Merkeziyetsiz finans

Merkeziyetsiz Finans (Decentralized Finance ya da kısaltılmış ismiyle DeFi), süreç içerisinde hiçbir merkezi bir yapı barındırmayan ve tamamıyla blokzinciri üzerinde çalışan yazılımların işleyişi yönettiği finans ekosistemidir. Kripto paraların popüler olmasıyla birlikte finansal ekosistem içerisinde popülerliği artmıştır.

DeFi, başta Ethereum olmak üzere herkese açık blok zincirlerindeki finansal hizmetler için kullanılan kapsayıcı bir terimdir. DeFi ile faiz kazanma, kredi kullanma, borç verme, sigorta satın alma, türev takası ve varlık takası gibi bankaların desteklediği hizmetlerin çoğundan yararlanmak mümkündür.^[1]

Merkeziyetsiz finansın önemi

DeFi veya merkezi olmayan finans, finansal hizmetlere ve işlemlere erişmenin ve bunları kullanmanın yeni bir yolunu temsil ettiği için önemlidir. DeFi, Ethereum gibi merkezi olmayan ağlar üzerinde finansal uygulamalar ve hizmetler oluşturarak, kullanıcıların bankalar veya finansal kurumlar gibi geleneksel aracılara ihtiyaç duymadan doğrudan blok zinciri üzerinde çok çeşitli finansal faaliyetler gerçekleştirmelerine olanak tanır.

DeFi'nin önemi, finansal hizmetlere erişimi demokratikleştirme ve kullanıcılara daha fazla kontrol sağlama potansiyelinde yatmaktadır. DeFi platformlarına internet bağlantısı olan herkes erişebilir ve kullanıcıların paralarını yönetmek için üçüncü taraflara güvenmek yerine kendi varlıkları ve finansal işlemleri üzerinde kontrol sahibi olmalarını sağlar.^[2]

Avantajları

Merkeziyetsiz Finans'ın, merkezi olan finansa karşı birkaç temel avantajı vardır. Bunlar:

• Yapılan işlemler tamamen anonimdir.
• Süreç içerisinde üçüncül taraftan kaynaklı hata riski yoktur.
• Tüm işleyişler, blok zinciri üzerinde çalışan yazılımlar tarafından yapılır.
• Tüm kayıtlar, blok zinciri üzerinde tutulur.
• İşlem yapabilmek için KYC (Know Your Customer)'ye gerek yoktur. Ancak bazı merkeziyetsiz finans platformları opsiyonel olarak KYC'li işlem yapma imkanı tanır.

Dezavantajları

Avantajları olduğu gibi, merkezi finansa karşı dezavantajları da bulunmaktadır.

• Süreç içerisinde yapılan hataların tümü kullanıcı kaynaklıdır ve kullanıcının sorumluluğundadır.
• Süreç içerisinde oluşan herhangi bir kayıp telafi edilmez.

Verilen hizmetler

1. Merkeziyetsiz borsalar (DEX)
2. Merkeziyetsiz sigorta (DI)
3. Merkeziyetsiz kredi (DL)^[3]