Kilitçe

Kilitçe, Tatça ve Talışça ile yakından ilişkili bir ölü dil. Bir Batı İran dili olan Tatçanın bir lehçesi olduğu düşünülmektedir. Kilitçe, Nahçıvan'nın güneyinde, Ordubad şehrinin Kilit bölgesindeki köylerde konuşulmuştur. 1950'li yıllara kadar ikinci dil olarak kullanılıyordu.^[2][3]

Kilitçe
kilit
Telaffuz	Kilit
Bölge	İran
Dönem	1950'lere kadar, 20. yüzyılda öldü
Dil ailesi	Hint-Avrupa İran Batı İran dilleri Kuzey Batı İran dilleri Tatça Kilitçe
Dil kodları
ISO 639-3	kili1273
Glottolog	kili1273  Kilit[1]

Tarihçe

Dil, on dokuzuncu yüzyılın ortalarından yirminci yüzyılın ortalarına kadar Rus tarihçiler ve gezginler tarafından bildirilmiştir. Tarihçi Chopin, Kilit köyünden ilk kez 1852 yılında bahsetmiştir. Köyün sakinlerinin sayısının 104 olduğunu belirtmiştir. Daha sonra, 1880 yılında Zelinsky bu dil üzerinde araştırma yapmıştır. 1950'lerde dili muhtemelen yalnızca ticari bir dil veya gizli dil olarak kullanan birkaç konuşmacının olduğu düşünülüyordu. 1966'da A. G. Gasanov, dile ait birkaç kelime ve deyimi derlemiştir. Göç etmiş olma alternatifinin yanı sıra, Tat diller ve proto-Tat dili hakkındaki veriler göz önüne alındığında, Kilitçenin Tatça dili ve lehçerinin bugün konuşulduğu bölgelere kadar uzanan bir alanda konuşulduğu düşünülmüştür.^[4]

Dil bilgisi

Zelinsky tarafından derlenen kelime gruplarının bazıları:^[5][6][7]

Rakam	Kilitçe	Talışça	Zazaca	Farsça
1	ivi	i	yew	yek
2	dèv	dı	dı	do
3	he	se	hirê	se
4	çoy	çar, ço, çu	çar/çahar	çahar
5	pinc	penc, penç	panc	penc
6	şeş	şeş	şeş	şeş/şiş
7	heft	heft	hewt	heft
8	heşt	heşt	heşt	heşt
9	nev	nev, nav	new	noh
10	deh	de	des	deh
11	dehey yonza	devu-i, yenza	yazdeh
20	vist	vist	vist	bist