En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

PYD

Suriye Kürtleri tarafından kurulan silahlı örgüt Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

PYD
Remove ads
Başlığın diğer anlamları için PYD (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

PYD tam adı ile Demokratik Birlik Partisi (Kürtçe: Partiya Yekîtiya Demokrat, Arapça: حزب الاتحاد الديمقراطي, romanize: Ḥizb Al-Ittiḥad Al-Dimuqraṭiy), 2003 yılında Kürtler tarafından Suriye'nin kuzeyinde kurulmuş bir siyasi partidir.[2] Günümüzde hâlâ faaliyet göstermektedir. Partinin eş başkanlık görevini Haziran 2022'den beri Salih Müslim ve Asya Abdullah yürütmektedir.[3][4] Askerî kolu YPG'dir.[5]

Pratik Bilgiler Kısaltma, Eş başkanlar ...

PYD, Suriye İç Savaşı'nın patlak vermesinin ardından, Suriye'de Halep Eyaleti'ndeki Kobani, Menbic, Tel Rıf'at; Haseke Eyaleti'nin Amude, Derik beldeleri, El Darbasiye kenti ve Şanlıurfa'nın Ceylanpınar[6] ilçesinin karşında bulunan Resulayn kenti, Tirbesipiye kasabası ve Rakka ilinden Tel Abyad şehrinde siyasi ve askerî kontrolü elinde tutmaktadır.[7][8] PYD, hem Özgür Suriye Ordusu hem de Suriye Baas Partisi Hükûmeti ile zaman zaman silahlı çatışmalara girmiştir.[9][10][11] Ancak daha sonraki zamanlarda PYD'nin Silahlı kanadı YPG ve Özgür Suriye Ordusu Suriye'de faaliyet yürüten İslamcı örgütlere karşı ittifak yapmıştır.[8][12]

Demokratik Konfederalizm doktrini PYD'nin yönetimde olduğu bölgelerde uygulamaya konulmuştur[13] ve hâlen bölgede etkisi görülmektedir.[14] PYD, 30 Kasım 2015 tarihinden bu yana Sosyalist Enternasyonal'in danışma üyesidir.[15]

Salih Müslim ile Asya Abdullah, 2010-2017 yılları arasında PYD'nin eş başkanlığını yaptı. Müslim ile Abdullah, Eylül 2017'de gerçekleştirilen PYD'nin 7. kongresinde görevi Şahoz Hasan ve Hevi Mustafa'ya devretmişti. 19 Mart 2022 tarihinde Haseke'de PYD'nin 9. kongresinde yapılan seçimle yeniden Salih Müslim ve Asya Abdullah PYD eş başkanlığına seçildi.

Finlandiya ve İsveç'in PYD'ye destek verdiği iddiası, Türkiye'nin Finlandiya ve İsveç'in NATO'ya katılım hedeflerine karşı çıkmasına neden olan noktalardan biridir.[16][17] 18 Mayıs 2022'de Türkiye, Finlandiya ve İsveç'ten PYD'ye verdiği desteği sonlandırılmasını ve faaliyetlerini durdurulmasını talep etti.[18]

Remove ads

Kuruluşu ve ideolojisi

Suriye Demokratik Birlik Partisi (PYD), 20 Eylül 2003'te kuruldu.[19] Tüzüklerinde PKK kurucu lideri Abdullah Öcalan'ın "demokratik uygarlık ve demokratik toplum teorisi" vurgulandı. Partinin "ordusu" durumundaki YPG ise Suriye İç Savaşı ile etkinlik kazandı. Bunun dışında Asayiş ismiyle polis gücü niteliğinde bir yapı kuruldu. Partinin PKK ile olan ilişkisi tüzükte "Abdullah Öcalan'ın felsefesinden gurur duymak ve bu felsefeye bağlı olmak, Öcalan'ın esaretten kurtarılması için milli, ahlaki ve insani bir görev olarak mücadele etmek" ifadeleriyle de desteklendi.[20]

