En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Meryem
İsa'nın annesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Meryem (İbranice: מִרְיָם, romanize: Miriyam; Aramice: ܡܪܝܡ, romanize: Mariam; Grekçe: Μαρία, romanize: María; y. MÖ 18 – MS 30/33), Yusuf'un karısı ve İsa'nın annesi olan Yahudi bir kadındır.[2] Hristiyanlığın önemli bir figürü olan Meryem, bakire ya da kraliçe gibi çeşitli unvanlarla anılır; bunların birçoğu Loreto Litanyası'nda geçmektedir. Doğu Ortodoks ve Oryantal Ortodoks, Katolik, Anglikan, Metodist ve Lutheran kiliseleri, Meryem'in İsa'nın annesi olarak Tanrı'nın Annesi olduğuna inanmaktadır. Doğu Kilisesi ise onu tarihsel olarak Hristotokos olarak kabul etti ve bu terim hâlâ Doğu Süryani Kilisesi ayinlerinde kullanılmaktadır.[3] Diğer Protestanların Meryem hakkındaki görüşleri farklılık göstermekte, bazıları onu daha düşük bir statüye sahip görmektedir. İslam'da tüm kadınlar arasında en yüksek konuma sahiptir ve Kur'an'da adının verildiği bir sure de dâhil olmak üzere birçok kez ondan bahsedilir. Ayrıca Baháí inancında ve Dürzi inancında da saygı görmektedir.[4]
Sinoptik İnciller, Meryem'i İsa'nın annesi olarak adlandırır. Matta ve Luka İncilleri ise Meryem'i Kutsal Ruh aracılığıyla İsa'ya gebe kalması için Tanrı tarafından seçilmiş bir bakire olarak tanımlar. İsa'yı Beytüllahim'de doğurduktan sonra, eşi Yusuf ile birlikte onu Celile'deki Nasıra şehrinde büyüttüler. Meryem, İsa’nın çarmıha gerilmesi sırasında Kudüs'te onun yanında bulundu ve yükselişinden sonra havarilerle birlikte kaldı. İncil, Meryem'in sonraki yaşamı hakkında ayrıntı vermemekle birlikte, Roma Katolik, Doğu Ortodoks ve bazı Protestan geleneklerine göre, Meryem'in yeryüzündeki yaşamının sonunda bedeniyle birlikte göğe alındığına inanılır. Bu olay, Batı Hristiyanlığında Meryem'in göğe yükselişi, Doğu Hristiyanlığında ise Tanrı’nın annesinin uykusu olarak adlandırılır.
Meryem, Hristiyanlığın ilk dönemlerinden beri saygı görmektedir ve genellikle en kutsal ve en yüce azize olarak kabul edilmektedir.[5][6] Büyük Hristiyan geleneklerinde Meryem’e yönelik öğretiler ve ibadet uygulamaları açısından belirli bir çeşitlilik bulunmaktadır. Katolik Kilisesi, Meryem'e özgü bazı dogmaları kabul eder; bunların başında Meryem'in günahsızlığı ve bedenen göğe alınışı gelmektedir. Buna karşın birçok Protestan, Meryem'in rolüne daha az yüceltilmiş bir bakış açısıyla yaklaşır ve genellikle onunla ilgili geleneksel Hristiyan dogmalarının çoğunun İncil'de yeterince desteklenmediği düşüncesine dayanır.[7]
Remove ads
Hristiyanlık'ta
Özetle
Bakış açısı
Yeni Ahit Meryem'in ailesi ve ilk yılları için çok az şey söyler. 2. yüzyıl Yakup İncili (apokrif) yazarı onun anne-babasını Yehoiakim ve Anne (Hanne) olarak tanımlar.[8]
Meryem annesi tarafından daha doğmadan erkek olacağı varsayımı ile Süleyman Mabedi'ne adanmıştı. Meryem'in bugünkü İsrail topraklarında yaşadığı, Beytüllahim'de babasız olarak İsa'yı dünyaya getirdiğine inanılır.[9][10][11]
Bazı Hristiyanların inanışına göre Meryem'in son yıllarını geçirdiği yerlerden olan Efes ve Meryem Ana Evi günümüzde Selçuk ilçesi sınırları içerisindedir.[12]
Hristiyan dünyasında Meryem'in kilise hayatındaki konumu mezhepsel olarak bazı bölünmelere yol açmıştır. Katolik Kilisesi, Meryem'in bekâretinin ölene kadar muhafaza edildiğine ve öldüğünde bedeniyle beraber cennete çekildiğine inanmaktadır, Protestanlar ise Günahsız Doğum'a inanmakla beraber, Meryem'in ebedi bekâretini ve göğe çıkışını incilsel bir dayanağı bulunmadığı gerekçesi ile reddederler.[13] 1854'te IX. Pius, Bakire Meryem'in pak doğumu öğretisini ortaya attı.[14]
