En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Forsu
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Türkiye Cumhurbaşkanlığı Forsu, Türkiye'yi, Türkiye Cumhurbaşkanlığı'nı ve cumhurbaşkanını temsil eden, Türkiye'nin resmî simgelerinden biri. Fors, Türk bayrağı ve cumhurbaşkanlığı armasının birleşiminden oluşmaktadır.
.svg)
Remove ads
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
Günümüzde kullanılan fors ve armanın kökeni, Deniz Matbaası Başressamı Hüsnü Tengüz'e dayanmaktadır.[1] Mustafa Kemal Atatürk'ün bir cumhurbaşkanlığı forsu yapılması emri, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'na iletilmiş ve İstanbul Askeri Dikimevi bu konu için görevlendirilmiştir. Ancak dikimevi, ellerinde bir tasarım olmadan dikimi yapamayacaklarını belirtmiş, bunun üzerine konu Deniz Matbaası'na aktarılmıştır. Deniz Matbaası Başressamı Hüsnü Tengüz de çalışmalara başlamıştır.[1] Bu görevden şeref duyacağını belirterek bir gece içerisinde çizimi tamamlayıp dikimevine gönderen Hüsnü Bey'in tasarımı beğenilip kullanıma geçirilmiştir, ancak bu tasarım için olan para ödülü ise diken kişiye verilmiştir. Hüsnü Tengüz'ün adı ise hiçbir resmî kaynakta geçmemiştir. 2014 yılında Hüsnü Tengüz'ün torunu Çiğdem Öztürkçine Erduran verdiği röportajda, babası Ahmet Tengüz'ün ağzından, dedesinin kendi çizimini sahiplenmeme durumunu şu sözlerle açıklamıştır: "...Yıllar geçse de dedem, bir türlü 'Forsu ben tasarladım' diyemiyor. O zamanın insanları günümüz insanlarından çok farklı. Hüsnü dedem çok naif, hassas duyguları olan, karşısındakine duygularını ve problemlerini aktarmayan, ney üfleyen, keman çalan, birden çok dil bilen, günümüzdeki sanatçı anlayışından çok daha farklı gerçek bir sanatçı. Kimseye bir şey söylemiyor. Sadece çocuklarına söylüyor, bir de Kazım Karabekir'e"
Sanat tarihçisi Ömer Faruk Şerifoğlu, "Cumhurbaşkanlığı Sanat Koleksiyonu" adlı kitabında, Cumhurbaşkanlığı Forsu'nun tasarımcısının Hüsnü Tengüz olduğunun yayınlanarak bu olayı tescilleyene kadar tasarımcısının Mustafa Kemal Atatürk olduğu sanılmaktaydı.[2] Forsun kullanımına dair var olan en eski belge ise Mustafa Kemal'in Millî Mücadele'nin son günlerinde, Eylül 1922'de İzmir'deki bir seyahatinde çekilen fotoğrafıdır. Fotoğrafta Mustafa Kemal'in otomobiline çekilmiş hâlde görülen bir flama vardır[3] ve bu flama günümüzde kullanılan forsun bir benzeridir. Fotoğraftaki bu flama günümüzde Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi'nde sergilenmektedir.[4]
Cumhuriyetin ilanından sonra resmî simgelerin düzenlenmesine gidilmiştir. Bu konuda yapılan ilk çalışma, 3 Mart 1924'te Abdülmecid'in forsunun kullanımdan kaldırılması olmuştur.[5] 22 Ekim 1925'te ise cumhurbaşkanlığı forsunu resmî anlamda düzenleyen ilk belge olan Sancak Talimatnamesi yürürlüğe konmuştur.[6] Talimatnameye göre hilâl ve yıldız bayrakta olduğu gibi kullanılıyor, ortada yer alan güneşten çıkan ise büyük ve küçük 20 ışın çıkmaktadır. 18 Şubat 1978'de getirilen yeni bir düzenleme ile armada yer alan ışın sayısı 16'ya düşürülmüştür.[5] Günümüzde yürürlükte olan 25 Ocak 1985 tarihli yasada da fors bu haliyle kullanılmaktadır.[7]
Remove ads
Anlamı
Özetle
Bakış açısı
Cumhurbaşkanlığı arması
Cumhurbaşkanlığı arması, altın sarısı renkteki 16 ışınlı güneş ve güneşin çevresindeki 16 yıldızdan oluşmaktadır. Armanın anlamı hakkında iki farklı yorum vardır. İlk yoruma göre armanın ortasında yer alan güneş Mustafa Kemal Atatürk'ün "Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır." sözünü[8] destekler nitelikte sonsuzluğu ve Türkiye'yi, 16 yıldız ise tarih boyunca kurulan 16 büyük Türk devletini sembolize etmektedir.[9] Bu görüşü ortaya atan ilk kişi, 1969'da yazdığı kitap ile Akîp Özbek'tir[10] ve Özbek'in bu yorumu resmî makamlarca da kabul görmüştür.[5] Bir diğer yorum ise güneşin etrafındaki 16 yıldızdan 9'unun Eski Türklerin sancaklarında kullandığı 9 tuğu, 7 yıldızın ise Anadolu Türklerinin sancaklarında kullandıkları 7 tuğu temsil ettiğidir.