Remove ads

Savaş suçu iddiaları

13 Ekim 2015'te Uluslararası Af Örgütü, Demokratik Birlik Partisi (PYD) ile askeri kanadı YPG’nin Suriye'nin kuzeyinde Arap ve Türkmen sivillerin yaşadığı bölgeleri kullanılamaz hale getirdiğini, bölgedeki sivilleri zorla göç ettirdiğini, insan haklarını ihlal ettiği ve savaş suçu işlediğini bildiren bir rapor yayımladı.[21][22][23][24] Bazı ihlâllerin işlendiğini kabul eden PYD, bunun sivillerin korunması için gerekli olduğunu savundu. YPG ise raporu yalanladı ve ihlallerin istisna düzeyinde olduğunu belirterek, savaş suçu işlendiğine dair iddiaların gerçekle ilgisinin bulunmadığını iddia etti.[25][26][27] Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) başkan yardımcısı Abdurrahman Mustafa; PYD'yi PKK'nın bir uzantısı olarak gördüklerini, Rakka ve Tel Abyad'da demografik yapıyı değiştirdiğini ve insan hakları ihlallerinde bulunduğunu iddia etti.[28]

Remove ads

PKK bağlantısı

Özetle
Bakış açısı

PYD'nin, PKK ile bazı kaynaklara göre benzer görüşleri savundukları, bazı kaynaklara göre de aralarında bir ortaklık olduğu öne sürülmektedir.[29][30] Abdullah Öcalan'ın kardeşi ve eski PKK üyelerinden Osman Öcalan, 2013 yılında verdiği bir röportajda PYD'nin PKK'ya bağlı olduğunu ve örgütün verdiği kararlara göre hareket ettiğini açıkladı. Ayrıca, PYD'nin kurulması görevinin Murat Karayılan'a verildiğini, bunu kabul etmemesi üzerine PYD'nin 2003 yılında kendisi tarafından kurulduğunu iddia etti.[31]

2013 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Terörle Mücadele Merkezi (NCTC)'nin her yıl yayımladığı ve dünyada faaliyet gösteren terör grupları hakkında bilgiler içeren "Terörle Mücadele Yıllığı" raporunda PYD'nin, PKK Kongra-Gel'in Suriye kolu olduğuna dair ifade yer aldı. 2014 ve 2015 yıllarında yayımlanan yıllıkların PKK ile ilgili kısmındaki bu ifade kaldırıldı.[32] 2016'da Amerika Birleşik Devletleri Senatosu'nun Silahlı Hizmetler Komitesi'nde senatör Lindsey Graham'in Suriye konusunda sorularını yanıtlayan ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, Graham'in "Raporlar, PYD ve YPG'nin PKK ile bağlantılı ya da en azından önemli ilişkileri olduğunu belirtiyor. Bu doğru mu?" şeklindeki sorusuna "Evet" yanıtını verdi.[33] 2011-2012 yılları arasında CIA Direktörü olan David Petraeus, Münih Güvenlik Konferansı'nda Türkiye konulu bir oturumda PYD için "ABD'nin terör örgütü olarak kabul ettiği PKK'nın kuzeni" ifadesini kullandı.[34]

Europol tarafından yayımlanan 20 Temmuz 2016 tarihli bir raporda PYD ve silahlı kanadı YPG'nin PKK'nın Suriye'deki uzantıları olduğuna dair ifadelere yer verildi.[35] Uluslararası Kriz Grubunun 4 Mayıs 2017 tarihli bir raporunda, YPG ile birlikte PKK'nın Suriye kolu olarak tanımlandı.[36] Türkiye ise PYD'yi YPG ile birlikte PKK'nın Suriye uzantısı olarak kabul etmekte ve terör örgütü olarak tanımlamaktadır.[37][38] Ocak 2018'de Birleşik Krallık Parlamentosu Dışişleri Komisyonu'nun "Kürtlerin hevesleri ve İngiltere'nin çıkarları" başlıklı oturumda milletvekillerinin sorularını yanıtlayan Ortadoğu ve Kuzey Afrika'dan Sorumlu Devlet Bakanı Alistair Burt, "..PYD ve YPG ile konuştuğumuzda, PKK ile ilişkileri kesmesi gerektiğini söylüyoruz. Pratikte ise muhtemelen kesmiyorlar. İlişkiler ortada. Bunu biliyoruz ancak PKK ile temasımız yok. Bu meseleyi PYD ile her zaman gündeme getiriyoruz.." ifadelerini kullandı.[39] Amerika Birleşik Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA'in ülkeler hakkında bilgilere yer verdiği kaynak kitabı The World Factbook'un 23 Ocak 2018'de güncellenen versiyonunda, Suriye'deki yabancı kaynaklı terör örgütleri listesinde gösterilen PKK başlığı altında, "Salih Müslim Muhammed PKK'nın Suriye kanadı Demokratik Birlik Partisi (PYD)'nin liderliğini yönetiyor" ifadesine yer verildi.[40]

