Toynak

Toynak, toynaklılar denen memeli grubunda, at, eşek, zebra gibi tek toynaklı (Perissodactyla) hayvanlar ile koyun, keçi, geyik, sığır, domuz gibi çift toynaklı (Artiodactyla) hayvanlarda tırnak. Tırnak gibi bunların da temel bileşeni keratindir ve sürekli büyür, fakat üstüne basılarak kullanıldığı için zamanla aşınır.

Karaca toynağı

Deve toynağı

At toynağı

Kuzey Tayland toynak yemeği: yam tin khwai (ยำตีนควาย)

Mancur, Maskat, Beytü'l-Berende Müzesi, Umman

Kullanımı

Yiyecek olarak kullanımı

Türkiye, İran ve Kafkasya'da koyun, keçi, sığır ve manda gibi hayvanların toynaklı bacaklarından paça çorbası ile kelle paça adlı yemek yapılır. Aynı yemeğe Afganistan'da siri paya denir.

Kuzey Tayland'da manda toynağı ile tendonundan yam tin khwai (ยำตีนควาย) adı verilen çorba gibi sulu yemeği yapılır.

Kanada'da Han Kızılderilileri (Tr’ondëk Hwëch’in) rengeyiği toynaklarını haşlarlar ve oluşan jölemsi sıvıyı kurutarak daha sonra yemek için saklarlar.^[1]

Yiyecek dışı kullanımı

Umman'da keçi toynağından mancur (لمنجور) adlı müzik aleti yapılır.

Brulé Lakotaları (Sičháŋǧu Oyáte) Amerika bizonunun toynaklarından çıngırak yaparlar.^[2]

Toynaklar yapıştırıcı tutkal yapımında kullanılır. Kayovalar (Kiowa) Amerika bizonu toynaklarından tutkal yaparlar.^[3]

Toynaklar Neolitik dönemde defin törenlerinde kullanılmıştır.^[4]

Alaska'da yaşayan Eskimo halkı İnyupikler yöredeki rengeyiği ya da Dall yaban koyununun toynağını sıcak suda yumuşatarak kar gözlüğü yapımında kullanırlar.