Mitolojik olarak ise Güneş ve yıldızlar Eski Türklerde önemli bir yer tutmaktaydı. Güneş, Hunlar ve Göktürkler döneminde hükümdarlık rumuzu olarak görülmekle birlikte, Kutup Yıldızı ilk Türk topluluklarında Tengri'nin makamı olarak düşünülmekteydi.[5]
Cumhurbaşkanlığı forsu
.svg)
Kullanım alanına göre çeşitli boyutlardaki Türk bayrağının sol üst köşesine cumhurbaşkanlığı armasının işlenmesi ile oluşturulan fors birçok farklı anlam taşımakta, tarihteki tüm Türk topluluklarını ve Türkiye'yi temsil etmektedir.
Mitolojik olarak incelendiğinde ise Ay'ın Maniheizm ve Budizm'i benimsemiş Uygur Kağanlığı döneminde Güneş'in yerine geçtiği ve tanrısal olarak çok daha güçlü anlamlar kazandığı görülmektedir. Uygur hükümdarlarının eski Tengri'nin yerine geçen Ay Tanrısı'nın verdiği kut üzerine hüküm sürdüklerine inanılırdı.[5] Gazneliler ile başlayan ve günümüze kadar devam eden süreçte ise hilâl ve yıldız sembolü önem kazanmıştır. Özellikle Tuğrul Bey'in üzerinde hilâl ile yıldız bulunan paralar bastırması ve Osmanlı İmparatorluğu'nun bayraklarında kullanması, bu sembolün Türk tarihindeki yerini daha da güçlendirmiştir.[5] Hilâl ve yıldız her ne kadar Gazneliler sonrasında önem kazanmışsa da, Göktürkler döneminde basılan paralarda da bu motife rastlamak mümkündür.[12]
Güneş, Ay ve yıldızlara Türk tarihi boyunca yüklenilen kutsal anlam ve verilen önem bu simgelerin Türk bayrağı ve çeşitli resmî simgelerde yer almasını sağlamıştır.
Remove ads
Kullanımı
Fors, cumhurbaşkanının ikametgâhında ve ziyareti süresince bulunduğu yerlerde bayrak direğine çekilir, gece gündüz çekili kalır. Makam odasında ise çalışma masasının sol gerisine konur, içerisinde bulunduğu arabanın sol önünde ay yıldız bulunan kromajlı direğe çekilir.[13]
Yapısı
Özetle
Bakış açısı
ile ilgili metin bulabilirsiniz.
Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun, 25 Ocak 1985 tarih ve 85/9034 numaralı "Türk Bayrağı Tüzüğü" kararının 27. maddesinde, forsun boyutları belirlenmiştir.
Renkler
Remove ads
Cumhurbaşkanlığı forsundaki 16 devlet
_1.svg){kind=small}
_1.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Remove ads
Galeri
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in arkasında yer alan Türk bayrağı ve Cumhurbaşkanlığı forsu
11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün arkasında yer alan Cumhurbaşkanlığı arması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın makam odasının duvarında yer alan Cumhurbaşkanlığı arması
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, 69. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı Rex Tillerson'ı kabulü sırasında arkada yer alan Cumhurbaşkanlığı arması
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın konuşma yaptığı kürsüde bulunan Cumhurbaşkanlığı arması
Mustafa Kemal Atatürk'ün 1937 yılında TBMM açılışını yaptığı sırada meclis binasında göndere çekili olan Cumhurbaşkanlığı forsu
Atatürk'ün teknesinde asılı olan Cumhurbaşkanlığı forsu
Atatürk'ün makam aracında asılı olan Türk bayrağı ve Cumhurbaşkanlığı forsu
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Remove ads
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads