En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Kafkas Dernekleri Federasyonu
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Kafkas Dernekleri Federasyonu (Adigece: Кавказ Хасэхэм яфедерацие, romanize: Kаvkаz Xаsexem yafеdеrаśiyе; Kabardeyce: Кавказ Хасэхэм я Федерацие, romanize: Kаvkаz Xаsexem ya Fеdеrаśiyе; Abhazca: Кавказ Аидгылақәа Рфедерациа, romanize: Kavkaz Aydgılaⱪwa Rfederatsya) ya da bilinen kısa ismiyle KAFFED, 3 Temmuz 2003 tarihinde Türkiye'nin çeşitli illerinden Kafkas kültür derneklerinin birlikte kurduğu örgütlenmedir.[7][8] Türkiye'deki en büyük Çerkes çatı kuruluşudur.[9][10] Federasyon; Rusya'nın "Kuzey Kafkas halklarının varlığını ve haklarını hiçe sayan ‘otoriter-hegamon’ tutumunu" eleştirmektedir.[11][12] Eski KAFFED Genel Başkanı Yaşar Aslankaya'nın Rusya Federasyonu'na girişi 2020 yılına kadar yasaklanmıştır.[13] KAFFED, Dünya Çerkes Birliği kurucu üyesi olmakla birlikte,[14] tartışmalar devam etse de üyeliği devam etmektedir.[15]
Remove ads
Remove ads
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
1864'te Rus-Çerkes Savaşı sona ermeden önce, Çerkes soykırımının bir parçası olarak kalan Çerkes nüfusu sürgün edildi.[16] Rus İmparatorluk Hükûmeti'nin kendi arşiv rakamlarını dikkate alan hesaplamalar da dahil olmak üzere, bu süreçte Çerkes ulusunun %95-97[17][18][19][20] yok olduğu tahmin edilmektedir. Yerinden edilen insanlar öncelikle Osmanlı İmparatorluğu'na yerleştirildi.[4][21] Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Çerkesler başlangıçta kendi içlerine kapandılar ve hiçbir dış etkiye müsamaha göstermediler.[22] Yeni nesil Çerkes aydınları, Osmanlı devletinde yüksek mevkilerle aktif rol aldılar. Teşkilât-ı Mahsusa, Hamidiye Alayları, İttihat ve Terakki gibi nüfuzlu oluşumların büyük bir kısmı Çerkeslerden oluşuyordu. Osmanlı topraklarındaki Çerkesler, Kafkasyalı kimliklerini benimserken, aynı zamanda birincil Osmanlı-Müslüman kimliğini de korudular. Osmanlı Devleti'nde Jön Türk İhtilali'nden sonra Çerkes kültürel faaliyetleri başladı. Her ikisi de Çerkesya'nın bağımsızlığını amaçlayan ve İttihak Terakki Cemiyeti tarafından desteklenen Şimalî Kafkas Cemiyeti ve Kafkas İstiklâl Komitesi gibi siyasi cemiyetler de kurulmuştu.[23] 1908'de bu cemiyetlerin en önemlisi olan Çerkes İttihat ve Teavün Cemiyeti kuruldu.[24][25] 1923'te azınlık cemiyetlerinin yasaklanmasıyla bu cemiyetler kapatıldı.[3][23] Türkiye'de dernekleşme 1960 ve 1970'lerde tekrar başladı ve köylerden şehirlere giden Çerkesler dernekler kurdular.[4] Ankara Çerkes Derneği bu dönemde 1961 yılında kuruldu.[26] Türkiye'deki Çerkes-Kafkas Dernekleri'nin merkezi bir örgüt altında birleştirilme çabaları, 1975 yılında Ankara'da gerçekleştirilen bir toplantıyla başladı. Ardından, İstanbul, Kayseri, Antalya ve tekrar Ankara'da yapılan toplantılarla devam etmiştir.[27] 5 Kasım 1977'de yapılan toplantının ardından otobüs durağında bekleyen Çerkesler silahlı saldırıya uğradı ve bir kişi hayatını kaybetti.[27][28][29] Bunun sonucunda çalışmalara ara verildi.[27] 1980'lerin ikinci yarısından itibaren dernekler yeniden faaliyete geçti ve 1977'de kesintiye uğrayan toplantılar, 90'ların başında yeniden başladı.[27] 3 Temmuz 2003 tarihinde Türkiye'deki tüm Çerkes derneklerini birleştirmek amacıyla[27][30] KAFFED kuruldu.[4]
Remove ads
İlkeleri
- KAFFED, dünyanın her yerinde toplumların kültürleri ile yaşama hakkını savunur. Soykırımı insanlık suçu kabul eder. Dil ve kültür farklılıklarını insanlık açısından bir zenginlik olarak görür. Bu zenginliği yok etmeye yönelik hareketlere karşıdır.
- İnsanların ayırımcılığa maruz kalmadan ve serbestçe kendi kültürlerini yaşama, kendi dinlerinde ibadet etme ve kendi dillerini kullanma hakkına sahip olduğunu savunur.
- KAFFED, 21 Mayıs'ı Çerkeslerin Rusya tarafından soykırım ve sürgününün simgesel tarihi olarak kabul eder ve bu soykırımın tanınmasını talep eder.
- KAFFED, anayurdundan koparılan tüm halkların dönüş hakkını savunur.
- KAFFED, diasporada yaşayan Çerkeslerin anayurtlarına dönüş hakkının kabul edilmesi girişimlerini destekler.[31][32]
Remove ads
Faaliyetler
KAFFED, her yıl Çerkes Soykırımı anma etkinlikleri düzenlemektedir.[33][34] 2023 Kahramanmaraş depremlerinin ardından bölgedeki Çerkes dernekleri ile koordine olarak çalışarak yardım sağlamışlardır.[35][36]
Yönetim Kurulu
Kurucu yönetim kurulu
| Genel Başkan | Muhittin ÜNAL | Ankara |
| Genel Başk. Yrd | Prof.Dr. Günsel AVCI | İstanbul |
| Genel Başk. Yrd | Muharrem TANBOĞA | Eskişehir |
| Genel Sekreter | Cumhur BAL | Ankara |
| Genel Sayman | Orhan ÖZMEN | İstanbul |
| Üye | Seyfettin DİYNER | Kayseri |
| Üye | İlhan KIYMET | İstanbul |
Genel Başkanlar
Remove ads
Üye Dernekler
KAFFED'in 31 ilde 53 üye derneği bulunmaktadır. En çok derneğe sahip iller İstanbul, Balıkesir ve Bursa'dır.[39]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads