En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Tomahawk
Uzun menzilli, sesten yavaş seyir füzesi Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
BGM-109 Tomahawk, Amerika Birleşik Devletleri yapımı uzun menzilli, jet motorlu ve ses altı hızda seyreden bir karadan karaya seyir füzesidir. Her türlü hava koşulunda çalışan füzelerin gemi ve denizaltıdan fırlatılabilen versiyonları, ABD Donanması, Avustralya Kraliyet Donanması, Hollanda Kraliyet Donanması ve Kraliyet Donanması tarafından kara hedeflerine saldırı amacıyla kullanılmaktadır.
Johns Hopkins Üniversitesi'nin Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda James H. Walker tarafından geliştirilen Tomahawk, 1970'lerde General Dynamics tarafından ilk kez üretilen modüler bir seyir füzesi olarak ortaya çıktı. Füzenin ilk testleri 1983 ile 1993 yılları arasında yapıldı. Bu süre zarfında, "Kanada-ABD Test ve Değerlendirme Programı" kapsamında Kanada'nın kuzeyinde 23 seyir füzesi test edildi. Program, Sovyetler Birliği'nin kuzeyindeki iklim ve arazi koşullarını taklit etmeyi ve Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı'nın (NORAD) seyir füze karşıtı yetenek geliştirmesini sağlamayı amaçladı.
Tomahawk, orta ve uzun menzilli alçak irtifa operasyonları için tasarlanmış modüler bir seyir füzesidir. Modüler gövde farklı savaş başlıklarıyla uyumludur ve yüksek patlayıcı, alt mühimmat ile sığınak delici başlıklar kullanılabilir. Füze, GPS, atalet navigasyonu ve arazi kontur eşleştirme gibi çeşitli güdüm sistemlerini kullanır. Orijinal tasarımdan bu yana konvansiyonel ve nükleer yük taşıyan, deniz, denizaltı ve kara fırlatmalı konfigürasyonlar dahil olmak üzere ondan fazla varyant ve yükseltme geliştirildi. Üretim birkaç kez el değiştirdi; 1970'lerde General Dynamics tek tedarikçiydi. 1992 ile 1994 yılları arasında McDonnell Douglas, Block II ve Block III versiyonlarını üretti ve birçok Tomahawk'ı geliştirdi. 1994'te Hughes Aircraft tek tedarikçi oldu. 1997'de üretim Raytheon'a geçti. 2016'da ABD Savunma Bakanlığı, 149 adet Blok IV Tomahawk için 202,3 milyon dolar ödedi. 2024 itibarıyla Raytheon, nükleer olmayan denizden fırlatılan Tomahawk varyantlarının tek üreticisidir.
Remove ads
Üreticileri
1992-1994 arası McDonnell Douglas Corporation, Tomahawk füzelerinin tek tedarikçisiydi ve Block II ve Block III Tomahawk füzelerini ve birçok Tomahawk'ı Block III özelliklerine göre yeniden üretti.[9]
1994 yılında Hughes, Tomahawk füzelerinin tek tedarikçisi olmak için McDonnell Douglas Aerospace'i geride bıraktı.
2019 itibarıyla hizmetteki tek model Raytheon Missiles & Defense firması tarafından üretilen ve nükleer olmayıp denizden atılan modeldi.[10]
Remove ads
Maliyeti
Tomahawk füzesinin Birim maliyeti 1.4 milyon dolardır. Halen geliştirilen Taktik Tomahawk füzesinin 500 bin dolara mal olacağı açıklanmıştır.
Fırlatma sistemleri
Özetle
Bakış açısı
Her füze, nakliye ve depolamada kendisini koruyan ve fırlatma borusu görevi yapan basınçlı metal bir kapta depolanır ve fırlatılır.[11] Bu kaplar, üzerine kurulan Zırhlı Kutu Fırlatıcı'larda (ABL) raflara yerleştirildi ve dört yeniden etkinleştirilen Iowa-sınıfı savaş gemileri USS Iowa, USS New Jersey, USS Missouri ve USS Wisconsin BB-64 6 ‘e yerleştirildi. ABL'ler ayrıca sekiz sclass Spruance destroyer, dört sclass Virginia kruvazer ve nükleer kruvazör USS Long Beach CGN-9 6 üzerine kuruldu. Bu kaplar ayrıca diğer su üstü gemilerinde dikey fırlatma sistemlerinde (VLS), daha sonraki Los Angeles sınıfı denizaltı ve sclass Virginia denizaltı kapsül fırlatma sistemlerinde (CLS) ve denizaltıların torpido tüplerinde bulunur. Tüm ABL donanımlı gemiler hizmet dışı bırakılmıştır..
Denizaltından fırlatılan füzeler için (UGM-109'lar olarak adlandırılır), gaz basıncıyla (dikey olarak VLS aracılığıyla) veya su darbesiyle (yatay olarak torpido tüpü aracılığıyla) fırlatıldıktan sonra, bir katı yakıt güçlendirici füzeyi itmek ve sudan çıkarmak için ateşlenir.[12]
Uçuş gerçekleştikten sonra, füzenin kanatları kalkmak için açılır, hava kepçesi açığa çıkar ve turbofan motoru seyir uçuşu için kullanılır. Su üzerinde, Tomahawk önceden ayarlanmış bir rotayı izlemek için atalet kılavuzluğu veya GPS kullanır; karadayken, füzenin güdüm sistemi arazi kontur eşleştirmesi (TERCOM) tarafından desteklenir. Terminal kılavuzu, Dijital Manzara Eşleştirme Alanı Korelasyonu (DSMAC) sistemi veya GPS tarafından sağlanır ve yaklaşık 10 metrelik bir dairesel hata olası üretilir.
Tomahawk Silah Sistemi füze, Tiyatro Görev Planlama Merkezi (TMPC)/Suda Planlama Sistemi ve Tomahawk Silah Kontrol Sistemi (yüzey gemilerinde) veya Savaş Kontrol Sisteminden (denizaltılar için) oluşur.
Navigasyon yöntemi
Tomahawk füzeleri, alçak irtifadan yeryüzüne paralel hareket uçar, engellerin çevresinden dolanır ve radara yakalanmazlar.[13]
Tomahawk füzesinde Üç kademeli güdüm sistemi vardır.
- Füze ilk aşamada belirli bir bölgeye ataletsel seyrüsefer güdümü ile yaklaşır. Bu güdüm sistemi deniz ya da çöl gibi belirsiz ya da değişken coğrafi alanlardan yapılan atışlarda önemlidir.
- Ara aşamada Tomahawk yeryüzü referanslı güdüm (TERCOM) ile üzerinden geçtiği bölgedeki coğrafi yüksekliği belleğindeki bilgi ile karşılaştırarak seyreder.
- Son aşamada ise Tomahawk ulaştığı noktadaki hedef görüntüyü hafızasındaki dijital resimlerle karşılaştırarak hedefini bulur. (DSMAC)
- Yeni nesil BLOK III füzelere Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS) ile hedefe yönelme yeteneği de kazandırıldı.
Remove ads
Kütlesi ve hızı
Fırlatma motoru ile birlikte kütlesi 1440 kg'dır. Fırlatma motoru hariç kütlesi 1190 kg'dır. Menzili 600 deniz mili (>1100 km)dir. Ortalama uçuş hızı ise 880 km/saat'tir.
Harp başlıkları
1000 libre (450 kg) ağırlığında Tomahawk füzelerinde şu harp başlıkları vardır:
- Delici/nüfuz edici (Bullpup) - C tipi füzelerde
- Bombacıklı - D tipi füzelerde
- 200 kt gücünde W-80 nükleer başlık - A tipi füzelerde
- WDU-36 harp başlığı
Kullanıldığı savaşlar
Tomahawk, ilk defa 1991 yılında Körfez Savaşı'nda kullanıldı. ABD Deniz Kuvvetleri'nin yaptığı atışlarda 297 fırlatma görevi verilmiş, atış için yüklenen füzelerin 7'si teknik sorunlar sebebiyle fırlatıcıyı terk edemedi. Atılan 290 füzenin 242'si hedefi vurdu.
1993, 1996, 1998 ve 2003 yıllarında da Irak'a karşı kullanılan Tomahawk füzeleri, Sırp Cumhuriyeti'ne (1995 Kararlı Güç Harekatı), Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne (1999 Müttefik Gücü Harekatı), Afganistan'a (2001 Sonsuz Özgürlük Harekatı) ve 2017'de Suriye Humus şehrindeki Şaryat Hava Üssü'ne yönelik bombardımanlarda da kullanıldı.
Tomahawk, en son ABD Donanmasınca Suriye'ye yönelik 2018 füze saldırılarında, Suriye kimyasal silah tesislerini hedef alan 66 füze fırlatıldığında kullanıldı.[14]
Remove ads
Kullanıcıları
2016 yılında ABD Savunma Bakanlığı, 202.3 milyon dolara 149 Tomahawk Block IV füzesi satın aldı.[5]
ABD dışında sadece İngiltere'ye satışı yapıldı.
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads