En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları

Tanınmayan veya sınırlı şekilde tanınan devletler listesi

Vikimedya liste maddesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden

Tanınmayan veya sınırlı şekilde tanınan devletler listesi
Remove ads

Bazı yönetimler bağımsızlıklarını ilan etmiş ve egemen devletler olarak uluslararası toplumdan diplomatik tanınma talebinde bulunmuşlardır, ancak evrensel olarak bu şekilde tanınmamışlardır. Bu oluşumlar genellikle kendi toprakları üzerinde de facto kontrole sahiptir. Geçmişte bu türden bir dizi oluşum var olmuştur.

Thumb
  En az bir diğer BM üye devletinin tanımadığı BM üye devletleri
  En az bir BM üye devleti tarafından tanınan BM üyesi olmayan devletler
  Sadece diğer BM üyesi olmayan devletler tarafından tanınan BM üyesi olmayan devletler

Egemen bir devletin nasıl ortaya çıktığını göstermek için kullanılan iki geleneksel teori vardır. Beyan teorisi (1933 Montevideo Konvansiyonu'nda kodifiye edilmiştir), aşağıdaki kriterleri karşılaması halinde bir devleti uluslararası hukukta tanımlar:

  1. tanımlanmış veya bilinen bir bölge
  2. kalıcı bir nüfus
  3. bir hükûmet ve
  4. diğer devletlerle ilişkiye girme kapasitesi.

Beyan teorisine göre bir varlığın devlet olması, diğer devletler tarafından tanınmasından bağımsızdır. Buna karşılık, kurucu teori bir devleti ancak halihazırda uluslararası toplumun üyesi olan diğer devletler tarafından tanınması halinde uluslararası hukukta tanımlar.[1][2]

Yarı devletler, devlet olma iddialarını meşrulaştırmak için genellikle doktrinlerden birine veya her ikisine birden atıfta bulunurlar. Örneğin, beyan kriterlerini karşılayan (iddia ettikleri topraklar üzerinde fiili kısmi veya tam kontrol, bir hükûmet ve kalıcı bir nüfus), ancak devletliği başka hiçbir devlet tarafından tanınmayan varlıklar vardır. Tanınmama genellikle bu oluşumların kendi topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu iddia eden diğer ülkelerle yaşanan çatışmaların bir sonucudur.[3] Diğer durumlarda, kısmen tanınan iki veya daha fazla devlet aynı toprak parçası üzerinde hak iddia edebilir ve her biri fiilen bu toprak parçasının bir kısmını kontrol edebilir (Çin Cumhuriyeti (Tayvan) ve Çin Halk Cumhuriyeti ile Kuzey Kore ve Güney Kore örneklerinde olduğu gibi). Dünyadaki devletlerin sadece bir azınlığı tarafından tanınan varlıklar, iddialarını meşrulaştırmak için genellikle beyan doktrinine başvururlar.[4]

Pek çok durumda, uluslararası tanımama, ihtilaflı varlığın topraklarında yabancı bir askerî gücün bulunmasından etkilenir ve ülkenin fiili statüsünün tanımlanmasını sorunlu hale getirir. Uluslararası toplum, bu askeri varlığın çok müdahaleci olduğuna karar vererek, varlığı, etkin egemenliğin yabancı güç tarafından elde tutulduğu bir kukla devlete indirgeyebilir.[5] Bu anlamda tarihsel örnekler, Japon liderliğindeki Mançukuo'da[6] ya da İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Almanya tarafından yaratılan Slovak Cumhuriyeti ve Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde görülebilir. 1996 tarihli Loizidou Davası'nda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye'yi Kuzey Kıbrıs topraklarında yetki kullandığı için yargılamıştır.[7]

Herhangi bir toprak üzerinde kontrolü olmayan ya da devlet olma kriterlerini kesin olarak karşılamayan ancak en az bir başka devlet tarafından egemen varlıklar olarak tanınan oluşumlar da vardır. Tarihsel olarak bu durum Kutsal Makam (1870-1929); Estonya, Letonya ve Litvanya (Sovyet ilhakı sırasında)[8] ve 1988'de bağımsızlığını ilan ettiği sırada Filistin'de yaşanmıştır.[9] Malta Egemen Askerî Düzeni şu anda bu konumdadır. Talep edilen topraklar üzerinde kontrolü olmayan tanınmayan hükûmetler için sürgündeki hükûmet sayfasına bakınız.