Sigmar Gabriel Mart 2018'de, Der Tagesspiegel'de yazdığı makalesinde; "YPG ve PYD'nin, PKK'nın stratejik liderliği altında bulunduğunu ancak nispeten büyük bir operasyon özgürlüğüne sahip olduğunu varsaymak gerekir.." ifadelerini kullandı.[41] 2008-2010 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Ankara Büyükelçisi olarak görev yapan James Franklin Jeffrey verdiği bir röportajda "Hiç şüphe yok ki PYD ve onun askeri kanadı olan YPG, ana örgüt PKK'nın unsurlarıdır ve genel anlamda onun kontrolü altındadır. İlgili ABD kurumları bu ilişkiyi birçok kez dile getirmiştir ancak ABD yönetimi, PKK'yı resmen terör örgütü olarak kabul ederken bu durumu resmî olarak önemsemiyor gözükmektedir." değerlendirmesinde bulundu.[42]

NATO'ya bağlı Terörle Mücadele Mükemmeliyet Merkezi'nin yıllık dergisi Defence Against Terrorism Review'in 4 Mart 2016 tarihli sayısında yer alan Andrew Self ve Jared Ferris imzalı makalede, PYD-YPG'nin web sayfasındaki ölüm ilanlarında doğum ve katılım yerleri ile PKK-PYD-YPG arasındaki geçişkenlik karşılaştırılarak YPG'nin çatışmalarda öldüğünü ilan ettiği 2096 örgüt üyesinin PKK militanlarından oluştuğuna dair tespite yer verildi.[43][44] "Ölüler Yalan Söylemez/PKK’nın Bölgesel Üçkağıtçılığını Gösteren Cephede Ölenler Datası" adlı makalede; PYD'nin, PKK tarafından kurdurulduğu, Suriye İç Savaşında PYD-YPG saflarında bulunan teröristlerin çoğunluğunun büyük ölçüde Türkiye, Irak ve İran'dan gelen PKK'lılar olduğu belirtildi.[45] Bu militanların % 16'sının Türkiye'den geldiği bilgisi yer alan makalede, Salih Müslüm'e destek için bin teröristin Kandil'den gönderildiğine dair ifadelere yer verildi.

Ahmet Berat Çonkar, NATO PA'nın Polonya'nın başkenti Varşova'daki 2018 İlkbahar Genel Kurulunda hazırlanan taslak raporda "PYD ve YPG'nin, PKK'nın Suriye kolu olduğu" ifadesinin açık ve net şekilde yer almasını sağladıklarını açıkladı.[46] Temmuz 2018'de Almanya Federal Anayasa Koruma Teşkilatı tarafından ülkede faaliyet gösteren yasa dışı grup ve terör örgütlerinin 2017 yılındaki durumlarının kaleme alındığı 138 sayfalık bir rapor yayımlandı. Raporda, PYD için PKK'nın kardeş örgütü nitelemesi kullanırken, YPG'nin de PKK'nın Suriye'deki uzantılarından biri olduğu bilgisine yer verildi.[47]

Amerika Birleşik Devletleri'nin Suriye Özel Temsilcisi ve eski Ankara Büyükelçisi James Jeffrey, Washington'un Suriye'nin kuzeydoğusunda sahadaki yerel ortağının PYD olduğunu söyledi ve PYD'yi de PKK'nın Suriye uzantısı olarak tanımladı. Jeffrey, Amerika'nın, PKK'yı terör listesine almış olmasına rağmen PYD için bunu yapmadığını, bunun "Türkler için büyük bir endişe kaynağı olduğu" ifadesini kullandı. Bununla birlikte görevlerinin Türkiye'ye ciddi saldırılar düzenleyen IŞİD'in yenilgiye uğratılması olduğunu anladıklarında Türkiye'nin bu duruma rıza gösterdiğini belirtti.[48]

Remove ads

Terör örgütü olarak tanınması

Demokratik Birlik Partisi (PYD), 14-15 Nisan 2016 tarihleri arasında İstanbul'da gerçekleştirilen 13. İslam İşbirliği Teşkilatı zirvesinin sonuç bildirgesinde, diğer bazı örgütlerle birlikte terör örgütü olarak tanımlandı.[49] Temmuz 2017'de Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), YPG ve PYD'nin terör örgütleri listesine alınması için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne başvuruda bulundu.[28]

Remove ads

Eylemleri

Remove ads

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads