Transgender

Transgender (İngilizce: transgender, [trænsˈdʒɛndər]),^[1] transcinsel veya trans,^[2] kişinin cinsiyet kimliği ile atanmış olan cinsinin uyumlu olmaması durumu.^[3] Bu duruma sahip kimseleri tanımlamak için trans birey ifadesi kullanılır. Ayrıca Transgender, cinsiyet kimlikleri, cinsiyet ifadeleri ve/veya davranışları, doğumda kendilerine atanan cinsiyetle kültürel olarak ilişkilendirilenlerden farklı olan kişiler için kullanılan bir şemsiye terimdir ve trans erkek, trans kadın, non binary vs. terimleri içerir. ^[4]

Transgender

Transgender Bayrağı
Transgender Sembolü

Trans olmak cinsel yönelimden tamamen bağımsız bir olgudur ve translar kendilerini aynı zamanda karşıcinsel, eşcinsel, çiftcinsel vs. şeklinde tanımlayabilirler. Bazı trans bireyler ise geleneksel cinsel yönelim etiketlerinin yetersiz veya kendilerine uygulanamaz olduğunu düşünmektedir.^[5]

Çoğu trans birey cinsiyet disforisi yaşamaktadır ve bazıları hormon terapisi, cinsiyet değiştirme ameriyatı, psikoterapi gibi tıbbi tedavilere başvurmaktadır.^[6]

Trans bireylerin yasal statüsü, ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Birçok trans birey, işyerinde, kamuya açık alanlarda ve sağlık hizmetlerinde transfobiye (trans bireylere yönelik şiddet veya ayrımcılık) maruz kalmaktadır.^[7][8][9] Birçok yerde, trans bireyler ayrımcılıktan yasal olarak korunmamaktadır.^[10] Trans bireylerin farkındalığını kutlamak için Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü ve Uluslararası Trans Görünürlük Günü gibi çeşitli kültürel etkinlikler düzenlenmektedir. Trans onur bayrağı, yaygın bir trans sembolüdür.

Etimoloji

Transgender, İngilizce aynı anlama gelen transgender sözcüğünden alıntıdır. İngilizce sözcük Latince trans- (öbür taraftaki) ön ekinin cinsiyet anlamına gelen gender kelimesiyle birleştirilmesi sonucu oluşturulmuştur. Türkçe kaynaklarda ilk kullanımı 2003 yılında gerçekleşmiştir.^[11]

Transgender teriminin evrimi

1965'te referans çalışması Cinsel Hijyen ve Patoloji'nin ikinci baskısında sağlık uzmanları için yazan, Kolombiya Üniversitesi'nden psikiyatr John F. Oliven, "Birincil Transvestizm"in Transseksüelizm kısmında trans+cinsiyet anlamına gelen "trans+gender" bileşik sözcüğünü kullandı ve "kastedilen şeyin 'transgender' kavramı olduğunu, çünkü cinselliğin birincil transvestizmde önemli bir etmen olmadığını" belirtti.^[12][13] Crossdressing öncüsü Virginia Charles Prince, crossdresser'lar için kurduğu ulusal dergi Transvestia'nın Aralık 1969 sayısında bu terimi kullandı.^[14] 1970'lerin ortalarında, hem trans-gender hem de trans bireyler çatı terim olarak kullanımdaydı.^{[not 1]} 'Transgenderist', yeniden cinsiyet atama ameliyatı olmadan 'cross-gender' olarak yaşamak isteyen bireyleri tanımlamak için kullanıldı.^[15] 1976 yılında, transgenderist terimi eğitsel malzemelerde TG olarak kısaltıldı.^[16]

1979'da, Christine Jorgensen alenen transseksüel terimini reddetmiş, onun yerine gazetede kendisi için "trans-cinsiyet" terimini kullanmış ve "cinsiyet tanımı yatak partneri ile yapılmak zorunda değildir, kimlikle yapılmak zorundadır" demiştir.^[17][18] 1984 yılında, transcinsiyetin şemsiye terim olarak kullanıldığı bir "transcinsiyet topluluğu" konsepti gelişti.^[19] 1985 yılında, Richard Elkins Ulster Üniversitesi'nde "Trans-Cinsiyet Arşivi" kurdu.^[14] 1992 yılında, Transcinsiyet Yasası ve İstihdam Politikası üzerine Uluslararası Konferans transgender'ı "transseksüel, transgenderist, crossdresser" ve diğer geçiş sürecindeki kimseleri kapsayan bir şemsiye terim olarak tanımladı.^[20]

Trans cinsiyetin transseksüellikten farkı

Transcinsiyet ve transseksüel terimleri için çok sayıda belirsiz ve büyük ölçüde örtüşen tanımlar bulunabilir. Harry Benjamin transseksüeller ve transvestitler için bir sınıflandırma sistemi icat etti; bu sisteme Sex Orientation Scale (Cins Yönelim Ölçeği) adını verdi. Bu ölçekte, Benjamin transseksüel ve transvestitleri altı kategoriden birine atadı; bu kategoriler bireylerin crossdressing nedenlerine ve (eğer gerekliyse) yeniden cinsiyet atama ameliyatı gereksinimlerinin bağıl aciliyetine dayanarak oluşturuldu.^[21] Çok sayıda transseksüel, gerçek bir transseksüel olmak için bir insanın ameliyat olmaya istekli olması gerektiğine inanıyor.^[22] Ancak Benjamin'in ılımlı "gerçek transseksüel" tanımı, "diğerinin yerine geçmesi için veya operasyona hazırlık" olarak östrojen veya testosterondan birini gerektirir.^[21] Ayrıca yeniden cinsiyet atama ameliyatını geçirmiş olan, fakat transseksüel tanımı ile tanışmayan insanlar da bulunmaktadır.^[23][24] Bununla beraber Miriam Rivera gibi ameliyata isteksiz insanlar da Benjamin'in "gerçek transseksüel" tanımlama ölçeği ile tanışmıştır.

Daha geniş transcinsiyet ve transseksüel kategorilerine ek olarak, geniş bir cinsiyet ifadeleri ve kimlikleri aralığı vardır.