Remove ads

Kriterler listesi

Bir ülkenin tanınmasına ilişkin devlet uygulamaları tipik olarak beyan teorisi ile kurucu teori yaklaşımları arasında bir yerde yer alır.[10][11][12][13][14]

Bu listeye dahil edilme kriterleri, egemenlik iddiasında bulunan, en az bir BM üyesi devlet tarafından tanınmayan ve[15][16]

Remove ads

Arka plan

Özetle
Bakış açısı

Birleşmiş Milletlere (BM) üye 193 devlet bulunurken, hem Kutsal Makam hem de Filistin BM'de gözlemci devlet statüsüne sahiptir.[20] Bununla birlikte, bazı ülkeler beyan kriterlerini yerine getirmekte, diğer devletlerin büyük çoğunluğu tarafından tanınmakta ve Birleşmiş Milletler üyesi olmakla birlikte, toprak talepleri veya diğer ihtilaflar nedeniyle bir veya daha fazla devlet tarafından tanınmadıkları için bu listede yer almaktadırlar.

Bazı devletler, kendilerini resmen tanımayan devletlerle gayriresmi (resmen diplomatik olmayan) ilişkileri sürdürürler. Çin Cumhuriyeti (yaygın adıyla Tayvan), düzenli konsolosluk hizmetlerine izin veren Ekonomik ve Kültürel Ofisleri aracılığıyla diğer birçok devletle gayriresmi ilişkileri sürdürdüğü için böyle bir devlettir. Bu, Çin Cumhuriyeti'nin kendisini resmen tanımayan devletlerle bile ekonomik ilişkilere sahip olmasına izin verir. Almanya,[21] İtalya,[22] Amerika Birleşik Devletleri[23] ve Birleşik Krallık[24] dahil olmak üzere toplam 56 devlet, Tayvan'da bir tür gayriresmi misyon yürütür. Kosova,[25] Kuzey Kıbrıs,[26] Abhazya,[27] Transdinyester, Sahra Cumhuriyeti,[28] Somaliland[29] ve Filistin[30] de gayriresmi diplomatik misyonlara ev sahipliği yapmakta ve/veya yurt dışında özel heyetler veya diğer gayriresmi misyonlar bulundurmaktadır.

Remove ads

Birleşmiş Milletler Sistemi içinde taraf olan devletler

Özetle
Bakış açısı
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Remove ads

Birleşmiş Milletler Sistemi içinde taraf olmayan devletler

Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Daha fazla bilgi Ad, Kuruluş yılı ...
Remove ads

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. Hem Çin Cumhuriyeti hem de Çin Halk Cumhuriyeti resmi olarak Çin'in tamamını temsil ettiklerini iddia etmekte ve Çin'in hem ÇHC tarafından kontrol edilen bölgeyi hem de ÇC tarafından kontrol edilen bölgeyi kapsayan tek bir egemen varlık olduğunu belirtmektedir. ÇHC ve ÇC birbirlerinin devlet olma iddialarını resmen tanımamakta ve diğer devletler arasında Çin'in tek meşru temsilcisi olarak diplomatik tanınma için rekabet etmektedirler. Tarihsel olarak, hem ÇHC hem de ÇC, diplomatik ilişkilerde bulunan veya diğerini tanıdığını iddia eden herhangi bir devletle diplomatik ilişkilerini kesmiştir, ancak ÇC 1990'larda demokrasiye geçtiğinden beri bazı durumlarda ikili tanımayı kabul etmiştir. Ancak 2021 itibarıyla hiçbir devlet hem ÇC'yi hem de ÇHC'yi resmi olarak tanımamaktadır.[104][105]
  2. İsrail, özel bölge sınıflandırmasına bağlı olarak FUY'un Filistin topraklarında bazı işlevleri yerine getirmesine izin vermektedir. İsrail, Gazze Şeridi'nde (iç kesimleri ve kara sınırının Mısır kısmı Hamas'ın kontrolünde) minimum, "C Bölgesi"nde maksimum ve diğer yerlerde değişen derecelerde müdahale (sınırların kontrolünü elinde tutarak: hava,[60] iç suların ötesinde deniz,[60][61] kara[62]) sürdürmektedir.[63][64][65][66][67] Ayrıca bakınız İsrail işgali altındaki topraklar.
Remove ads

Kaynakça

Dış bağlantılar

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads