Turba

Turba, ölü bitkilerin su altında kalıp karbon miktarı artarak kömürleşmiş maddelerden (Linyit, Taş kömürü, Antrasit, Turba) biridir. Turbayı diğer yoğun karbon içeren maddelerden ayıran özelliği karbon miktarıdır. Karbon miktarı %60 ise turba, karbon miktarı %70 ise Linyit, karbon miktarı %80–90 ise Taş kömürü, karbon miktarı %90-95 ise Antrasit adını almaktadır.

Turba

Turbanın oluşumu, bataklık, sazlık veya su dolu alanlarda zamanla biriken bitki kalıntılarının oksijensiz ortamda kısmen çürümesiyle gerçekleşir. Bu süreç binlerce yıl sürebilir ve turba, karbon açısından zengin, yüksek nemli bir yapıya sahip olur.^[1][2]

Karbon içeriği, genellikle %45 ile %60 arasında değişir; bu oran, linyit ve taş kömürüne göre daha düşüktür ve turbanın enerji yoğunluğunu sınırlar.^[3]

Kömürleşme sürecinin ilk aşaması olan turba, zamanla basınç ve sıcaklık etkisiyle linyit, taş kömürü ve antrasite dönüşebilir. Bu dönüşüm milyonlarca yıl süren doğal bir süreçtir.^[3]

Kullanım alanları arasında enerji üretimi, bahçecilik ve tarım öne çıkar. Turba, özellikle toprak iyileştirici ve su tutucu olarak seracılık ve çiçekçilikte yaygın kullanılır.^[1][4]

Fiziksel özellikleri: Turba kömürü düşük yoğunlukludur (0,3–1,1 g/cm³), lifli ve gözenekli bir yapıya sahiptir. Rengi siyah ile koyu kahverengi arasında değişir ve su oranı %90'a kadar çıkabilir.^[2][3]

Çevresel önemi: Turba bataklıkları, büyük miktarda karbon depolayarak iklim değişikliğiyle mücadelede önemli rol oynar. Bu alanların tahribi, atmosfere ciddi miktarda karbon salınımına yol açabilir.^[2]

Türkiye'deki durumu: Türkiye'de Doğu Karadeniz ve Marmara bölgelerinde turba yatakları bulunur ve hem enerji kaynağı hem de tarımsal amaçlarla kullanılır.^[1]

Enerji verimliliği: Turba kömürü, yüksek nem ve uçucu madde oranı nedeniyle düşük kalorifik değere (kuru bazda en az 15.000 kJ/kg, nemli bazda minimum 6.000 kJ/kg) sahiptir ve yanma sırasında yoğun duman ile gaz açığa çıkar.^[1]

Yeni teknolojik yaklaşımlar: Turbanın enerji verimliliğini artırmak ve çevresel etkilerini azaltmak için işleme teknikleri (ör. torrefaksiyon) ve biyoyakıt üretimi gibi alanlarda araştırmalar sürmektedir.^[1]