrafında döndüğünü öğrettiğini öne sürmüş olsalar da, kaynakların detaylı bir incelemesi “Pontuslu Heraklides'ten bahseden antik literatürün hiçbir yerinde onun herhangi bir güneş merkezli gezegen konumunu desteklediğine dair açık bir referans olmadığını”[9] göstermiştir.
Heraklides'i "Pompicus" olarak adlandıran, ismiyle ilgili bir kelime oyunu, onun oldukça kibirli ve kendini beğenmiş bir adam olabileceğini ve birçok alayın hedefi olduğunu göstermektedir.[10] Diogenes Laertios, Aristoksenos'u kaynak göstererek, Heraklides'in Thespis adı altında sahte oyunlar yazdığını ve ayrıca Camaeleon'un Heraklides'in kendisinden Hesiodos ve Homeros üzerine yorumlar aşırdığını iddia ettiğini belirtir.[11] Laërtius ayrıca Firari Dionysius'un Sophokles adına Parthenopaeus adlı bir oyun uydurarak Heraklides'i kandırdığı bir hikâyeyi de aktarır. Heraklides bu oyuna kolayca kanmış ve onu Sophokles'in eseri olarak göstermiştir.[12] Bununla birlikte, Heraklides'in felsefe, matematik, müzik, gramer, fizik, tarih ve retorik konularında çok yönlü ve üretken bir yazar olduğu görülmektedir. Çeşitli eserlerini diyalog biçiminde derlediği anlaşılmaktadır.
Heraklides'in okültizme de ilgi duyduğu görülmektedir. Özellikle transları, vizyonları ve kehanetleri tanrıların intikamı ve reenkarnasyon açısından açıklamaya odaklandı.[2]
Heraklides'in tarihçiler için özellikle önemli olan bir alıntısı, MÖ. 4. yüzyıl Roma'sının bir Yunan şehri olduğunu söylemesidir.[kaynak belirtilmeli]
Heraklides Pontikos, Pythagoras'ın Pirro olduğunu, Euphorbus'tan önce ve başka bir ölümlüden önce hatırlayacağını büyük bir hayranlıkla ifade eder.[kaynak belirtilmeli]
Remove ads
Notlar
Kaynakça
Konuyla ilgili okumalar
Dış bağlantılar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads