Spargapises

Spargapises ya da diğer adıyla Spargapis, Massagetler'in lideri Tomris Hatun'un tek oğlu idi. Adı -sparga; “evlat” ve “soyundan gelen” anlamına gelen -pis; “süsleme” birleşimiyle oluşmuştur. Spargapis adının farklı versiyonları Agathyrsi ve İskit hükümdarları tarafından kullanılmıştır.^[1][2]

Yaşamı

Spargapises
Spargapis
II. Kiros Spargapises’i yendi.
Ölüm	MÖ 530
Milliyet	Massaget
Meslek	Ordu Generali

Spargapises Massaget kralının ve onun kraliçesi Tomris Hatunun oğlu olan Türk Massaget savaşçısıdır. Babasının ölümünden sonra annesi Tomris, Massagetler'in başına geçti ve tarihin bilinen ilk kadın hükümdarı oldu. Spargapises yeteri kadar büyüyünce Massaget ordusunun liderliğini üstlendi.^[3]

Perslerle Savaşı

Babasının ölümü üzerine annesi Tomris Hatun Massagetlerin başına geçince, Massaget topraklarında gözü olan Fars Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusu II. Kiros Tomris Hatun'a evlenme teklifi etti. Kiros'un bu evlilikten asıl amacının topraklarının ele geçirilmesi olduğunu bilen Tomris bu teklifi reddetmiştir. Teklifi reddedilen Kiros Eski Lidya Kralı Kroisos’un tavsiyesiyle Massaget topraklarını işgal etmeye karar vermiştir.^[4]

Ölümü

Tomris Spargapises’in Kiros tarafından esir alındığını öğreniyor.

II. Kiros Massagetlerin karşı yapmış olduğu ilk saldırı Massagetler tarafından bozguna uğratılınca Kiros Massagetleri hileyle pusuya düşürmenin planını yapar. Kampındaki çadırların içerisinde güzel kızlar, şarap ve ziyafet hazırlayarak geri çekildi. Spargapises ve beraberindeki kuvvetler bu tuzaktan habersiz kamptaki askerleri öldürüp çadırlara girdiler. Demir Çağı bozkır göçebeleri gibi içki olarak öncelikle kımız ve kenevir tüketen, bu yüzden şaraba alışkın olmayan Spargapises liderliğindeki Massagetler, içki içince sarhoş oldular. Spargapises ve askerleri içkiye ve eğlenceye daldıkları sırada Kiros kampa ani bir baskın düzenleyerek Masssagetleri bozguna uğrattı. Spargapises’i ve Massagetlerin bir kısmını esir aldı. Spargapises, esir düşmesinin savaşın gidişatını Massagetler aleyhine çevirecek kritik bir durum olduğunun farkındaydı. Aynı zamanda, bir savaşçı olarak esaret altında yaşamayı onuruna yediremiyordu. Bu nedenle, özgürlüğünü kaybetmenin getirdiği ağır yük ve içinde bulunduğu durumun kendi halkı için oluşturduğu dezavantaj nedeniyle intihar etti.^[5]

Ölümünden sonra

Massaget lideri Tomris Hatun Spargapises’in ölümünü öğrenince oğlunun cesedi başında Kiros’a öfke dolu bir mesaj gönderir. “Kana susamış Kiros! Sen oğlumu mertlikle değil o içtikçe zıvanadan çıktığın şarapla öldürdün. Ama güneşe yemin ederim ki seni kanla doyuracağım!” der. İki ordu Milattan Önce 529'da Seyhun Nehri yakınlarında savaş düzeni alır. Massagetler Pers ordusunun büyük bir çoğunluğunu yok eder ve savaşı kazanır. Pers hükümdar Kiros ise savaş alanında atından düşürülerek öldürülür. Tomris Kiros'un cesedini bulur. Kiros'un kafasını keser. İçi kan dolu bir fıçıya Kiros'un kafasını atarak "Hayatında kan içmeye doymamıştın, şimdi seni, kanla doyuruyorum!" der. Böylece Tomris oğlu Spargapises'in intikamını almış olur.