Yeni Ahit'in muhtelif bölümlerinde İsa'nın 4 adet erkek kardeşinin isimlerinden açıkça bahsedilmesine karşın bu ayetlerde geçen kardeş sözcüğünün bugünkü anlamda kardeş olarak değil, o zamanlardaki kuzen sözcüğünün eksikliğinden dolayı, kuzen gibi yakın akrabaları tanımladığı yorumları yapılmaktadır.[15] Yeni Ahit'te Meryem hakkında en çok bilgi verilen bölüm, Luka İncili'dir.[16]
Hristiyanlar tarafından Meryem "Kutsal Anne" olarak görülür.[17]
Remove ads
İslam'da
Özetle
Bakış açısı
Meryem konusunun Kur'an'da birçok kez bahsi geçmesinin ötesinde Kur'an'da adı doğrudan telaffuz edilen tek kadın Meryem'dir. 19. surenin adı Meryem Suresi olarak adlandırılır ve Meryem'in babası olarak anılan İmran, bir başka surenin (Al-i İmran) isim kaynağıdır. Kur'an'da Meryem'den bahseden ayetler şunlardır: Al-i İmran Suresi 3:35-37, 42-47, 59, Nisa Suresi 4: 156-158, Maide Suresi 5:75, Meryem Suresi 19: 16-34, Mü'minun Suresi 23:50, Tahrim Suresi 66:12, Enbiya Suresi 21:91
Kur'an'a göre, Meryem, İmran'ın kızı (Al-i İmran 33-42) ve Harun'un kız kardeşidir (Meryem Suresi:28).[19]
Meryem'in İslam'da çok önemli bir konumu olduğunu belirten pek çok ayet bulunmaktadır:
.jpg)
Kur'an 19:21'de İsa için kullanılan ve mucize, işaret anlamlarına gelen Ayet terimi[20] Kur'an 23:50'de Meryem için de yinelenmiş İsa ve Meryem Allah'ın rahmetinin bir simgesi olarak sunulmuştur. Ayrıca "berrak çeşmeler" veya "akarsular" anlamındaki sözcükle cennet, huzur kavramlarıyla bağlantılı olarak manevî arınmışlık simgelenmektedir.[21]
.jpg)
Meryem'e babasız bir çocuk olan İsa'yı doğuracağı Cebrail tarafından müjdelenmiştir.[22] Doğum insanlardan uzakta, bir hurma ağacının altında gerçekleşir.[23][24] İsa'nın bir babası olmadığından Meryem utanç içindedir. Ancak ilahi bir ses, kendisine üzülmemesini, doğacak çocuğun şerefli kılındığını söyler. Meryem, bebekle birlikte topluluğun arasına döndüğünde, iffetsizlikle suçlanır. Meryem, iffetli olduğuna kanıt olarak bebeği gösterir. Bebek İsa konuşarak Allah'ın kendisini peygamber yaptığını, annesine iyi davranmayı öğütlediğini söyler. (Meryem Suresi, 19:16-34)[25] Bu bilgiler, İsa'nın konuşması dışında, Allah'ın meleğinin Yusuf'a bu konuda konuştuğu Luka İncili ile benzerlik göstermektedir.[26]
Al-i İmran suresinde ayrıca Meryem'in, Yahya'nın babası olan Zekeriya peygamberin gözetiminde büyüdüğü anlatılır.
Remove ads
Kimlik tartışmaları
Özetle
Bakış açısı
Meryem'in aile yapısı konusunda İslam ve Hristiyan kaynakları arasında açıkça bir çelişki bulunmaktadır. Iraklı alim ve Kur'an tercümanı N.J.Dawood Âl-i İmrân Suresinde İmran-Meryem ilişkisini Yahudi-Hristiyan teolojisinin karmaşık bir aktarımı (zaman ve kişilerin karıştırılmış olduğu) şeklinde değerlendirmiştir.[27][28] Meryemlerin isim benzerliğinden başka, zaman ve mekân bakımından bir yakınlıkları söz konusu değildir.[29]
İslam'ın erken dönemini kapsayan yüzyıllarda Müslümanlar arasında Yahudi-Hristiyan geleneği ile ilgili karakterlerin isim, kimlik ve jenealoji bilgilerinin çok iyi ve aslına uygun şekilde bilinerek ifade edildiği söylenemez. Konu ile ilgili kişi ve yer isimleri ayrıntılı bilgilere Kur'an'da rastlanılmamaktadır.[30] İslam dünyasında bu bilgiler yine Hristiyan/Yahudi Apokrif geleneğinden gelen rivayetlerle şekillenir. Ayrıca tefsirler ve rivayetler yazarının hayal ürünü olan süslemeler ve tutarsızlıklarla doludurlar.[31]
Kurgusal olduğu iddiaları
Bazı yazarlara göre Meryem diğer bazı dini kişilikler gibi kurgusal bir kişiliktir. Buna göre İmparator Konstantin tarafından toplanan Birinci İznik Konsili'nde tanrıça İsis'in metamorfozu (yeni yorumlarla yeniden yaratılması) ile Meryem yaratılmıştır.[32][33]
Örneğin hiçbir erkekle ilişkisi olmayan "kutsal bir bakire"nin doğum yapması figürü Budizm, Zerdüştizm[34] ve Katolik Hristiyanlığın ortak figürlerindendir.[35][36]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Konuyla ilgili yayınlar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads